Hà Tĩnh: Dự án nghìn tỷ bỏ hoang, cơ quan chức năng nói gì?

Đâu là lí do?

Hiện nay ở Hà Tĩnh vẫn còn không ít các công trình, “dự án nhếch nhác” đang nằm trên giấy hoặc thi công dang dở như: Khu công nghiệp Đại Kim ở xã Sơn Kim 1 (Hương Sơn, Hà Tĩnh); Bến neo đậu tàu, thuyền nghề cá tại phường Kỳ Phương (Thị xã Kỳ Anh) có vốn đầu tư hơn 150 tỷ đồng chưa bàn giao đã hư hỏng; dự án cấp nước cho Khu kinh tế Vũng Áng chưa hoàn thành đã đội vốn hàng nghìn tỷ đồng, trong khi đó, nhu cầu sử dụng nước chưa nhiều.

Cụm cơ sở hạ tầng gồm trụ sở UBND, trường học, trạm y tế xã Kỳ Lợi được đầu tư hơn 33 tỷ đồng tại khu tái định cư Tân Phúc Thành (thị xã Kỳ Anh), thế nhưng suốt 8 năm qua, các công trình này đang bị bỏ hoang, lãng phí và trở thành nơi chăn thả bò; Nhà máy chế biến súc sản Hà Tĩnh do Tổng Công ty Khoáng sản và Thương mại Hà Tĩnh làm chủ đầu tư với tổng mức xây dựng hơn 100 tỷ đồng…

Theo giải thích của các chủ đầu tư thì lỗi phần nhiều là bởi kinh tế khủng hoảng, thị trường đầu ra bị hạn chế, tính toán đầu tư không có lãi,dự án chậm tiến độ là do thiếu vốn… Thế nhưng, phân tích của các nhà chuyên môn lại cho rằng, những lý do trên chỉ là thứ yếu, còn thực chất nằm ở năng lực và tài chính hoặc lập dự án để giữ đất. Bởi thực tế, một số dự án được cấp phép nhiều năm nhưng không triển khai, hoặc triển khai chiếu lệ, để rồi đến kỳ kiểm tra thì xin được gia hạn.

Ngành chức năng Hà Tĩnh nói gì?

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Hà Tĩnh, các dự án đã được phê duyệt nhưng không thực hiện hoặc chậm tiến độ, “đắp chiếu” gây ra sự thất thoát, lãng phí tài sản Nhà nước, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư sẽ bị thu hồi.

Ông Hoàng Văn Sơn - Phó giám đốc Sở KH&ĐT Hà Tĩnh, cho biết: “Trước thực trạng trên, Sở đã tham mưu cho UBND tỉnh, phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường và Sở Xây dựng thực hiện cuộc kiểm tra, rà soát tổng thể hàng loạt dự án kinh tế, nhất là đối với dự án nông nghiệp, để có phương án, quyết định thu hồi những dự án không khả thi. Các dự án bị thu hồi sẽ áp vào những yếu tố như: Dự án chậm tiến độ; vi phạm Luật Đầu tư, cam kết đầu tư, giấy chứng nhận đầu tư…”.

Theo đó, từ năm 2017 - 2018, Sở này đã rút giấy phép 6 dự án nông nghiệp gồm: Dự án nuôi cá bơn, cá mú và tôm công nghệ cao (thuộc Công ty CP Xây dựng Hồng Ngọc, địa chỉ tại Thạch Hà); Dự án trang trại chăn nuôi bò sữa cao sản Viết Triều (thuộc Công ty TNHH Viết Triều, địa chỉ tại thị xã Hồng Lĩnh); Nhà máy sản xuất phân hữu cơ vi sinh từ than bùn (thuộc Công ty cổ phần xây dựng Đại Việt Mỹ, địa chỉ tại thị xã Hồng Lĩnh); Phát triển chăn nuôi bò thịt chất lượng cao (thuộc Công ty CP Khoáng sản Mangan, địa chỉ tại Can Lộc); Nuôi cá bơn, cá mú và tôm công nghệ cao (thuộc Công ty TNHH Sao Đại Dương, địa chỉ tại Thạch Hà); Khu chế biến hành lá tại xã Cẩm Hòa, huyện Cẩm Xuyên (thuộc Công ty TNHH MTV Phát triển nông nghiệp, nông thôn Hà Tĩnh)…

