Trong hai ngày 27 và 28/2, TAND TP Hà Nội mở phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử các bị cáo: Lê Lâm Tới (SN 1978, trú tại xã Tân Triều, huyện Thanh Trì, Hà Nội); Vũ Nam Phương (SN 1972, Giám đốc Công ty cổ phần thương mại Hoàng Phúc); Đào Trọng Quang (SN 1972, Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư xây dựng và thương mại Minh Quang Phát); Hoàng Trung Yên (SN 1975, Giám đốc Công ty cổ phần Phát triển hạ tầng 168) về tội “Tổ chức cho người khác trốn ra nước ngoài”.
Trước đó, cuối tháng 4/2019, Đồn Công an cửa khẩu sân bay Quốc tế Tân Sơn Nhất (TP Hồ Chí Minh) tiếp nhận trường hợp một công dân bị Pháp trục xuất về nước trên chuyến bay số hiệu AF 258 do có hành vi nhập cảnh trái phép. Qua sự việc này, cơ quan công an phát hiện đường dây chuyên tổ chức, môi giới cho người khác xuất cảnh trái phép.
Kết quả điều tra xác định, cuối năm 2015, Tới quen biết vợ chồng Nguyễn Thị Lan (quê Hà Tĩnh). Do biết Tới từng làm thủ tục xuất cảnh cho một người quen đi Tây Ban Nha nên Lan chủ động gặp gỡ. Hai bên thỏa thuận, Lan là đầu mối thu tiền và hồ sơ của công dân có nhu cầu sang châu Âu lao động. Tới làm thủ tục với chi phí từ 20.000 USD đến 21.000 USD một trường hợp.
Bị cáo Tới tại phiên tòa.
Từ tháng 10/2017 đến tháng 4/2019, Lan đã chuyển cho Tới 7 trường hợp. Tới thấy hồ sơ của họ không đủ điều kiện để nhập cảnh nên tìm cách khác để đi.
Trong đó, có trường hợp chị Trần Thị C, được người của Tới hướng dẫn làm hồ sơ xin visa tại Đại sứ quán Phần Lan với chức danh Phó trưởng Phòng Quản lý chất lượng nông nghiệp, thuộc Liên minh Hợp tác xã Thái Nguyên.
Ngày 28/10/2018, chị C xuất cảnh sang Tây Ban Nha. Do không có công việc ổn định nên năm 2019 chị C đi tàu hỏa sang Pháp, sau đó ba lần nhập cảnh sang Anh đều bị cảnh sát Pháp bắt. Ngày 25/4/2019, chị C bị trục xuất về nước.
Từ đây, cơ quan điều tra đã làm rõ hành vi của Tới liên quan đến việc đưa người trốn đi nước ngoài trong đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
4 bị cáo tại phiên tòa.
Trước đó, thông qua quan hệ xã hội, Tới biết được 7 trường hợp có nhu cầu đi lao động tại các nước châu Âu. Khoảng tháng 7/2019, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có kế hoạch tổ chức diễn đàn xúc tiến thương mại, kết nối doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao tại Thủ đô Warszawa, Ba Lan từ ngày 10 đến 16/9/2019.
Điều kiện để doanh nghiệp tham gia là phải hoạt động kinh doanh lâu năm trong lĩnh vực nông nghiệp, thương mại. Thông qua người quen, Tới biết đến sự kiện này nên nảy sinh đưa người đi cùng đoàn để họ trốn ra nước ngoài.
Tới gặp Vũ Nam Phương đặt vấn đề và nhờ xác nhận cho những người trên làm trong doanh nghiệp. Đổi lại, Tới đưa ra điều kiện là Phương được đi du lịch các nước châu Âu miễn phí, được thuê gian hàng trong quá trình diễn ra hội chợ tại Ba Lan và hưởng lợi từ việc đặt vé máy bay.
Để tránh sự chú ý, Phương liên hệ thêm một số công ty khác trong đó có Đào Trọng Quang và Hoàng Trung Yên ký xác nhận cho người của Tới.
Thống nhất được với Phương, Tới chuẩn bị hồ sơ gồm hợp đồng lao động, bảng lương, quyết định bổ nhiệm chức vụ, quyết định cử đi công tác để Phương, Quang và Yên ký xác nhận. Sau đó, Tới đã đăng ký danh sách 11 người đi cùng đoàn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
Xác minh tại Cục Quản lý xuất nhập cảnh (Bộ Công an) thể hiện, có 7 cá nhân đi cùng đoàn công tác nhưng không quay về Việt Nam. Ghi lời khai thân nhân của các cá nhân này cho thấy, họ không có mặt tại địa phương, hiện đang lao động tại các nước ở châu Âu.
Quá trình điều tra, Tới thừa nhận đã thu từ 15.000 USD đến 17.000 USD một trường hợp. Trừ các chi phí mua vé, tiền ăn ở, thuê gian hàng hội chợ…, Tới hưởng lợi 68.000 USD. Phương khai nhận, thu lời từ việc đặt vé máy bay khoảng 20 triệu đồng.
Đối với Nguyễn Thị Lan hiện đã bỏ trốn khỏi địa phương nên cơ quan điều tra tách vụ án để xử lý sau. Vụ án này còn liên quan đến hai giám đốc khác cũng ký xác nhận cho người của Tới, nhưng hiện đã xuất cảnh khỏi Việt Nam nên không ghi được lời khai. Cơ quan điều tra cũng tách rút tài liệu để xử lý sau.
Kết quả điều tra xác định, Tới đã lợi dụng sơ hở, thiếu sót tại Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong quá trình tiếp nhận hồ sơ, làm thủ tục cho các doanh nghiệp sang Ba Lan tham dự hội nghị xúc tiến thương mại để làm khống hồ sơ dưới danh nghĩa các doanh nghiệp đi cùng đoàn để trốn ra nước ngoài.
Cơ quan điều tra có văn bản kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành quy trình, trình tự, thủ tục trong việc tổ chức các sự kiện ở nước ngoài để tránh tình trạng khách trốn đi nước ngoài và tiến hành thanh tra làm rõ trách nhiệm một số cá nhân (nếu có) tại Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản để xử lý.
Sau hai ngày xét xử và đánh giá tính chất mức độ phạm tội của các bị cáo, Hội đồng xét xử đã tuyên phạt bị cáo Tới 6 năm tù, bị cáo Phương 5 năm tù, bị cáo Quang 2 năm tù và bị cáo Yên 2 năm tù cùng về tội “Tổ chức cho người khác trốn ra nước ngoài”.