8 dự án BOT cao tốc Bắc-Nam: Người dân có lựa chọn?

Bộ Giao thông Vận tải vừa công bố danh mục 8 dự án xây dựng tuyến cao tốc cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 theo hình đối tác công tư (PPP), loại hợp đồng BOT.

Các dự án gồm: 4 dự án nối từ Ninh Bình đến Hà Tĩnh gồm đoạn Mai Sơn (Ninh Bình) - Quốc lộ 45; Quốc lộ 45 (Thanh Hóa) - Nghi Sơn (Thanh Hóa); Nghi Sơn (Thanh Hóa) - Diễn Châu (Nghệ An); Diễn Châu (Nghệ An) - Bãi Vọt (Hà Tĩnh). 

Bốn dự án nối từ Khánh Hòa đến Đồng Nai gồm: Nha Trang (Khánh Hòa) - Cam Lâm (Khánh Hòa); Cam Lâm (Khánh Hòa) - Vĩnh Hảo (Bình Thuận); Vĩnh Hảo (Bình Thuận) - Phan Thiết (Bình Thuận) và Phan Thiết (Bình Thuận) - Đồng Nai.

Tổng mức đầu tư cho 8 dự án trên dự kiến khoảng 104.079 tỷ đồng (vốn đầu tư Nhà nước 40.362 tỷ đồng).

Trao đổi với Đất Việt, một số chuyên gia khẳng định, cao tốc Bắc-Nam không trùng với tuyến quốc lộ 1 cũ. Nếu người dân không muốn đi đường cao tốc thì có thể đi tuyến Quốc lộ 1.

Theo ông Nguyễn Văn Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, trên tuyến Quốc lộ 1 hiện nay, nếu vẫn hiện hữu các trạm thu phí BOT thì người dân vẫn phải trả khi đi.

Trạm thu phí Sông Phan của dự án BOT Quốc lộ 1 đoạn Phan Thiết - Đồng Nai. Ảnh: Báo Đầu tư

"Quốc lộ 1 dài hơn 1.000km, tập trung khoảng 40 trạm BOT. Những đoạn ngắn không có trạm nhưng phần lớn là có trạm. Khi đường cao tốc Bắc-Nam vận hành, nếu người dân không đi mà chọn Quốc lộ 1 cũ thì vẫn phải trả phí nếu có dự án BOT còn hiệu lực, thường là còn mươi mười lăm năm nữa. Những dự án đó họ vẫn thu bình thường chứ Nhà nước không có tiền để mua lại", ông Thanh cho biết.

Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam khẳng định: người dân vẫn có lựa chọn, dods là chọn giữa việc mất phí thấp hơn, đi đường xấu hơn với việc mất phí cao hơn và đi đường nhanh hơn.

Đồng quan điểm, ông Bùi Danh Liên, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Hà Nội cũng khẳng định, sau những bài học đau xót của các dự án BOT trước đây, cao tốc Bắc-Nam chắc chắn là đường riêng, không trùng với Quốc lộ 1 cũ. Người dân có thể lưu thông bằng Quốc lộ 1 cũ hoặc muốn vào đường cao tốc thì sẽ có đường nối vào đường cao tốc. Do đó, không cần phải lo ngại cao tốc Bắc-Nam sẽ biến thành con đường độc đạo khiến người dân không còn lựa chọn nào khác. Nhà nước vẫn đảm bảo sự lựa chọn cho người dân: lựa chọn đi đường cao tốc với đường thường, đi cao tốc thì trả phí cao hơn.

Tuy nhiên, ông Bùi Danh Liên cũng khẳng định, trên tuyến Quốc lộ 1 cũ hiện nay vẫn còn hàng chục trạm BOT theo hợp đồng kinh tế giữa nhà đầu tư với Bộ GTVT với thời gian thu phí mấy chục năm để nhà đầu tư hoàn vốn và chúng sẽ vẫn được duy trì.

Nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Hà Nội dẫn tuyến Phan Thiết (Bình Thuận)-Đồng Nai làm ví dụ. Dù làm BOT đoạn cao tốc này nhưng trên Quốc lộ 1 cũ, tuyến này vẫn có trạm BOT .

"Kiểu gì người dân cũng phải nộp phí, chẳng có cách nào cả vì đó là lịch sử để lại. Không trả phí bên này thì trả phí bên kia, nhưng trả phí bên cao tốc thì tốc độ cao hơn, đường tốt hơn. Nếu không chấp nhận thì đi máy bay hay loại hình khác".

Trở lại với 8 dự án BOT cao tốc Bắc-Nam, cả hai vị chuyên gia đều nhấn mạnh, để tránh lặp lại những sai lầm của các dự án BOT trước đây, điều quan trọng nhất là phải đấu thầu công khai, minh bạch, mọi cơ quan và người dân đều được tham gia giám sát.

Thành Luân