Nếu việc xử phạt nguội xe máy làm tốt như với ô tô, sẽ tạo tính răn đe, cải thiện được hành vi, chắc chắn sẽ kéo giảm TNGT.
Nhan nhản xe máy vi phạm trên đường
Thống kê của Ủy ban ATGT Quốc gia, năm 2023, toàn quốc xảy ra 21.880 vụ TNGT, trong đó, phương tiện gây ra nhiều vụ TNGT nhất là mô tô, xe gắn máy (chiếm hơn 60%). Riêng quý I/2024, trong số gần 6.500 vụ TNGT xảy ra, mô tô, xe máy gây tai nạn đến gần 57%.
Tình trạng xe máy vượt đèn đỏ, đi ngược chiều, lạng lách... diễn ra tràn lan trên đường, tiềm ẩn nguy cơ cao gây tai nạn giao thông.
Những con số trên dường như vẫn chưa đủ cảnh tỉnh với người điều khiển mô tô, xe máy khi hành vi vi phạm giao thông liên quan người điều khiển phương tiện này (vượt đèn đỏ, đi ngược chiều, phóng nhanh, vượt ẩu, không chú ý quan sát…) vẫn xảy ra phổ biến ở nhiều địa phương.
Nhìn nhận vấn đề này, tại cuộc họp sơ kết công tác đảm bảo TTATGT 3 tháng đầu năm 2024, Bộ trưởng Bộ GTVT, Phó chủ tịch Thường trực Ủy ban ATGT Quốc gia Nguyễn Văn Thắng đánh giá, hoạt động tuần tra, kiểm soát vi phạm theo chuyên đề, đặc biệt là vi phạm nồng độ cồn, xe quá tải, lái xe sử dụng ma túy... của lực lượng cảnh sát góp phần rất lớn trong kéo giảm TNGT, được nhân dân ủng hộ.
"Lực lượng chức năng đã làm tốt việc phạt nguội người đi ô tô vi phạm. Nhưng người đi xe máy vi phạm còn rất nhiều, nhất là những lỗi như vượt đèn đỏ khá phổ biến", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói và cho rằng, lực lượng chức năng cần tăng cường kiểm soát, phạt nguội, bởi xe máy vẫn là phương thức đi lại chủ yếu của người dân, chiếm tới 80-90% số phương tiện lưu thông trên đường. Nếu làm tốt như phạt nguội ô tô sẽ tạo tính răn đe, cải thiện được hành vi, chắc chắn sẽ kéo giảm TNGT hơn nữa thời gian tới.
Định danh tài khoản ngân hàng chủ xe?
TS Khương Kim Tạo, nguyên Phó chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia cho biết, để nâng cao hơn hiệu quả xử phạt nguội đối với vi phạm xe máy, cần thực hiện nghiêm việc sang tên đổi chủ xe. Cơ quan công an cần hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu đăng ký xe máy, tạo thuận lợi trong việc tra cứu thông tin chủ phương tiện để gửi thông báo vi phạm.
Bên cạnh đó, cần tăng cường đầu tư hệ thống camera giám sát giao thông dọc các tuyến giao thông chính, các khu vực nóng về vi phạm giao thông, kịp thời phát hiện vi phạm, nâng cao hiệu quả xử phạt.
Một chuyên gia giao thông cho biết thêm, không giống như ô tô, xe máy không phải đăng kiểm định kỳ nên nhiều trường hợp chủ xe dù nhận được thông báo vi phạm cũng phớt lờ, dẫn đến tỷ lệ xử phạt không cao.
Do đó, để phạt nguội xe máy hiệu quả, cần định danh tài khoản ngân hàng với chủ phương tiện. Khi xe máy bị ghi hình vi phạm, cơ quan chức năng thông báo phạt nguội mà không chấp hành, đến thời hạn, có thể thông báo quyết định xử phạt vi phạm tới ngân hàng để trừ tiền trong tài khoản của chủ xe.
Đẩy mạnh tăng cường xử phạt nguội vi phạm xe máy góp phần nâng cao ý thức chấp hành quy định ATGT của người điều khiển, từ đó kéo giảm TNGT.
Xử nghiêm hành vi không sang tên đổi chủ
Thực tế, thời gian qua, công an nhiều tỉnh, thành phố như: Vĩnh Phúc, Bắc Giang, Hà Tĩnh, Gia Lai... đã triển khai phạt nguội vi phạm xe máy qua hình ảnh thu được từ camera giám sát giao thông, mang lại hiệu quả tích cực.
Thiếu tá Tôn Văn An, Đội trưởng Đội CSGT – trật tự, Công an TP Bắc Giang cho biết, từ ngày 8-10/4, qua hệ thống camera giám sát giao thông, Công an TP Bắc Giang đã phát hiện và xử phạt nguội đối với 19 trường hợp xe máy vượt đèn đỏ, 5 trường hợp người ngồi trên xe mô tô không đội mũ bảo hiểm.
"Tỷ lệ người dân đến thực hiện nộp phạt nguội vi phạm xe máy trên địa bàn đạt 10%. Con số này nhiều người thấy rất thấp, nhưng so với nhiều địa phương khác lại đang ở mức khá cao. Bởi không giống như ô tô, nhiều mô tô, xe máy đã được mua đi bán lại nhiều lần song chủ xe không thực hiện sang tên, rất khó xác minh", thiếu tá An nói.
Cũng theo thiếu tá An, kể từ khi Thông tư 24 của Bộ Công có hiệu lực ngày 15/8/2023, các hình ảnh vi phạm đều được lưu lại trên hệ thống cơ sở dữ liệu liên ngành. Nếu phương tiện vi phạm ở bất cứ đâu, vào một thời điểm khác mà các tổ công tác làm nhiệm vụ dừng trực tiếp, chỉ cần tra cứu hệ thống sẽ hiển thị ngay lỗi phạt nguội trước đó chưa được chủ xe nộp phạt. Việc truy phạt còn có thể thực hiện khi chủ phương tiện làm thủ tục bán xe.
Theo Thiếu tá An, hiện Đội đang tập trung xử phạt nguội đối với mô tô, xe máy biển 5 số hoặc đăng ký mới, bởi đa số biển số này đã được định danh hoặc chủ phương tiện đang sinh sống trên địa bàn thành phố. Tuy vậy, với những phương tiện 4 chữ số hoặc cũ nát, việc xác minh gặp nhiều khó khăn.
Theo lãnh đạo Đội CSGT số 9, Phòng CSGT Công an TP Hà Nội, để nâng cao hiệu quả phạt nguội xe máy, cơ quan chức năng cần có chế tài xử phạt đối với những chủ xe máy chưa sang tên đổi chủ để định danh biển số. Khi các biển số đã được về với chính chủ, tức là đã định danh như biển số xe ô tô, lực lượng chức năng sẽ dễ dàng thực hiện xử phạt vi phạm qua hình ảnh.