Tháo gỡ vướng mắc tại các khu tái định cư ở Vũng Áng

Hạ tầng dang dở, xuống cấp

Dự án bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ TÐC phục vụ dự án xây dựng Khu liên hợp gang thép và cảng Sơn Dương có tổng mức đầu tư hơn 7.000 tỷ đồng (đã điều chỉnh), trong đó, tiểu phần xây dựng các khu TÐC có tổng vốn đầu tư hơn 3.200 tỷ đồng, phục vụ TÐC cho hơn 4.500 hộ dân bị ảnh hưởng, thuộc địa bàn năm xã Kỳ Liên, Kỳ Long, Kỳ Phương, Kỳ Thịnh, Kỳ Lợi (thị xã Kỳ Anh). Mặc dù đã tiếp nhận người dân đến sinh sống từ năm 2011, tuy nhiên, đến nay, nhiều hạng mục công trình tại sáu khu TÐC ở Vũng Áng vẫn trong tình trạng dang dở, ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của người dân đến định cư.

Tuyến đường D3 nối khu TÐC Kỳ Liên với quốc lộ 1 là một trong những hạng mục quan trọng của gói thầu xây dựng hạ tầng khu TÐC Kỳ Liên với chiều dài 951 m. Mặc dù được thi công từ năm 2009, nhưng hiện nay, đơn vị thi công (Công ty cổ phần Tập đoàn ThaiGroup) mới chỉ hoàn thành được khoảng một nửa khối lượng công việc. Ông Bùi Minh Ngự, ở tổ dân phố Liên Sơn, phường Kỳ Liên cho biết, công trình thi công dở dang, ngày nắng ráo, hễ có xe chạy qua là bụi bay mù mịt, còn ngày mưa, tuyến đường thường xuyên ngập úng. Cực chẳng đã, các hộ dân sống hai bên tuyến đường đã nhiều lần dùng vật cản không cho xe trọng tải lớn đi qua để hạn chế bụi bay vào nhà. Tổ trưởng dân phố Liên Sơn Tưởng Ðức Việt cho biết, việc thi công dở dang không những tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông, còn khiến tuyến đường nham nhở, ảnh hưởng đến sinh hoạt và việc kinh doanh của người dân. Cuộc họp nào người dân cũng kiến nghị nhưng họp xong thì mọi chuyện vẫn thế.

Phó Chủ tịch UBND phường Kỳ Liên Trần Phố Huế thông tin thêm: Không riêng gì tuyến đường D3, tại khu TÐC Kỳ Liên còn nhiều hạng mục xây dựng dang dở, gây bức xúc trong nhân dân. Cụ thể, các lô đất trước trụ sở UBND phường và các lô gần chợ thi công nửa vời, cầm chừng; nhiều tuyến đường chưa thi công bó vỉa và vỉa hè, chưa hoàn thành thảm nhựa mặt đường, sau một thời gian các tuyến đường này bị nước xói mòn như những con mương. Ngoài ra, phần điện chiếu sáng tại nhiều khu vực mới chỉ lắp đặt cột và bóng cao áp, chưa đấu nối điện. Trong quá trình xây dựng hệ thống thoát nước, các đơn vị không đấu nối hệ thống thoát nước trong khu TÐC với khu vực bên ngoài cho nên khi mưa to, nước thải sinh hoạt chảy tràn ra khu vực dân cư, gây ô nhiễm môi trường.

Theo số liệu từ Ban quản lý khu kinh tế (KKT) tỉnh Hà Tĩnh, đến thời điểm hiện tại, ngoài bốn khu TÐC Minh Huệ (Kỳ Nam), Ba Ðồng (Kỳ Phương), Tân Phúc Thành 2, 3 (Kỳ Lợi) và Kỳ Trinh đã cơ bản hoàn thành và bàn giao cho các địa phương quản lý, sử dụng, sáu khu TÐC còn lại với diện tích hơn 310 ha, mặc dù đã cấp đất cho các hộ dân TÐC từ năm 2011 nhưng đến nay hạ tầng kỹ thuật vẫn chưa hoàn thành. Qua tìm hiểu, được biết, khối lượng công việc còn tồn đọng chủ yếu là các hạng mục giao thông, điện chiếu sáng, vỉa hè, hệ thống thoát thải,... Riêng tại khu TÐC Kỳ Thịnh, đơn vị thi công chỉ mới hoàn thành phần san ủi mặt bằng, hệ thống giao thông, thoát nước đang làm dở, chưa có hệ thống điện chiếu sáng, sinh hoạt,... Thậm chí, do không được bàn giao cho một đơn vị cụ thể quản lý cho nên hệ thống điện chiếu sáng, hệ thống thoát nước nhiều nơi đã bị xuống cấp, tác động xấu đến đời sống dân sinh và gây lãng phí tài sản.

