Bắt cựu Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Thép Việt Nam và 4 thuộc cấp

Sáng 20/4, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) cho biết đang khẩn trương tiến hành điều tra xác minh 4 vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật xảy ra tại Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty Gang thép Thái Nguyên (Công ty TISCO).

Căn cứ tài liệu điều tra xác minh thu thập được, ngày 18/4, C03 đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội "Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng' và tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" xảy ra tại Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty TISCO.

Đồng thời, cơ quan này ra các quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt bị can để tạm giam và lệnh khám xét người, nơi ở, nơi làm việc đối với ông: Mai Văn Tinh, nguyên Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Thép Việt Nam; Đậu Văn Hùng, nguyên Tổng Giám đốc Tổng Công ty Thép Việt Nam.

Trần Trọng Mừng, nguyên Tổng Giám đốc Công ty TISCO; Trần Văn Khâm, nguyên Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty TISCO; Ngô Sỹ Hán, nguyên Phó Tổng Giám đốc, Trưởng ban Quản lý Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty TISCO, cùng về tội "Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng", quy định tại Điều 224 Bộ luật Hình sự năm 2015.
 
Cơ quan điều tra khởi tố bộ sậu có vi phạm pháp luật liên quan đến dự án gian đoạn 2 của TISCO.
Riêng các ông, Trần Trọng Mừng, Trần Văn Khâm, Ngô Sỹ Hán còn bị khởi tố thêm tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, quy định tại Điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Ngày 19/4, VKSND tối cao phê chuẩn các quyết định trên. Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an cũng đã thi hành các quyết định, lệnh nêu trên đối với các bị can đảm bảo an toàn, đúng quy định pháp luật. Quá trình khám xét, C03 tiến hành thu giữ một số hồ sơ tài liệu quan trọng có liên quan đến vụ án.

Hiện, C03 đang tập trung lực lượng, tiến hành điều tra mở rộng vụ án và xác minh thu hồi tài sản bị thiệt hại.

Xem xét xử lý cán bộ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý

Trước đó, ngày 20/2, Thanh tra Chính phủ (TTCP) công bố thông báo số 199 về kết luận thanh tra dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 – TISCO.

Theo đó, dự án cải tạo mở rộng sản xuất giai đoạn 2 – TISCO có tổng mức đầu tư là 3.843 tỷ đồng được Chính phủ giao Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS) tổ chức thẩm định, xem xét phê duyệt, còn TISCO là chủ đầu tư.

Dự án gồm 2 gói thầu chính là gói thầu mỏ sắt Tiến Bộ đã hoàn thành đưa vào sử dụng với giá trị thanh toán là 442 tỷ đồng và gói thầu thiết kế, cung cấp thiết bị công nghệ và thi công xây dựng công trình (gọi tắt là EPC) dây chuyền công nghệ luyện kim trị giá 160,9 triệu USD đấu thầu rộng rãi.

Đơn vị trúng thầu là Tập đoàn xây lắp luyện kim Trung Quốc (MCC). Tháng 7/2007, TISCO và Công ty Tập đoàn xây lắp luyện kim Trung Quốc ký hợp đồng, trong đó cam kết giá hợp đồng tổng thầu EPC là gần 161 triệu USD, không thay đổi trong suốt quá trình thực hiện. Trong đó, giá trị tư vấn, thiết kế là 3,1 triệu USD, phần thiết bị là 114 triệu USD, còn phần xây dựng và lắp đặt là gần 43 triệu USD. Thời gian thực hiện hợp đồng 30 tháng tính từ tháng 9/2007.

Sau khi ký hợp đồng, MCC được tạm ứng 35,6 triệu USD và cùng với TISCO ký 10 phụ lục điều chỉnh nhiều nội dung quan trọng của hợp đồng EPC. Ngày 15/5/2013, Chủ tịch HĐQT TISCO ký quyết định phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án là 8.104 tỷ đồng (tăng 4.261 tỷ đồng). Thời gian thực hiện đến hết năm 2014 đi vào hoạt động.

Nhưng gói thầu EPC đã tạm dừng thi công từ năm 2013, các hạng mục đều chưa hoàn thành. Theo kết luận, chủ trương đầu tư dự án là phù hợp với yêu cầu thực tế. Tuy nhiên, quá trình thực hiện dự án, các đơn vị và cá nhân liên quan trong đó có TISCO, MCC, VNS và Bộ Công Thương đã có những khuyết điểm, sai phạm.

Đến thời điểm thanh tra, tổng giá trị TISCO thanh toán cho dự án là 4.421 tỷ đồng; tổng dự nợ gốc, lãi vay ngân hàng phải trả là 3.896 tỷ đồng (hiện lãi vay phải trả trên 40 tỷ đồng/tháng), trong đó thanh toán cho MCC trên 92% giá trị hợp đồng nhưng các hạng mục của dự án đều chưa hoàn thành. Ngoài ra, TISCO đã thanh toán thay MCC tiền thuế 11,6 triệu USD, thanh toán chi phí xếp dỡ, bảo quản thiết bị 4,7 tỷ đồng vượt giá trị hợp đồng. Trong khi đó MCC chưa chuyển đủ thiết bị, cung cấp nhiều máy móc thiết bị sai khác về xuất xứ, thông số kỹ thuật, không phù hợp với quy chuẩn Việt Nam với giá trị xác định bước đầu là 38,8 triệu USD. Hiện, một số thiết bị đã rỉ sét, hư hỏng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ, chất lượng dự án, thiệt hại vốn đầu tư.

TISCO đã lập báo nghiên cứu tiền khả thi chưa đủ cơ sở trình. Đặc biệt, TISCO điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án lên 8.100 tỷ không đúng quy định. Khi các bộ, ngành cho rằng không có cơ sở điều chỉnh nhưng TISCO vẫn làm là cố ý vi phạm các quy định pháp luật về đầu tư.

Những vi phạm trên của TISCO có dấu hiệu cố ý làm trái các quy định của pháp luật, buông lỏng quản lý, gây thất thoát vốn đầu tư.

Trước những vi phạm trên, TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công an điều tra 4 vi phạm có dấu hiệu hình sự, trong đó có việc Tổng giám đốc TISCO và một số cán bộ thuộc TISCO, VNS, Bộ Công Thương có liên quan trong việc ký các biên bản thỏa thuận phân chia, chuyển công việc phần thi công xây dựng; thanh toán theo đơn giá điều chỉnh không đúng hợp đồng EPC làm phát sinh tăng tổng mức, gây thất thoát vốn đầu tư.

TTCP cũng chuyển hồ sơ, tài liệu cho cơ quan điều tra về việc Tổng Giám đốc TISCO và một số cán bộ liên quan trong việc ký các phụ lục hợp đồng EPC và một số văn bản tiếp nhận nhiều loại máy móc thiết bị không đúng chủng loại, thông số kỹ thuật, nguồn gốc xuất xứ và thanh toán nhiều khoản tiền cho MCC, các nhà thầu phụ, các tổ chức tư vấn vi phạm quy định.

Nội dung cuối được kiến nghị điều tra là việc VINAINCON lập dự toán phần xây dựng công trình theo đơn giá điều chỉnh thiếu căn cứ, vi phạm hợp đồng, làm phát sinh tăng tổng mức đầu tư và bán thầu hưởng phí trái pháp luật.

Ngoài ra, TTCP đề nghị Thủ tướng giao Văn phòng Chính phủ, Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính theo thẩm quyền chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan. Bên cạnh đó, cơ quan này cũng gửi kết luận thanh tra đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với cán bộ, đảng viên thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý liên quan đến khuyết điểm, sai phạm.