Cát tặc lộng hành, làng "ốc đảo" hàng trăm năm tuổi có nguy cơ bị xóa sổ

Làng Soi là một ngôi làng nằm biệt lập giữa dòng sông La, cách trung tâm xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ (Hà Tĩnh) khoảng 10km, với diện tích khoảng 40 ha. Dù đi lại khó khăn, biệt lập nhưng trên “ốc đảo” này đã có hơn 10 đời thế hệ sinh sống và an lạc tại đây.

Trắng đêm canh cát tặc

Theo người dân làng “ốc đảo” phải ánh, do tình trạng khai thác cát đã trải qua hàng chục năm nay, nên nhiều diện tích đất của làng đã bị dòng sông La “nuốt chửng”. Tính đến thời điểm hiện tại đã có hàng chục ha đất, cùng hàng trăm cây trồng lâu năm đã bị dòng nước cuốn trôi.

Dù đã tròn 80 tuổi, nhưng ông Nguyễn Đình Yên trú tại làng Soi thuộc thôn Châu Trinh, xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ (Hà Tĩnh) vẫn đêm đêm mò mẫm ra bờ sông để canh giữ cát tặc.

Toàn bộ vùng đất rìa xung quanh làng đang bị sụt lún, rạn nứt, sạt lở rất nghiêm trọng và ngày càng lấn sâu vào bên trong. Ảnh Hoài Nam

“Tôi thường xuyên phải thức trắng đêm để canh cát tặc, những lúc phát hiện được tôi gọi điện báo cho ban công an xã xuống làm việc nhưng bọn họ vẫn cứ hoạt động như thường. Gần như đêm nào cũng vậy, tiếng máy hút cát ầm ầm ngoài sông, dân chúng tôi ngủ cũng không thể yên giấc.

Các đối tượng khai thác cát hoạt động chủ yếu vào ban đêm, cứ tầm 2-4h sáng là hoạt động nhiều nhất, mỗi đêm có khoảng 3-4 chiếc xà lan hút cát. Nếu tình trạng cứ để tiếp diễn như thế này thì nguy cơ ngôi làng sẽ bị xóa sổ mất”, ông Yên lo lắng.

Cũng theo ông Yên, tình trạng khai thác cát trái phép trên sông La tại địa phương xuất hiện khoảng 20 năm trở lại đây. Cũng từ ngày đó, diện tích đất sản xuất, chủ yếu là cây lâu năm của người dân bắt đầu bị sạt lở.

Ông Nguyễn Đình Yên bên cạnh những cây bạch đàn của gia đình trồng bị sạt lở, nước cuốn troio. Ảnh Hoài Nam

“Làng Soi có toàn bộ khoảng 40 ha điện tích đất thì chỉ nay chỉ còn lại khoảng 25 ha. Trong đó hơn 10 ha đất trồng keo, tràm, phi lao là tài sản của người dân bị hà bá nuốt chửng. Riêng gia đình tôi trồng tất cả 150 cây bạch đàn thì 100 cây đã bị nước cuốn trôi, chỉ còn lại 50 cây chuẩn bị thu hoạch”, ông Yên nói.

Còn theo ông Nguyễn Đình Chiến (54 tuổi) chia sẻ, gia đình ông có 6 sào đất trồng lạc, ngô thì nay chỉ còn lại hơn 3 sào vì đất bị sạt lở.

“Dân làng chúng tôi đuổi các sà lan hút cát thì bị đe dọa, thậm chí bị các đối tượng này còn đánh bị thương người dân nên ai cũng sợ. Mất hết đất sản xuất nên nhiều hộ phải bỏ làng đi làm ăn khắp nơi, từ 45 hộ với 120 nhân khẩu thì hiện tại làng chỉ còn 18 hộ với 62 nhân khẩu”, ông Chiến bức xúc nói.

Cát tặc hoạt động có tổ chức

Theo ghi nhận của PV tại đây thì toàn bộ vùng đất rìa xung quanh làng đang bị sụt lún, rạn nứt, sạt lở rất nghiêm trọng và ngày càng lấn sâu vào bên trong.

Có những hố bị nước ngoạm sâu đến 2m, dài hàng chục mét. Nhiều diện tích trồng cây keo, bạch đàn, tre được người dân trồng để giữ đất, chống xói mòi đã bị nước “rửa” lộ thiên rễ đến tận gốc, chuẩn bị đổ sụp xuống nước.

Trao đổi với PV, ông Phan Tiến Dũng, Chủ tịch UBND xã Tùng Ảnh cho biết, tình trạng khai thác cát trái phép tại địa phương đã xảy ra nhiều năm nay.

Các sà lan chủ yếu đến từ các xã khác như Đức Hòa, Trường Sơn, Liên Minh… Còn trên địa bàn xã chỉ có 3 sà lan thì đã kiểm soát được.

. Những cây bạch đàn, keo được người dân trồng để giữ đất, chống xói mòi đã bị nước “rửa” lộ thiên rễ đến tận gốc, chuẩn bị đổ sụp xuống nước. Ảnh Hoài Nam

“Trên địa bàn xã không có mỏ cát nào nên việc khai thác chỉ có 1 sà lan và đã kiểm soát được. Mới đây, chúng tôi có phát hiện một sà lan khai thác cát, khi chúng tôi lấy thuyền áp sát thì bị 3 xuồng của các đối tượng cộm cán, hung hãn mang theo hung khí bao vây chúng tôi để cản trở làm việc. Trước tình hình trên chúng tôi đã báo cho UBND huyện nhưng khi lực lượng chức năng đến nơi thì chúng đã tẩu thoát”, ông Dũng cho hay.

Cũng theo ông Dũng thì các đối tượng hoạt động này có tổ chức, thậm chí có xã hội đen bảo kê cả trên bờ và dưới nước nên lực lượng của xã không thể bắt được. Qua nắm bắt của xã thì đội bảo kê sà lan chủ yếu là các đối tượng nghiện ngập.

Dù ban ngày nhưng vẫn có bóng dáng của những chiếc xà lan hút cát hoạt động trên khu vực này. Ảnh Hoài Nam

Ông Lê Xuân Thọ, Trưởng phòng TN&MT huyện Đức Thọ cho biết, toàn huyện có 52 sà lan nhưng số sà lan đăng ký rất ít. Cũng tại địa bàn huyện chỉ có 3 mỏ được cấp phép đóng ở xã Đức Hòa, xã Đức Quang và TT.Nga Lan.

“Ngày 21/5 vừa qua, UBND huyện ban hành văn bản cấm khai thác cát vào ban đêm trên địa bàn huyện. Đồng thời thành lập tổ liên ngành, tuần tra mật phục truy bắt các sà lan khai thác cát 24/24. Nếu bắt được, ngoài xử phạt hành chính thì sẽ tịch thu phương tiện”, ông Thọ nói.

Hoài Nam

Theo Đời sống & Pháp lý