Bất cập trong hạ tải tại Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo

Thực hiện chỉ đạo của Bộ GTVT, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cầu Treo không giải quyết thủ tục thông quan nhập cảnh, kẹp chì hải quan đối với trường hợp xe ô tô chở hàng hóa vượt quá tải trọng từ nước bạn Lào. Để hoàn thành thủ tục thông quan, các xe này phải thực hiện hạ tải. Tuy nhiên, một thực tế bất cập hiện nay tại khu vực này là không có bãi hạ tải, không có cân tải trọng nên gặp rất nhiều khó khăn trong xử lý, khiến cửa khẩu bị ách tắc khi gặp đoàn xe quá tải lớn.

Hạ tải… áng chừng!

Những năm gần đây, lượng xe chở hàng hóa từ Lào về Việt Nam thông qua Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo khá đông. Hàng hóa qua cửa khẩu chủ yếu là gỗ, khoáng sản, nước giải khát, sắn lát, hoa quả… Trước đây, khi chưa có chủ trương làm “căng” với xe quá tải, xe chở hàng về Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo chỉ việc làm các thủ tục hành chính và thông quan nhanh chóng. Đặc biệt, một số hàng thuộc luồng xanh, luồng vàng (như nông sản, hoa quả…) do không phải kiểm tra hàng hóa nên thủ tục lại càng nhanh chóng.

Điểm hạ tải chật chội khiến việc xử lý xe quá tải khi qua Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay, phía bạn Lào vẫn cho chở quá tải trọng, trong khi Bộ GTVT quy định tại Công văn số 4746/ BGTVT-VT, ngày 26/4/2014: “Không giải quyết thủ tục thông quan nhập cảnh, thủ tục kẹp chì hải quan đối với trường hợp xe ô tô chở hàng hóa vượt quá tải trọng thiết kế” nên tất cả những xe chở quá tải từ Lào, khi về đến Việt Nam phải thực hiện hạ tải theo đúng quy định mới được hoàn thành thủ tục thông quan.

Thực hiện chủ trương này, thời gian qua, Chi cục Hải quan Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo gặp nhiều khó khăn. Thông thường, theo quy định tải trọng như hiện nay, cứ 2 xe chở hàng từ Lào về Việt Nam phải chia thành 3 xe mới đúng tải (nước bạn cho phép tải trọng gấp khoảng 1,5 lần so với ta - PV). Tuy nhiên, do khối lượng của mỗi loại hàng hóa khác nhau, các xe chở cũng không giống nhau, trong khi không có hệ thống cân tải nên để kiểm soát việc hạ tải đảm bảo chính xác theo quy định là rất khó. Thực tế hiện nay, việc kiểm soát hạ tải tại Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo là… áng chừng!

Ông Nguyễn Hồng Linh - Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo thừa nhận: “Hạ tải để xe chở đúng quy định là việc của chủ hàng. Phía hải quan chỉ có chức năng giám sát. Xe nào hạ tải đúng quy định tải trọng ghi trong giấy đăng ký thì hải quan mới làm thủ tục thông quan nhập cảnh, kẹp chì hải quan. Tuy nhiên, lâu nay, chúng tôi đang kiểm soát việc hạ tải bằng cảm quan nên để chính xác tuyệt đối là rất khó. Đối với gỗ thì còn đỡ, một số hàng khác như sắn lát... thì khó khăn vô cùng vì rất khó xác định”. Và, việc giám sát hạ tải bằng cảm quan này sẽ kéo dài thời gian nên ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động tại cửa khẩu.

Bế tắc bãi hạ tải

Đặc thù của Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo là đoạn đường giáp cửa khẩu quá chật hẹp, không có chỗ để bố trí điểm hạ tải. Mặc dù tại vùng nhà Quốc môn kết hợp cửa khẩu có thể bố trí một bãi hạ tải vừa phải, nhưng mặt bằng này đang xây dựng dở dang nhiều năm nay với tiến độ “rùa bò” nên chưa biết đến bao giờ mới có thể đưa vào hoạt động.

Cục Hải quan Hà Tĩnh đề xuất với Tổng cục Hải quan cho phép các phương tiện chở hàng quá tải được vận chuyển xuống địa bàn xã Sơn Kim 1 để thực hiện hạ tải.

Trong khi đó, suốt chiều dài nhiều km dọc tuyến đường độc đạo giáp cửa khẩu thì một bên là vực thẳm, một bên là dốc núi dựng đứng nên không thể bố trí được điểm hạ tải. Khó khăn lắm các lực lượng chức năng ở đây mới bố trí tạm 2 vị trí hạ tải, với sức chứa mỗi vị trí khoảng 3-4 xe nên không thể đáp ứng được yêu cầu. Vì vậy, khi các đoàn xe quá tải từ Lào về, đặc biệt là xe chở gỗ, thường đi mỗi đoàn hàng chục, thậm chí, hàng trăm chiếc, nên cửa khẩu không tránh khỏi bị ách tắc.

Dịp gần Tết Nguyên đán vừa qua, một đoàn xe chở gỗ hàng trăm chiếc đã gây ách tắc một thời gian dài tại Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo. Trước thực tế đó, UBND tỉnh đã chỉ đạo phía hải quan linh động cho xe về khu công nghiệp Đại Kim (thuộc xã Sơn Kim 1, cách cửa khẩu 25 km) để hạ tải, giải quyết tình hình cấp bách trong mấy ngày tết. Do không có bãi hạ tải tại khu vực cửa khẩu, ngày 14/2/2015, Cục Hải quan Hà Tĩnh có Công văn số 267/HQHT-NV, đề xuất Tổng cục Hải quan cho phép các phương tiện chở hàng quá tải được vận chuyển xuống địa bàn xã Sơn Kim 1 để thực hiện hạ tải.

Tuy nhiên, phúc đáp công văn này, ngay trong ngày 14/2/2015, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Vũ Ngọc Anh ký Công văn hỏa tốc số 1588/TCHQ-GSQL, nêu rõ: “Đề xuất của Cục Hải quan Hà Tĩnh về việc cho phép các phương tiện chở hàng quá tải được vận chuyển xuống địa bàn xã Sơn Kim để thực hiện việc hạ tải là vượt quá thẩm quyền của Tổng cục Hải quan”.

Với điều kiện thực tế hiện nay, Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo sẽ có lúc bị tắc nghẽn nghiêm trọng. Điều này sẽ khiến một lượng xe chở hàng hóa, nhất là hàng tươi sống, hoa quả… từ phía bạn về buộc phải tìm đường đi khác. Mong rằng, UBND tỉnh và các cơ quan liên quan sớm có giải pháp tháo gỡ, tạo điều kiện thông thoáng để hàng hóa lưu thông qua Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo ngày càng nhiều hơn.

Việc bố trí sớm một bãi hạ tải quy mô tại khu vực này là vô cùng cần thiết!