Hà Tĩnh: Gỡ vướng chương trình nâng cấp đê biển, đê cửa sông

Thống kê của Chi cục Quản lý đê điều và PCLB Hà Tĩnh cho thấy, toàn tỉnh hiện có 24 tuyến đê biển, đê cửa sông với chiều dài 274 km, thuộc địa bàn các huyện: Nghi Xuân (29,53 km), Can Lộc (28 km), Lộc Hà (44,9 km), Thạch Hà (38,3 km), thành phố Hà Tĩnh (33,8 km), Cẩm Xuyên (40,54 km) và Kỳ Anh (58,7 km). Do phần lớn các tuyến đê này được đào đắp thủ công trong khi công tác tu bổ chủ yếu huy động ngày công lao động nghĩa vụ của nhân dân nên chất lượng các tuyến đê ngày càng xuống cấp, không đảm bảo năng lực phòng chống bão, lũ, triều cường hàng năm…

Tuyến đê Cẩm Trung (Cẩm Xuyên) đang được đầu tư nâng cấp

Quyết định phê duyệt Chương trình đầu tư củng cố, bảo vệ và nâng cấp đê biển các tỉnh từ Quảng Ninh đến Quảng Nam ra đời đã trở thành cứu cánh cho tỉnh nghèo như Hà Tĩnh trong việc ngăn mặn, giữ ngọt cho các khu dân cư sát sông, ven biển. Theo đó, từ năm 2006 đến nay, ngành NN&PTNT cùng các địa phương đã hoàn thành 16 dự án đê biển, đê cửa sông với chiều dài 49,7 km, tổng mức đầu tư 462,99 tỷ đồng (đã giải ngân 425,45 tỷ đồng, còn thiếu để trả nợ khối lượng hoàn thành 36,29 tỷ đồng). Cụ thể có 3 đoạn của tuyến đê biển Hội Thống và 1 đoạn đê Đá Bạc - Đại Đồng ở Nghi Xuân; 6 đoạn tuyến đê sông Tả Nghèn và Hữu Nghèn ở Can Lộc và Thạch Hà; đoạn đê biển Cẩm Lĩnh, đê biển Phúc - Long - Nhượng, đê biển và kè biển Cẩm Nhượng (Cẩm Xuyên); các đoạn đê biển Kỳ Hà, Kỳ Ninh (Kỳ Anh).

Bên cạnh các công trình hoàn thành, hiện nay, các địa phương cũng đang triển khai thi công 17 dự án có tổng chiều dài 130,1 km với tổng mức đầu tư đã duyệt 1.973,4 tỷ đồng nhưng mới được bố trí vốn 519,1 tỷ đồng, còn thiếu 1.454,3 tỷ đồng. 8 dự án khác có tổng chiều dài 36,1 km cũng đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư.

Ngoài ra, chương trình nâng cấp đê biển, đê cửa sông còn được lồng ghép với các dự án khắc phục hậu quả thiên tai năm 2005 từ nguồn ODA của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), góp phần nâng tổng chiều dài các tuyến đê được nâng cấp lên 98,2 km (Thạch Hà 6,81 km, thành phố Hà Tĩnh 12,95 km, Can Lộc 28,1 km, Kỳ Anh 9,3 km, Lộc Hà 15,25 km, Nghi Xuân 14,34 km, Cẩm Xuyên 11,48 km) với nguồn kinh phí 944,6 tỷ đồng; quy mô các tuyến đê được nâng cấp đảm bảo khả năng chống đỡ với bão cấp 10, tần suất triều trung bình P=5%.

Thực tiễn công tác PCLB nhiều năm qua ghi nhận sự đóng góp quan trọng của các tuyến đê được đầu tư nâng cấp khi giải quyết cơ bản các đoạn tuyến xung yếu, mang lại hiệu quả thiết thực kết hợp giữa nhiệm vụ ngăn mặn, giữ ngọt cho các khu dân cư có các tuyến đê bảo vệ; đồng thời giải quyết nhu cầu giao thông đi lại của nhân dân, qua đó, khai thác tối đa tiềm năng ven biển.

Tuy nhiên, quá trình triển khai chương trình cũng bộc lộ nhiều tồn tại, vướng mắc. Trước hết, về nguồn vốn đầu tư, các dự án củng cố nâng cấp đê biển có tổng mức đầu tư lớn nhưng nguồn vốn bố trí hàng năm của Chính phủ chỉ mới đáp ứng một phần nên hiện còn nhiều dự án đang trong cảnh "tiến thoái lưỡng nan". Vấn đề nữa là trong giải pháp kỹ thuật thì chủ yếu tuân thủ theo tuyến đê hiện có rồi điều chỉnh cục bộ nhằm đảm bảo trơn thuận. Về việc xây dựng các cống qua đê, các dự án nâng cấp chỉ mới sửa chữa cống có quy mô nhỏ chứ chưa có kinh phí xử lý các cống quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp dẫn đến công trình không đồng bộ. Một vấn đề bức thiết hiện nay là sau đầu tư thì bàn giao cho chính quyền cấp xã quản lý, bảo vệ, song chính sách, chế độ lại chưa thỏa đáng nên hiệu quả chưa như mong muốn…

Dù chỉ mới hoàn thành xấp xỉ 36% chiều dài 274 km đê biển, đê cửa sông cần củng cố, nâng cấp nhưng đó là cả nỗ lực lớn trong việc tranh thủ các nguồn lực đầu tư của tỉnh. Kế hoạch từ nay đến năm 2015, tỉnh cần hơn 1.510 tỷ đồng cho việc trả nợ nguồn vốn còn thiếu của 16 dự án hoàn thành cũng như 17 dự án đang triển khai và 8 dự án đang chuẩn bị đầu tư. Rõ ràng, chúng ta không thể trông chờ một nguồn vốn lớn trong bối cảnh hầu bao ngân sách hẹp nên con đường ngắn nhất là phải tranh thủ tối đa các chương trình, dự án nước ngoài và các tổ chức phi chính phủ. Muốn vậy, nguyên tắc chỉ ưu tiên đầu tư các tuyến đê xung yếu gắn với quản lý hiệu quả sau đầu tư phải luôn đảm bảo!.

Theo Báo Hà Tĩnh