Lỗ hỏng trên đường

Đó là câu chuyện đang gây bức xúc những ngày qua. Đa số ý kiến cảm thông cho việc làm tự phát của người dân, một việc làm không phù hợp nếu xét ở góc độ chuyên môn kĩ thuật. Những câu hỏi cảm thán được ném về phía những người có thẩm quyền: “Muốn làm việc tốt cũng khó vậy sao? Trách nhiệm của họ ở đâu?”.

Chúng ta không lạ gì những cái ổ gà, ổ voi trên các tuyến đường ở khắp các địa phương trên cả nước. Những lỗ hổng trên đường chẳng khác nào miệng hố tử thần, chờ cướp đi sinh mạng của những người tham gia giao thông. Và cái ổ gà trong câu chuyện trên là một lỗ hỏng điển hình, nó rộng 1x1m, tồn tại ở đó hai năm, người dân kêu ca nhưng không ai sữa chữa.

Cái ổ gà ấy, “không rộng lắm, tận mép đường, chẳng anh hưởng gì cả”, như vị nữ cán bộ khăng khăng. Nó chỉ thật sự là vấn đề khi chuyện người dân tự ý vá đường được đưa lên Facebook. Và sự phản ứng của cơ quan công quyền diễn ra ngay lập tức. Tại sao?

Trở lại nguyên nhân phát sinh những lỗ hổng trên đường. Người dân không lạ gì với một quy trình từ tư vấn thiết kế, thi công, giám sát, nghiệm thu, bảo dưỡng...mà khâu nào cũng có lỗ hổng để tiêu cực phát sinh. Tiêu biểu như dự án nâng cấp mở rộng QL1 mới đây, sai phạm lên đến 1.900 tỉ đồng, trong khi đó nhiều đoạn đường vừa làm xong đã hỏng. Đường bị “ăn” theo đủ cách dẫn đến chất lượng thấp là nguyên nhân chính để ổ gà, ổ voi xuất hiện bẫy người đi đường.

Chúng ta không lạ gì những cái ổ gà, ổ voi trên các tuyến đường ở khắp các địa phương trên cả nước. Những lỗ hổng trên đường chẳng khác nào miệng hố tử thần, chực chờ cướp đi sinh mạng của những người xấu số (Ảnh: Dân Trí)

Và kể cả khi đường hỏng “đúng quy trình”, “trong giới hạn cho phép”, thì quy trình từ lúc người dân kêu ca đường hỏng đến lúc sửa chữa, khắc phục cũng lắm nhiêu khê. Hậu quả do ổ gà, ổ voi gây ra thì dân tự chịu trách nhiệm, không ai khởi kiện chủ đầu tư, đơn vị thi công hay nhà thầu bảo dưỡng.

Người dân tự vá đường,  khi không còn đủ kiên nhẫn với quy trình từ phản ánh của họ đến sửa chữa, khắc phục của đơn vị có thẩm quyền. Họ đưa lên Facebook để ca ngợi việc làm “tốt” như một cách ngầm tố cáo sự tắc trách của cơ quan chức năng, tố cáo sự thiếu minh bạch trong quy trình đã tạo ra cái ổ gà. Người dân đưa thông tin lên một kênh cá nhân, khi đường dây kết nối với chính quyền không hiệu quả.

Rất dễ hiểu, cuộc “thăm nhà” và  truy hỏi của  các cán bộ thanh tra với thái độ kể cả là phản ứng khi họ sợ đương đầu với dư luận. Cuộc truy hỏi ấy có thể là chỉ dấu cho sự tắc trách nào đó trong công tác quản lý.

Cũng là chuyện vá đường. Năm 2011, chính quyền thành phố Boston hậu thuẫn phát triển và cho ra đời phần mềm Street Bump trên thiết bị sử dụng hệ điều hành Android. Khi người đi đường mang theo thiết bị di động, phần mềm sẽ phát hiện ổ gà và báo về hệ thống của nhà chức trách.

Việc phát triển phần mềm này dựa trên ý tưởng cải tiến phần mềm SeeClickFix được phát triển và ra đời ở Downtown New Haven, Connecticut năm 2008. Phần mềm giúp người dân sử dụng thao tác chụp ảnh, quay video những vấn đề không khẩn cấp gửi về chính quyền để khắc phục, hiện đã được ứng dụng tại 25.000 thành phố và 8.000 vùng ngoại ô ở Mỹ và trên thế giới.

Chưa bàn đến chuyện sữa chữa, khắc phục thì việc tạo ra phần mềm đã thể hiện thái độ cầu thị khi khuyến khích người dân cùng tham gia giám sát chất lượng con đường. Sự khác nhau về tiềm lực tài chính và trình độ phát triển là quá rõ, nhưng ngay cả sự cầu thị thì thái độ ấy cũng hoàn toàn thiếu vắng trong câu chuyện đang diễn ra ở Lào Cai.

Lỗ hổng trên đường quốc lộ 70 đã được người dân vá, dù không đúng quy trình, bởi nó có lợi cho dân. Nhưng ai sẽ vá lại lỗ hổng trong quy trình khi nó làm lợi cho nhiều người khác? Ai sẽ vá lại lỗ hỏng trong niềm tin của người dân với cơ quan quản lý?