Nhắc đến danh hiệu Hoa hậu xứ Mường, cái tên Quách Thị Tẻo được biết đến nhiều hơn cả. Nhan sắc làm sáng cả núi rừng của bà đã làm chao đảo bao trái tim biết bao đấng mày râu. Nhưng rồi cuộc đời người đàn bà đẹp này lại không tránh khỏi kiếp truân chuyên khi trót yêu say đắm chính người anh nuôi của mình.
Quách Thị Tẻo tên thật là Hà Thị Tẻo, sinh năm 1917. Bố bà là ông Hà Quang Trung, một thương gia người Việt gốc Hoa. Mẹ bà là người Kinh ở Hà Nội. Sau khi vỡ nợ, bố bà đi làm đầu bếp cho Quách Vị - Chánh quan lang xứ Mường. Thấy cô con gái đầu bếp Hà Thị Tẻo xinh đẹp, thơ ngây, Quách Vị đem lòng yêu mến và mua làm con nuôi. Từ đó, bà Tẻo đổi theo họ của bố nuôi thành Quách Thị Tẻo.
Mặc dù chỉ là con nuôi nhưng Quách Thị Tẻo được ông Quách Vị đối xử rất mực dịu dàng, yêu thương như con ruột.
Từ ngày về làm con nuôi Quách Vị, người đẹp được cưng chiều hết mực, được tận hưởng cuộc sống nhung lụa và ăn học đàng hoàng. Ngoài học tiếng Pháp, được gặp gỡ với các quan chức, bà còn có những quan niệm rất Tây, sống cởi mở nhờ được tiếp xúc với các giá trị văn minh vật chất từ rất sớm.
Người đẹp xứ Mường đăng quang Hoa hậu năm 1933 (bên trái) (Ảnh: Internet).
Mới 16 tuổi, vẻ đẹp của bà đã tỏa sắc như đóa hoa rừng. Bà sở hữu một sắc đẹp trời phú với nước da trắng mịn màng, mặt mũi thanh tú, dáng dong dỏng cao và một tâm hồn đặc biệt nhạy cảm. Quách Thị Tẻo được đánh giá là tài sắc vẹn toàn.
Năm 1933, ở tuổi 17 xuân thì, với nhan sắc và tâm hồn ấy, bà đã vượt qua các đối thủ đăng quang cuộc thi hoa hậu xứ Mường lần thứ 5. Kể từ đó, tên tuổi cùng với nhan sắc của người đẹp không ngừng bay xa, làm khuynh đảo giới mày râu.
Miêu tả về nhan sắc của Quách Thị Tẻo, nhà văn Phượng Vũ - lãnh đạo ngành văn hóa tỉnh Hà Sơn Bình cũ đã viết trong cuốn "Hoa hậu xứ Mường" kể rằng: không chỉ có chức sắc cao nhất tỉnh, không chỉ quan công sứ ngây ngất nhìn ngắm Hoa hậu xứ Mường mà ngay cả các bà đầm vợ quan công sứ, quan chánh đoan... cũng ngỡ ngàng trước nhan sắc lạ lùng của Quách Thị Tẻo.
Càng lớn, nhan sắc của Hoa hậu xứ Mường càng trở nên đằm sắc hơn nhờ son phấn, những bộ trang phục nửa Mường nửa Tây... Bà đã chinh phục được trái tim biết bao công tử, tao nhân mặc khách và giới chức Hòa Bình, Hà Nội, công sứ Pháp đầy quyền lực.
Cùng với đó là vô số người đàn ông con nhà giàu có, danh giá, công tử con quan, thầm thương trộm nhớ và mong muốn được cưới bà Tẻo về làm vợ. Tương truyền rằng có người còn âm thầm thương nhớ Hoa hậu đến mức cắt tờ báo cũ có đăng hình bà lúc đăng quang và giữ đến cuối đời.
Lạ lùng hơn, đến viên công sứ Pháp sau khi mãn nhiệm ở Hòa Bình, sang Lào làm chỉ huy, khi viết thư về cho bạn bè ở Hòa Bình, ngoài việc kể lể các chuyện khác, ông còn không ngớt lời hỏi thăm và bảy tỏ lòng ngưỡng mộ nhan sắc của Quách Thị Tẻo.
Quách Thị Tẻo bên chiếc ô tô sang trọng (Ảnh: Internet).
Một người cháu ruột của Hoa hậu cũng mô tả: "Khi bà Quách Thị Tẻo đã cưng cứng tuổi và có cả đàn con, nhưng mỗi lần về Hà Nội, tôi lại chứng kiến cô mặc áo váy Mường, đeo vòng vàng bạc kín từ cổ tay đến gần khủyu tay và vẫn đẹp rực rỡ. Ở cái tuổi không còn trẻ đó mà khi đi trên phố cùng với tôi - một người cháu, rất nhiều người vẫn chạy theo ngắm nhìn bà Quách Thị Tẻo và chỉ trỏ "Hoa hậu xứ Mường đấy!".