Ðiều đáng chú ý, tất cả các khu TÐC thi công dang dở này đều do Công ty cổ phần Tập đoàn ThaiGroup (trước đây là Công ty cổ phần Xuân Thành Group) thi công. Một lãnh đạo Ban quản lý KKT Hà Tĩnh cho biết, theo kế hoạch, năm 2013, hạ tầng các khu TÐC sẽ được hoàn chỉnh, bàn giao cho địa phương quản lý. Tuy nhiên đến nay, tiến độ hoàn thiện tại các khu TÐC quá chậm, chưa đáp ứng yêu cầu đề ra, gây dư luận không tốt trong nhân dân. Trong khi đó, chủ đầu tư đã nghiệm thu, thanh toán cho đơn vị thi công gần 1.500 tỷ đồng và cho đơn vị thi công tạm ứng vượt khối lượng nghiệm thu hơn 58 tỷ đồng.

Ði cũng dở, ở không xong

Trong khi khối lượng thi công tồn đọng tại các khu TÐC chưa được xử lý, giải quyết dứt điểm thì UBND thị xã Kỳ Anh và Ban quản lý KKT Hà Tĩnh vẫn chưa tìm được tiếng nói chung trong quá trình bố trí đất ở cho các hộ gia đình đủ điều kiện TÐC và các hộ có nhu cầu TÐC trên địa bàn KKT Vũng Áng. Số liệu từ UBND thị xã Kỳ Anh cho thấy, trên địa bàn hiện có 43 hộ dân đã nhường đất cho dự án nhưng vẫn chưa được bố trí TÐC. “Một số hộ có điều kiện thì đã mua đất định cư ở địa phương khác, số còn lại chủ yếu đang sống chung với người thân tại các khu TÐC, hằng ngày mong ngóng được cấp đất để an cư, lạc nghiệp" - Chủ tịch UBND phường Kỳ Thịnh Nguyễn Tiến Bảy cho biết.

Theo Chủ tịch UBND thị xã Kỳ Anh Nguyễn Quốc Hà, ngoài những hộ gia đình đủ điều kiện chưa được cấp đất TÐC, tại sáu xã thuộc KKT Vũng Áng hiện có hơn 2.000 hộ gia đình có nhu cầu về đất ở nhưng quỹ đất của thị xã không đủ để đáp ứng. Ðây là những hộ nằm trong vùng quy hoạch các dự án nhưng chưa triển khai và những hộ dân sống ở các khu TÐC mới tách hộ. “Trong khi đó, tại các khu TÐC ở Vũng Áng đang còn 632 thửa đất dư chưa bàn giao cho dân. Tuy vậy, theo quy định của UBND tỉnh, những thửa đất thừa này chỉ bố trí cho các hộ dân di dời bởi dự án Formosa, còn các hộ dân di dời nhường đất cho các dự án khác hoặc những hộ gốc lên TÐC nay con cái xây dựng gia đình có nhu cầu ra ở riêng không được bố trí cấp hoặc giao đất ở các khu TÐC này” - ông Hà cho biết thêm.

Theo phản ánh của các hộ dân thôn Thắng Lợi (phường Kỳ Phương), năm 2011, Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, TÐC Kỳ Anh đã thực hiện kiểm đếm, áp giá đền bù đối với các hộ dân tại đây. Tuy nhiên, từ đó đến nay, các hộ dân vẫn chưa được di dời đến nơi ở mới. Vì nằm trong vùng quy hoạch cho nên người dân không được xây dựng, sửa chữa nhà cửa. Trong khi đó, hệ thống hạ tầng khu dân cư lâu năm không được đầu tư nay cũng xuống cấp trầm trọng. Người dân nhiều lần bày tỏ nguyện vọng di dời đến nơi ở khác nhưng không được chấp thuận. Trao đổi với chúng tôi, Chủ tịch Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, TÐC thị xã Kỳ Anh Trần Xuân Phượng cho biết, không riêng gì ở thôn Thắng Lợi, tình trạng “đi cũng dở, ở không xong” còn diễn ra tại nhiều khu vực dân cư ở các xã khác. Ðây cũng là một trong những nguyên nhân làm chậm tiến độ triển khai nhiều dự án trên địa bàn.

Những bất cập, vướng mắc trong quá trình xây dựng, bố trí đất ở tại các khu TÐC ở Vũng Áng vốn đã tồn tại từ lâu, không chỉ tác động tiêu cực đến đời sống của người dân mà còn ảnh hưởng tiến độ triển khai các dự án. Vì vậy, tỉnh Hà Tĩnh cần kiên quyết chỉ đạo các địa phương, đơn vị rà soát, đánh giá lại toàn bộ hiện trạng hạ tầng kỹ thuật gắn với đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện các hạng mục xây dựng còn dang dở ở các khu TÐC. Các bên liên quan cần nghiên cứu, xây dựng cơ chế cấp đất tại các khu TÐC cho những hộ dân nằm trong vùng quy hoạch có nhu cầu, điều kiện di dời trước khi triển khai dự án mới. Ðồng thời xây dựng cơ chế phối hợp hữu hiệu trong việc bố trí TÐC nói riêng và trong quá trình xử lý, giải quyết những bất cập, vướng mắc nảy sinh từ thực tiễn trên địa bàn KKT Vũng Áng.