Hà Tĩnh: Để “Cát tặc” hoành hành, trách nhiệm thuộc ai?

Theo ghi nhận của phóng viên, vào những ngày đầu tháng 9, tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Nổ và sông Ngàn Sâu vẫn diễn biến rất phức tạp. Mỗi ngày có hàng trăm mét khối cát được hút lên và có đến hàng trăm lượt xe tấp nập chở cát ra khỏi địa bàn, trước sự chứng kiến của hàng trăm người dân và chính quyền địa phương 

Có mặt tại bờ sông Nổ, đoạn xóm 17, xã Phúc Đồng vào lúc 13 giờ ngày 6/9, chúng tôi chứng kiến nhiều con thuyền đang sục những chiếc ống như vòi bạch tuộc cắm sâu vào lòng sông hút cát, cùng hàng trăm xe tải vừa và nhỏ đang từng phút từng giờ dày xéo những con đường 2 bên bờ sông để đưa những khối “cát lậu” ra khỏi địa bàn.

Ông Nguyễn Văn T (thôn 17, xã Phúc Đồng, có nhà ở cạnh điểm khai thác cát trái phép) cho biết: Chúng tôi được biết, đây là khu vực theo khảo sát thì vẫn đạt tiêu chuẩn để khai thác, thế nhưng tình trạng khai thác trái phép thường xuyên và tự phát đã khiến cho nguồn nước đục ngầu. Mấy năm vừa qua, đất canh tác ven hai bờ sông Nổ liên tục bị thu hẹp do sạt lở, mà nguyên nhân chủ yếu do khai thác cát sạn không đúng quy định. Đã nhiều lần người dân quanh khu vực khai thác xua đuổi khi có thuyền khai thác gần bờ, nhưng “cát tặc” này chưa đi thì “cát tặc” khác đã tới. 

Ông Nguyễn Hữu S, người cùng thôn bức xúc: "Hương Khê thì năm nào cũng bị lụt, cứ hễ mưa lớn là cả vùng này ngập hết. Thế mà, tiếng máy hút cát trái phép thì cứ vận hành inh ỏi bất chấp ngày đêm. Hỏi sao mà mấy con đê kia chịu cho được. Theo quy định, chính quyền huyện, xã phải có trách nhiệm quản lý, bảo vệ dòng sông, nhưng họ cấm, phạt thì yên được vài bữa; rồi sau một thời gian yên ắng, tình trạng hút cát trái phép lại tái diễn”.

Xuống gần “trụ sở” của một nhóm “cát tặc” đang khai thác, khi thấy chúng tôi (PV) đưa máy ảnh ra chụp ảnh,  một “ đầu nậu” vẫn ngang nhiên cho quân xúc cát đầy xe ben mang BKS 38C – 01625. Đội quân “cát tặc” vùng này đã gần như “nhờn” luật. Bất chấp bị xử phạt hành chính, họ vẫn cứ vẫn cố tình khai thác trái phép, vì lợi nhuận đưa lại còn cao gấp nhiều lần so với số tiền xử phạt hành chính. 

Trong khi các cơ quan chức năng luôn tìm các phương án, giải pháp để khắc phục và bảo vệ  kè, đập các dòng sông để tránh tình trạng lũ tràn, lũ quét khi mùa mưa bão đang về, thì với tình trạng “người làm, kẻ phá” như hiện nay, liệu mùa mưa bão năm nay sẽ ra sao?

Trao đổi với phóng viên, ông Võ Văn Giơi, Chủ tịch UBND xã Phúc Đồng cho biết: “Nhiều lần xã đã tổ chức lực lượng ngăn chặn, kiểm tra, lập biên bản xử lý và đẩy đuổi; nhưng, vì thực tế nhu cầu quá lớn, nên một số hộ đã tự ý khai thác trái phép. Mặt khác, do thiếu phương tiện, cán bộ ít và các tàu hút hoạt động về đêm, nên rất khó quản. Đặc biệt, theo hồ sơ khảo sát thăm dò về khoáng sản, thì đây là khu vực có đủ điều kiện để khai thác cát, nên các chủ “cát tặc” càng có cái cớ để lộng hoành”.

Ông Nguyễn Trí Vạn, cán bộ địa chính xã Phúc Đồng cho biết thêm: “UBND xã cũng đã làm đơn kính trình lên UBND Tỉnh cấp giấy phép cho các đơn vị, doanh nghiệp đủ năng lực và tuân thủ các quy định được phép khai thác cát, nhưng gần một năm trôi qua mà vẫn chưa có quyết định. Trong khi đó, tình trạng “cát tặc” lộng hành thì vẫn nhức nhối từng ngày”.

Hai xã Phúc Đồng và xã Phương Mỹ có khoảng hơn 500 hộ sinh sống. Nơi đây hằng năm luôn là nơi phải gánh chịu những trận bão,  lũ nặng nề nhất của tỉnh Hà Tĩnh. Thế nhưng, nạn khai thác cát trái phép bừa bãi đục khoét dòng sông, khiến con sông vốn hiền hoà, thơ mộng đang ngày một cơi nới dòng chảy, trở nên hung dữ và khó lường hơn. Hàng trăm hộ dân sống dọc hai bên bờ sông này cũng hết sức hoang mang trước tình trạng sạt lở nghiêm trọng. Trong khi chính quyền còn chưa tìm ra một biện pháp ngăn chặn hữu hiệu, mọi hệ lụy người dân đều phải gánh chịu. 

Theo người dân ở xã Phương Mỹ cho biết, thường thì “cát tặc” chủ yếu hoành hành về đêm để tránh sự truy đuổi của các cơ quan chức năng.

Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng có thẩm quyền cần quyết liệt hơn nữa trong công tác phòng chống nạn “cát tặc” hoành hành, để sớm trả lại cho dòng sông vốn dĩ hiền hòa và trong sạch như bao đời nay. Và, điều đáng quan ngại hơn là sự an nguy của hàng trăm hộ dân nơi vùng rốn lũ khi mùa mưa bão đang cận kề…