Trớ trêu thay, giữa biết bao người đàn ông theo đuổi mình, trái tim mong manh của người con gái đẹp chốn núi rừng ấy lại chỉ loạn nhịp trước người anh nuôi - con trai cả của Quách Vị có tên Quách Hàm.
Nói về Quách Hàm, đó là một người đàn ông hơn bà Quách Thị Tẻo 14 tuổi, hào hoa phong nhã, từng học trường Tây ở Hà Nội, thông thạo tiếng Pháp, đi về Hà Nội như đi chợ.
Con người văn võ toàn tài ấy khi khoác lên mình bộ đồ Tây thanh lịch, đi ô tô Tây đã khiến nhiều cô gái Mường chỉ biếp chép miệng thèm thuồng. Khi mới ngoài 20 tuổi, Quách Hàm đã giữ chức Tri châu Lạc Sơn, tương lai sẽ là người thừa kế gia tài khổng lồ của nhà Quách Vị, thay cha làm Chánh quan lang xứ Mường Hòa Bình. Chừng ấy đủ để hiểu vì sao Quách Thị Tẻo lại đem lòng si mê chính người anh nuôi của mình.
Song đó cũng không phải tình yêu đơn phương. Dẫu cho đã có đến 3 người vợ nhưng trước nhan sắc nổi bật của người em gái nuôi, Quách Hàm cũng tỏ rõ tình cảm của mình đến mức mất ăn mất ngủ.
Mối tình ngang trái này chẳng thể qua mắt được ông Quách Vị. Ngay khi biết tin, ông đã tìm mọi cách ngăn cản hai anh em đến với nhau. Bởi điều này vốn dĩ không chỉ vi phạm luật dòng họ mà có nguy cơ còn làm ảnh hưởng lớn tới thanh danh lẫy lừng của ông nói riêng và dòng họ Quách nói chung. Người ta còn kể Quách Vị nổi đóa từng định vác ba toong lên nện gãy chân đứa con trai "đổ đốn". Nhưng may thay ông đã kịp nghĩ lại.
Song sự đời như người ta vẫn nói, tình yêu càng bị cấm cản thì càng trở nên mãnh liệt hơn lúc nào hết. Quách Hàm và Quách Thị Tẻo cũng không phải ngoại lệ. Bằng chứng là Quách Hàm đã "cả gan" đưa người yêu về sống như vợ chồng trong chính dinh thự của mình ở Lạc Sơn. Khi sự đã rồi, Quách Vị buộc phải đồng ý.
Hoa hậu xứ Mường may mắn được tận hưởng cuộc sống hạnh phúc, trong nhung lụa và quyền lực bên người chồng - người anh nuôi. Tương truyền, cuộc sống của Hoa hậu bên người chồng Quách Hàm là cuộc sống vương giả bậc nhất với dinh thự, xe hơi, võng lọng...
Thời nay người ta còn nhắc mãi về cuộc sống xa hoa ấy của vợ chồng người đẹp. Nửa đêm, hai vợ chồng đòi ăn bít tết mà đầu bếp bảo hết thịt bò, Quách Hàm bèn ra lệnh khoét ngay một miếng mông con bò béo nhất đang ngủ ngoài vườn về nấu. Trong khi cả Hà Nội còn lạ lẫm với ô tô, thì Hoa hậu xứ Mường đã một bước lên xe hơi...
Họ nhà Quách Vị còn nuôi riêng một người chuyên chụp ảnh gia đình trong những dịp lễ Tết. Những bức ảnh đó đã phản ánh rõ nhan sắc rực rỡ, lộng lẫy của bà Quách Thị Tẻo. Khi thì bà cắt tóc ngắn, mặc áo trắng, chít khăn trắng người Mường đứng bên chiếc ô tô cổ sang trọng của gia đình nhà chồngđúng dáng một bà hoàng quý phái. Khi thì bà đứng mơ màng bên những căn nhà tre nứa xứ Mường với trang phục trắng toát thơ ngây và trang nhã.
Cứ tưởng cuộc sống giàu sang phú quý và hạnh phúc ấy sẽ theo người đẹp cho đến cuối đời. Nhưng không ai đoán được chữ "ngờ". Khi danh thế quan Lang - dòng dõi nhà họ Quách tàn lụi, từ cuộc sống xa hoa khét tiếng, bà Quách Thị Tẻo đã như rơi xuống vực thẳm khi đối mặt với cuộc sống khốn khó và túng quẫn.
Người ta kể, những ngày cuối đời, bà phải sống trong nghèo khó, đớn đau và nghiện ngập. Bà phải bán dần đồ nữ trang để mua thuốc phiện. Khi không còn gì đáng giá, bà Quách Thị Tẻo còn phải dệt thổ cẩm rồi đi bộ ra các chợ để bán. Bán được bao nhiêu, bà nướng vào thuốc phiện bấy nhiêu. Nghiện ngập quá thành ra cơ thể bà hom hem, tiều tụy đến khổ sở.
Cuối cùng, vào năm 1984, bà đã kết thúc cuộc đời danh giá một thời của Hoa hậu nức tiếng xứ Mường. Bà "về với đất" trong nỗi ê chề, khốn khổ và đầy xót xa. Theo Linh (Tri thức trẻ)