Hà Tĩnh: Lời kêu cứu bên sông Ngàn Sâu

Vào những ngày đầu tháng 12, khi có mặt tại khu vực giáp ranh giữa hai xã Sơn Long, huyện Hương Sơn và xã Đức Hòa, huyện Đức Thọ (Hà Tĩnh) chúng tôi không khỏi bàng hoàng vì tình trạng khai thác cát trắng trợn tại khu vực này. Lúc 8h sáng ngày 4-12, ngay giữa lòng sông, có đến 5 chiếc xà lan đang sục những chiếc ống như vòi bạch tuộc cắm sâu vào lòng sông hút cát. Khi thấy chúng tôi tác nghiệp, những "cát tặc” tạm dừng việc hút cát và điều khiển phương tiện thủy đi về phía xã Đức Hòa, huyện Đức Thọ. Nhưng khi biết chúng tôi không có nhiệm vụ kiểm tra, xử lý vi phạm, các đối tượng cho thuyền về vị trí cũ và tiếp tục hút cát. Hành động ngang nhiên của các đối tượng từ lâu đã gây bức xúc trong nhân dân. Ông Phạm Kính, 72 tuổi, ở thôn 3, xã Sơn Long, huyện Hương Sơn cho biết: "Tôi là người dân sinh sống ở vùng đất này từ hàng chục năm nay, khoảng 5 năm trở lại đây, tình trạng hút cát trên tuyến sông này diễn ra thường xuyên. Chúng tôi thấy nhiều đoàn từ tỉnh đến huyện có kiểm tra nhưng chẳng giải quyết được nạn "cát tặc”. Các cô, các chú có sống ở khu vực này mới thấy hết những nỗi khổ của chúng tôi…”.

Xã Sơn Long, huyện Hương Sơn có 3 thôn, gồm 500 hộ, sinh sống dọc theo sông Ngàn Sâu. Sông là nơi gắn bó bao đời của người dân vùng sơn cước này. Thế nhưng nạn khai thác cát trái phép bừa bãi đục khoét dòng sông Ngàn Sâu khiến con sông vốn hiền hoà, thơ mộng đang ngày một cơi nới dòng chảy, trở nên hung dữ và khó lường hơn. Hàng trăm hộ dân sống dọc hai bên bờ sông Ngàn Sâu cũng hết sức hoang mang trước tình trạng sạt lở nghiêm trọng. Trong khi chính quyền còn chưa tìm ra một biện pháp ngăn chặn hữu hiệu, mọi hệ lụy dân đều... gánh đủ. 

Theo người dân ở đây cho biết, những lúc cao điểm có đến hàng chục chiếc thuyền có trọng tải từ 80 đến 120m3 hút cát. Cát thì được tập kết ngay dưới chân cầu Linh Cảm mới, thuộc địa phận xã Đức Hòa, huyện Đức Thọ cách địa điểm hút cát khoảng 1km. Mặc dù các ngành chức năng đã thành lập nhiều đoàn công tác xuống hiện trường kiểm tra, nhắc nhở, xử lý vi phạm, thế nhưng đoàn về đâu lại vào đấy. Việc xử lý như ném đá ao bèo. "Cát tặc” vẫn lộng hành cả ngày lẫn đêm. Dư luận đang đặt câu hỏi, có chăng việc làm này dường như đã qua mắt được các lực lượng chức năng? 

Đó là lời thú nhận của Chủ tịch UBND xã Sơn Long, huyện Hương Sơn - ông Lê Đình Nghĩa. Theo ông Nghĩa, cấp trên giao việc xử lý dứt điểm nạn khai thác cát trên sông Ngàn Sâu thuộc địa phận xã Sơn Long cho UBND xã Sơn Long. Trong khi phương tiện không, lực lượng mỏng nên hoàn toàn bất lực trước tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra tại địa phương. Theo ông Nghĩa, gần đây khi các phà đến hút cát dưới sông, thì trên bờ có nhiều đối tượng mang theo hung khí cảnh giới, nếu bị phát hiện thì sẵn sàng dùng hung khí để chống trả lực lượng chức năng. Đặc biệt, tại địa phận giáp ranh của hai huyện Đức Thọ và Hương Sơn, khi bị phát hiện, chỉ cần lái thuyền sang địa phận huyện bên kia thì UBND xã Sơn Long không thể xử lý đối tượng vi phạm.

Những năm qua, xã Sơn Long được đầu tư xây dựng hệ thống kè sông Ngàn Sâu bảo vệ dân cư, thế nhưng nạn khai thác cát trái phép đã gây sạt lở, hư hỏng nghiêm trọng nhiều đoạn đê kè, đe dọa đến tính mạng người dân sinh sống ven sông. Thiết nghĩ, hỏng đâu sửa đấy không phải là biện pháp lâu dài đối với đê, kè ven sông, mà lâu dài cần sớm có lời giải hữu hiệu đẩy lùi tình trạng khai thác cát giữa lòng sông thì lúc đó đê, kè mới đủ sức chống lại sức mạnh của thủy thần, bảo vệ nhân dân. 

Những người dân xã Sơn Long vẫn đang ngày đêm phải sống chung với nạn "cát tặc” mà không biết đến khi nào được giải thoát và lời thỉnh cầu, sự cầu cứu của người dân bên sông Ngàn Sâu dường như vẫn đang còn bỏ ngỏ…