Cuộc đời huyền thoại của Chế thắng Phu nhân Nguyễn Thị Bích Châu

 
Bà Bích Châu cũng là tác giả soạn “Kê minh thập sách” nổi tiếng - là kế sách khuyên vua chăm lo sửa sang việc nước của Chế thắng phu nhân dâng lên Hoàng đế Trần Duệ Tông. Trải qua dâu bể hơn 600 năm, lời tiền nhân vẫn còn nguyên giá trị, tiếp tục là bài học cho người đời sau về kế sách an dân, trị quốc…

Cảm kích công lao to lớn của bà với dân với nước, vua đã phong cho bà là Thần phi, nhân dân đã lập đền thờ, hiện nay tại thôn Hải Khẩu, xã Kỳ Ninh, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh có Khu di tích đền thờ bà Nguyễn Thị Bích Châu đã được xếp hạng Di tích lịch sử cấp Quốc gia.

Vị cung phi tài sắc, trí tuệ trong lịch sử Đại Việt

Theo sách “Đại Việt sử ký toàn thư“, bà Nguyễn Thị Bích Châu là một nhân vật lịch sử, bà sinh năm 1356, quê ở Bảo Lộc (nay thuộc huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định). Bà là con gái hiếm của đại thần Nguyễn tướng công thời nhà Trần nên được cha mẹ nâng niu đặt tên Bích Châu (viên ngọc quý).

Lớn lên, nàng Bích Châu không những xinh dẹp mà trí tuệ hơn người, văn võ song toàn. Năm Long Khánh thứ nhất (1373) Bích Châu được vua Duệ Tông kén vào hậu cung, đặt hiệu là Phù Dung ngụ ý ví nhan sắc của nàng lộng lẫy như một đóa phù dung.
 
Về tên hiệu Phù Dung của nàng, có giai thoại kể rằng, nhân Tết Trung thu năm nọ, nàng Bích Châu bày tiệc nhỏ trên gác tía, treo đèn lồng lộng lẫy sắc màu. Hoàng đế Duệ Tông tức cảnh sinh tình ra câu đối: "Trời thu gác tía treo đèn bạc, quế đỏ trong trăng". Hàng quan dự tiệc còn đang suy tư tìm vế đối thì nàng Bích Châu đã chắp tay, cất tiếng: "Sắc xuân đài trang mở gương báu, phù dung đáy nước". Thấy vế đối của nàng quá hay, chuẩn chỉ từ ý đến lời nên vua rất ưng lòng, liền lấy chữ Phù Dung trong câu đối đặt hiệu cho người thiếp mà Ngài sủng ái.
 
Theo sử sách, Trần Duệ Tông là vị hoàng đế dũng cảm, cá tính mạnh mẽ, mang hoài bão chấn hưng Đại Việt vốn đã suy bại từ thời vua Trần Dụ Tông và Dương Nhật Lễ. Ông cũng là người đã đưa ra nhiều chính sách tiến bộ như tuyển chọn nhân tài - không phân biệt là xuất thân bình dân hay hoàng tộc, coi trọng nho sĩ, đề cao văn hóa nước nhà, như: không cho phép mặc áo kiểu phương Bắc và hạ lệnh thần dân phải giữ gìn tiếng Việt, không lai căng học nói tiếng Chiêm- Lào.
   
Tuy nhiên, thời vua Duệ Tông chính sự rối ren, lòng dân bất ổn, thù trong giặc ngoài luôn rình rập. Thấy triều cương ngày càng sa sút, chính sự đổ nát, nhân tài không được trọng dụng, nịnh thần lộng hành…nên Quý phi Nguyễn Thị Bích Châu đã tự mình thảo “Kê minh thập sách” dâng lên vua Trần Duệ Tông.
 
"Kê minh thập sách" được xem là áng văn chính trị cổ xưa của nước ta, bao gồm những vấn đề trọng đại của đất nước trên cả ba lĩnh vực: Chính trị – Văn hóa – Quân sự. Sớ dâng lên vua, vua Trần cảm kích phán rằng: “Không ngờ nàng thông tuệ đến thế, xứng là một quý phi tài ba của trẫm!”.

“Kê minh thập sách”, ngụ ý mượn tiếng gà gáy sáng để dâng lên 10 kế sách trị nước an dân, đại ý rằng:

1- Bền gốc nước, trừ kẻ bạo thì dân chúng được yên.

2- Giữ nếp xưa, phiền nhiễu nên bỏ thì triều cương không rối.

3- Ngăn kẻ lạm quyền để trừ mọt nước.

4- Loại bọn quan tham nhũng để bớt vơ vét của dân.

5- Mở lối nho phong để ngọn lửa đóm được soi cùng mặt trời mặt trăng.

6- Tìm những lời trực gián để đường ngôn luận được rộng mở như cửa thành.

Theo baophapluat.vn