Ngoài ra, một số dự án thương mại - dịch vụ - công nghiệp cũng bị rút giấy phép thời điểm này gồm: Đầu tư công nghệ cán kéo sản xuất phôi dây thép đen, mạ kẽm, lưới B40, thép gai (thuộc Công ty TNHH MTV lưới thép gai Hưng Thịnh, địa chỉ tại thị xã Hồng Lĩnh); Khu đô thị sinh thái Hương Thanh, tại đảo Xuân Giang 2, huyện Nghi Xuân (thuộc Công ty TNHH Thanh Thành Đạt); Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Quang Trung, xã Kỳ Tây, huyện Kỳ Anh; Công ty CP đầu tư và phát triển thương mại WIYAPORN thị trấn Thạch Hà, huyện Thạch Hà và xã Thạch Trung, TP Hà Tĩnh…

Ông Sơn cũng cho biết thêm, các dự án nào vượt quá 24 tháng kể từ khi giao đất mà doanh nghiệp không đưa đất vào sử dụng sẽ xem xét gia hạn. Nếu hết thời gian được gia hạn mà doanh nghiệp vẫn chưa đưa đất vào sử dụng hoặc không chịu đầu tư kinh tế thì sẽ kiến nghị thu hồi và khi thu hồi sẽ không bồi thường về đất và tài sản trên đất, trừ trường hợp bất khả kháng. Hàng trăm dự án đã được các đoàn kiểm tra liên ngành kiến nghị, đề xuất thu hồi và hủy bỏ là rất lớn nhưng thực chất trên thực tế mới chỉ có 9 dự án được thực thi.

Được biết, từ năm 2009 cho đến nay, BQL khu kinh tế tỉnh Hà Tĩnh  đã tiến hành thu hồi 38 dự án đầu tư tại Khu kinh tế Vũng Áng. Ngoài việc do các nhà đầu tư quyết định chấm dứt hoạt động, hết thời hạn hoạt động thì nguyên nhân chủ yếu là do nhà đầu tư vi phạm các quy định của Luật Đầu tư, giấy chứng nhận đầu tư, không thực hiện đúng các cam kết đầu tư, dự án chậm tiến độ...

Từ đầu năm đến nay, BQL khu kinh tế tỉnh Hà Tĩnh đã tiến hành thu hồi 6 dự án đầu tư tại Khu kinh tế Vũng Áng. Trong số đó có 5 dự án của nhà đầu tư trong nước với tổng mức đầu tư trên 190 tỷ đồng; 1 dự án của nhà đầu tư nước ngoài với tổng mức đầu tư trên 90 triệu USD.

Giải thích cho việc kiểm tra hàng trăm dự án nhưng thực thi pháp luật thu hồi thì rất ít, ông Sơn nói: Với những dự án chưa đầu tư, việc thu hồi không đáng ngại nhưng với các dự án đầu tư dang dở, nhất là dự án có số vốn lớn, việc thu hồi không dễ bởi sau thu hồi là hàng loạt vấn đề cần giải quyết. Đây cũng là hạn chế cho cơ quan chức năng, bởi nếu làm không khéo, không cẩn thận sẽ bị chủ đầu tư kiện ngược lại.

“Đơn cử, dự án hơn 10.000 tỷ đồng đầu tư xây dựng khu du lịch Bắc Thiên Cầm không được triển khai đúng cam kết, dẫn đến hệ quả tất yếu là việc UBND tỉnh Hà Tĩnh rút giấy phép đầu tư, thu hồi dự án. Cho rằng, các quyết định trên của UBND tỉnh là vi phạm pháp luật, công ty này đã khởi kiện ra toàn án”, ông Sơn thông tin.

Để dự án triển khai chậm hay nhanh, khả thi hay không thì việc đánh giá năng lực nhà đầu tư, khảo sát hiệu quả của dự án rất quan trọng.Tuy nhiên, thực tế cho thấy, vấn đề này còn quá “dễ dãi”. Trước thực trạng lãng phí của một dự án có số vốn đầu tư lớn, thiết nghĩ, các cơ quan chức năng ở Hà Tĩnh cũng cần rạch ròi việc chịu trách nhiệm, có như vậy, môi trường đầu tư của tỉnh mới được cải thiện, minh bạch, hiệu quả và lành mạnh.