Xây dựng nông thôn mới tại Hà Tĩnh: Làng quê “thay áo” sau gần 8 năm

Tập trung huy động nguồn lực tại chỗ

Ông Lê Đình Sơn, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng ban chỉ đạo Chương trình Xây dựng nông thôn mới Hà Tĩnh cho biết, công cuộc xây dựng nông thôn mới là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, là một chương trình hợp lòng dân, tạo sự đồng thuận cao từ cán bộ, đảng viên đến các tầng lớp nhân dân. Từ khi thực hiện xây dựng nông thôn mới, diện mạo nông thôn Hà Tĩnh đã đổi thay.

“Với đặc thù là một tỉnh nghèo còn nhiều khó khăn, qua 8 năm xây dựng nông thôn mới, Hà Tĩnh đã vượt lên trở thành điểm sáng trong việc thực hiện Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới của cả nước”, ông Sơn nói. 

Một góc xã Tiên Điền (huyện Nghi Xuân), nơi có nhiều mô hình vườn kiểu mẫu của Hà Tĩnh. Ảnh: Đậu Hà

Khi bước vào xây dựng nông thôn mới, bình quân Hà Tĩnh mới đạt 3,5 tiêu chí và có đến 52% số xã đạt dưới 5 tiêu chí, trong đó có 20 xã không đạt tiêu chí nào, tỷ lệ hộ nghèo lên đến 23,91%… Sau 8 năm xây dựng, ngoài thực hiện Bộ tiêu chí theo quy định của Trung ương (gồm 19 tiêu chí), tỉnh Hà Tĩnh còn bổ sung tiêu chí thứ 20 (khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, vườn mẫu), qua 5 năm triển khai thực hiện đã mang lại hiệu quả thiết thực, trở thành phong trào rộng khắp, được người dân và cộng đồng tích cực hưởng ứng, đến nay có 230 thôn đạt chuẩn, 2.405 vườn đạt chuẩn.  

Theo ông Lê Đình Sơn, cách làm ở đây là xây dựng những địa bàn, đơn vị trọng tâm, trọng điểm, chọn những tiêu chí dễ, tiêu chí ít vốn đầu tư để thực hiện trước, lấy nông dân là hạt nhân thực hiện; tập trung huy động nguồn lực tại chỗ, đẩy mạnh các phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới; tăng cường kiểm tra, giám sát, bảo đảm thực hiện đúng phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”… và huy động toàn hệ thống chính trị vào công cuộc xây dựng nông thôn mới của tỉnh.

Theo số liệu từ Ban chỉ đạo nông thôn mới Hà Tĩnh, toàn tỉnh có hơn 8.000 hộ xây dựng vườn mẫu, với quy hoạch bài bản, hợp lý, ứng dụng tốt khoa học - công nghệ vào tất cả các khâu sản xuất, nhiều khu vườn mẫu trở thành mô hình tiêu biểu để khách tham quan, học tập. 

Là một trong nhiều hộ dân nhận được giải đặc biệt cuộc thi Khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu Hà Tĩnh 2017, ông Đinh Phúc Tiến, thôn Đông Trà, xã Hương Trà (huyện Hương Khê) chia sẻ: “Với diện tích hơn 5.000 m2, tôi đã quy hoạch thành khu vườn ươm, khu sản xuất cây đầu dòng, khu trồng cây ăn quả, khu chuồng trại chăn nuôi… Tôi đã bắt đầu việc này bằng cách áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật để có hiệu quả kinh tế. Từ đó, gia đình tôi đã có thu nhập tốt từ việc làm vườn, xây dựng khu vườn mẫu”.

Huyện Đức Thọ cũng là địa phương xuất hiện nhiều mô hình đặc biệt với việc triển khai xây dựng nông thôn mới. Trong vòng 8 năm, huyện đã huy động được gần 2.600 tỷ đồng, trong đó người dân hiến tặng gần 70 ha đất. Đức Thọ xây dựng nông thôn mới theo hướng phát triển bền vững, việc xây dựng vườn mẫu đã làm thay đổi tập quán của người dân, nhiều vườn cho thu nhập trên 75 triệu đồng/năm.

Còn tại huyện Nghi Xuân, theo ông Nguyễn Hải Nam, Chủ tịch UBND huyện, xây dựng khu dân cư mẫu là khôi phục, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, thắt chặt tình làng nghĩa xóm, tạo nên những làng quê đáng sống, an lành, trù phú. “Một số khu dân cư mẫu ở Nghi Xuân không chỉ được các địa phương trong và ngoài tỉnh đến thăm, mà còn thu hút được những đoàn khách quốc tế”, ông Nam nói.

