Những ngày này, tại Phú Thọ đang diễn ra phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ án đánh bạc do Nguyễn Văn Dương và Phan Sào Nam cầm đầu.

Rồi đây, vụ án sẽ khép lại. Tất cả những tội lỗi sẽ phải trả giá một cách công bằng, sòng phẳng. Song, riêng với Phan Sào Nam, người viết bài này luôn day dứt câu hỏi: Vì sao Phan Sào Nam phạm tội hay điều gì đã “đưa đẩy” Nam đến vành móng ngựa hôm nay?

Trước khi phạm tội, Phan Sào Nam được coi như một trong những mẫu hình lý tưởng cho thế hệ trẻ Việt Nam.

Thông minh, nhanh nhạy, giàu khát vọng… Phan Sào Nam (SN 1979) được biết đến là một trong những người đi đầu trong lĩnh vực công nghệ thông tin ở Việt Nam, nhất là từ khi nắm giữ cương vị Chủ tịch HĐQT VTC Online.

Thông thạo hai ngoại ngữ (Anh & Hàn), đã có thời điểm Nam được mệnh danh là “hoàng tử bóng đêm”, "Mark Zuckerberg Việt Nam", từng ôm khát vọng “lật đổ Facebook tại Việt Nam” và ở thời điểm lập nghiệp, với cùng khoảng thời gian tương đồng, khi Facebook đạt 2 triệu thì Go.vn đạt 3 triệu người sử dụng.

Nếu xét riêng về lĩnh vực công nghệ, “niềm tự hào” như Nam nói không phải không có cơ sở. Go.vn chỉ xây dựng trong vòng 2 tháng đã có 350 người trực tiếp tham gia thực hiện (chưa kể đội ngũ hỗ trợ), trong đó khoảng 200 người là kỹ sư, đã viết 6 triệu dòng lệnh cho Go.vn, sử dụng 300 máy chủ và 120TB (1TB = 1.024GB) dung lượng lưu trữ, dự kiến sau 5 năm, sẽ có số vốn 1.000 tỉ đồng…

Có lẽ vì thế trước tòa, Nam vẫn không “quên” tự hào: "Chơi bạc sử dụng khoa học và toán học thống kê, ở Việt Nam hầu như không có chuyên gia có kinh nghiệm. Chúng tôi vi phạm pháp luật nhưng tương đối tự hào với thành quả khoa học đã làm được trong giai đoạn này".

Tóm lại, bằng tài năng, trí tuệ và khát vọng, nếu Nam làm ăn lương thiện, ước mơ “lật đổ Facebook” có thể không thành thì Nam cũng không chỉ giàu, rất giàu mà còn giúp cho nhiều người lao động có công ăn việc làm cũng như đóng góp với đất nước. Đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ thông tin nhiều mới mẻ và phát triển từng ngày, từng giờ.

Vậy, điều gì đã “đưa dẩy” Phan Sào Nam đến phiên tòa hôm nay? Tất nhiên, đó là lòng tham vô đáy của Nam. Thế nhưng nếu như không có sự “hà hơi”, “tiếp sức”, “chống lưng” hoặc ít nhất là “làm ngơ?” của ai đó, liệu Nam có đủ niềm tin để thực hiện?

Công bằng, niềm tin của Nam là có cơ sở bởi đó là một ông Thiếu tướng Cục trưởng Cục cảnh sát phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao và một ông Trung tướng Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát cùng với một TGĐ đầy “thế lực” là Nguyễn Văn Dương thì việc “yên tâm vững bước” là lẽ tất yếu.

Và thực tế, nó đã yên ổn nhiều năm trời, thu lợi hàng chục ngàn tỉ đồng cho đến khi “lò” của TBT Nguyễn Phú Trọng lan tới.

Nhìn ở góc độ “bị (hay được?) chống lưng”, Phan Sào Nam có những nét giông giống như các ông Nguyễn Xuân Anh, Lê Phước Hoài Bảo…

Nếu không có sự “nâng đỡ” của ông Nguyễn Văn Chi, Nguyễn Xuân Anh hoàn toàn có thể trở thành một nhà báo hoặc quản lý báo chí ở một tờ báo nơi ông đã từng nhiều năm công tác là báo Thanh niên.

Với Lê Phước Hoài Bảo, với tấm bằng thạc sĩ xuất sắc tại Mỹ, ông Bảo có thể là một giảng viên đại học có uy tín như ông đã từng thi đậu giảng viên tại trường Đại học Kinh tế Đà Nẵng hoặc trở thành một doanh nhân thành đạt, đóng góp cho đất nước.

Thế nhưng giờ đây, mọi sự với họ đã không còn như trước nữa.

Trở lại với Phan Sào Nam, qua báo chí phản ánh, được biết tại tòa, Nam khá thành khẩn, đặc biệt là tích cực khắc phục hậu quả bằng cách bán hết tài sản nhà cửa, hiện “vợ con đi ở nhà thuê” như lời Nam nói.

Nếu vậy, với chính sách khoan hồng, có thể Nam sẽ sớm được đoàn tụ với gia đình. Mong rằng một khi điều đó xảy ra, Nam biết chọn cho minh con đường sáng, còn đủ tài năng và ý chí và lúc đó biết đâu, Việt Nam lại chẳng có một Mark Zuckerberg?

Có công thì hưởng, có tội thì chịu, đó là lẽ công bằng. Song, người Việt Nam còn có câu “Đánh kẻ chạy đi, ai đánh người chạy lại”. Nếu Nam thành tâm hối cải, tích cực khắc phục hậu quả, hãy cho Nam một cơ hội bởi người tài xưa nay đều hiếm, rất hiếm nhất là ở một lĩnh vực mới mẻ như khoa học công nghệ hiện nay.

Với Phan Sào Nam, người viết bài này vừa giận, vừa tiếc cho một tài năng lầm đường, lạc lối, u mê, lóa mắt bởi lòng tham để giờ đây thân bại, danh liệt....