Hà Tĩnh: Phát hiện bức Đại tự và bia đá cổ quý hiếm thời Nguyễn

Theo ông Lê Bá Hạnh, Phó giám đốc Bảo tàng Hà Tĩnh, bức đại tự và tấm bia đá cổ trên do con cháu dòng họ Nguyễn Duy lưu giữ trang trọng từ bao đời nay, xem như một vật báu.

Bức Đại tự dài 1,3 m, rộng 0,8 m, dày 0,5 cm, được chế tác thủ công, làm bằng chất liệu gỗ quý sơn son thếp vàng.

Ở vị trí phía trên và dưới được chạm khắc nổi các họa tiết, hoa văn trang trí hình tượng hai con rồng chầu mặt nguyệt, hai bên chạm khắc các họa tiết hình rồng, mây theo điển tích "rồng mây gặp hội" với nét chạm nổi màu vàng son.

Ở giữa chạm 4 chữ Hán cổ “Dịch diệp diễn tường” (Phúc thọ đời đời) viết theo hàng ngang; phía dưới chạm khắc 7 dòng chữ Hán cổ, viết theo chiều dọc. Nội dung (phiên âm): Sắc tứ: Nguyễn Duy Phiên, Nghệ An trấn, Hà Hoa phủ, Thạch Hà huyện, Trảo Nha xã nhân, thọ đăng bách tuế, ngũ đại đồng đường. Đặc tứ quải quán, dụng biểu thăng bình nhân thụy. Minh Mệnh thất niên thập nguyệt cát nhật.

Dịch nghĩa: Ban cho: Nguyễn Duy Phiên, người xã Trảo Nha, huyện Thạch Hà, phủ Hà Hoa, trấn Nghệ An (nay là xóm Nam Sơn, thị trấn Nghèn, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh). Lên tuổi thọ 100 tuổi, một nhà đủ 5 đời. Đặc biệt ban cho tấm biển này treo ở bản quán để biểu dương đời thăng bình thịnh vượng, người hưởng phúc lành. Năm Minh mệnh thứ 7, tháng 10 (11-1826), ngày tốt.

Cũng theo ông Hạnh, bức đại tự trên còn được gọi là “Ngự tứ kim biên” (có nghĩa Biển vàng vua ban), do vua Minh Mệnh ban thưởng cho cụ Nguyễn Duy Phiên thuộc đời thứ 8 của dòng họ Nguyễn Duy, thọ 100 tuổi (bách tuế), thi đậu tú tài và đặc biệt là một nhà còn đủ 5 đời từ thời Lê đến thời Nguyễn cùng tồn tại nên thường gọi là cụ tú tài ngũ đại đồng đường. Ngoài bức biển vàng vua ban, còn ban cấp tiền bạc, vải lụa và cấp các vật liệu gỗ để xây cổng chào treo biển…

Ngoài bức Đại tự cổ nói trên, cũng tại nhà thờ dòng họ Nguyễn Duy còn lưu giữ một tấm bia đá cổ có niên đại năm Tự Đức thứ 24(1871) bằng chữ Hán khắc ghi lại sự kiện dòng họ này được vua ban bức biển vàng và truyền thống hiếu nghĩa của dòng họ Nguyễn Duy qua các thế hệ để giáo dục con cháu sau này…

Theo thạc sĩ Nguyễn Trí Sơn, Trưởng phòng Quản lí Di sản Văn hóa, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh, “đây là hiện vật cổ có giá trị độc đáo lần đầu tiên được phát hiện tại Hà Tĩnh và là báu vật của một dòng họ có 5 thế hệ từ thời Lê đến thời Nguyễn cùng tồn tại trong một gia tộc được triều đình phong kiến nhà Nguyễn ban tặng tấm biển vàng đã được lưu truyền qua bao đời nay”.

 
Bức Đại tự cổ thời Minh Mệnh hiện đang lưu giữ tại nhà thờ dòng họ Nguyễn Duy

 
Tấm bia đá cổ thời Tự Đức ở nhà thờ dòng họ Nguyễn Duy

                                                               Theo thanhnien.com.vn