Trong chuyến công tác tại Hà Tĩnh vào tháng 7/2018, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã đến thăm một số mô hình kiểu mẫu nằm trong tiêu chí 20 của Hà Tĩnh. Thủ tướng đã khen ngợi mô hình khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu của tỉnh.

Phát huy hiệu ứng của mô hình kiểu mẫu

Những năm trước, nói đến Hà Tĩnh, nhiều người có ấn tượng đây là một vùng đất miền Trung đầy gian khó. Nhưng giờ đây, những “khu dân cư nông thôn kiểu mẫu”, “vườn kiểu mẫu” đang làm cho bộ mặt nông thôn mới của địa phương dần thay da đổi thịt, trở thành những nơi đáng sống. 

Để tìm hiểu vấn đề này, chúng tôi đã tới những điểm được xem là có hiệu ứng trong công cuộc xây dựng nông thôn mới của Hà Tĩnh như: làng Yên Mỹ, xã Cẩm Điền (Cẩm Xuyên), làng Đông Trà, xã Hương Trà (Hương Khê), làng Tùng Ảnh (Đức Thọ), làng Tiên Điền (Nghi Xuân)… Những nơi này đều thực hiện những cuộc họp thôn theo kiểu “Hội nghị Diên Hồng”, lấy ý kiến toàn thể dân trong thôn thống nhất ý chí và hành động, quyết tâm tiến hành công cuộc “cách mạng” xây dựng nông thôn mới “từ nhà ra ngõ”. 

Theo thống kê, tại những địa phương này, cứ 100 hộ dân thì có 5 - 10 hộ áp dụng xây dựng khu vườn kiểu mẫu và mô hình liên tục được nhân rộng, mọi người dân đều muốn gia đình mình là nơi lan tỏa hiệu ứng đó. 

Việc thực hiện tiêu chí riêng thứ 20 của tỉnh Hà Tĩnh, sau hơn 2 năm triển khai, đến nay, toàn tỉnh có trên 1.620/1.826 thôn triển khai xây dựng “Khu dân cư nông thôn kiểu mẫu”. Năm 2015, thôn Yên Mỹ (huyện Cẩm Xuyên) đã được tỉnh Hà Tĩnh công nhận đạt chuẩn “Khu dân cư nông thôn kiểu mẫu”, từ đó đến nay, thôn đã đón hơn 500 đoàn khách khắp mọi miền đất nước đến tham quan, học hỏi. Từ một vùng quê nghèo, thôn Yên Mỹ giờ thực sự là một “làng quê cổ tích”: xanh, sạch, đẹp, thân thiện đến ngỡ ngàng, trù phú, văn minh, hiện đại.

Tại huyện Hương Khê có thôn Nam Trà cũng đã đạt tiêu chuẩn “Khu dân cư nông thôn kiểu mẫu”. Chủ tịch UBND huyện Hương Khê, ông Lê Ngọc Huấn cho biết, Nam Trà vốn là vùng miền núi, giáp với dãy Trường Sơn, quanh năm gió Lào nắng cháy; nhưng từ khi xây dựng thành “Khu dân cư nông thôn kiểu mẫu” và “Vườn kiểu mẫu” thì nơi đây đã trở thành “máy điều hòa khổng lồ”, xua bớt cái nắng cháy, nóng nực đặc trưng của miền Trung.

Chia sẻ về kinh nghiệm, ông Đinh Phúc Tâm, Bí thư Chi bộ thôn Nam Trà cho biết: “Muốn xây dựng được nông thôn mới, việc đầu tiên là phải xây dựng con người mới, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám hy sinh. Vì vậy, khi vận động các hộ dân vào cuộc, Chi bộ thôn đã đề nghị chính quyền, đoàn thể và toàn thể nhân dân bắt đầu từ những việc nhỏ nhất”. 

Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh Lê Đình Sơn khẳng định: “Những con đường bê tông, những cây cầu kiên cố chạy dài khắp thôn xã, những ngôi nhà khang trang mọc lên san sát đã tạo diện mạo mới cho nông thôn Hà Tĩnh. Đó là kết quả của sự chung sức, chung lòng của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong suốt chặng đường gần 8 năm qua. Phong trào xây dựng nông thôn mới không ngừng được nhân rộng trong toàn tỉnh bởi hiệu quả và tính ưu việt của nó”.