Nới rộng chính sách tín dụng- DN tiếp cận như thế nào?

Liên tiếp chính sách tín dụng mới

Hai tháng liên tiếp (tháng 2 và tháng 3), Ngân hàng Nhà nước Việt Nam yêu cầu các TCTD hạ trần lãi suất huy động vốn xuống 13 rồi 12%/năm, mở rộng đường cho lộ trình giảm lãi suất sau một thời gian dài cao ngất ngưởng.

Ngân hàng Công thương Hà Tĩnh kiểm tra sử dụng vốn ở Công ty TNHH xuất nhập khẩu Châu Tuấn

Tiếp đó, đầu tháng 5, để khẩn cấp cứu DN, tạo động lực mới kích thích tăng trưởng kinh tế, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước tiếp tục can thiệp thị trường bằng một giải pháp mạnh. Thông tư số 14/2012/TT-NHNN quy định lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của TCTD đối với khách hàng vay để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế chính thức có hiệu lực vào ngày 8-5.

Theo đó, lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VND của TCTD đối với khách hàng vay tối đa bằng lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng VND có kỳ hạn từ 1 tháng trở lên do NHNN quy định cộng (+) 3%/năm. Theo mức trần huy động lãi suất hiện nay, lãi suất tối đa dành cho các đối tượng được ưu tiên sẽ chỉ còn 15%/năm. Các lĩnh vực được vay mức lãi suất này gồm: nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu, doanh nghiệp nhỏ và vừa, phát triển công nghiệp phụ trợ.

Thông tư 14 yêu cầu, các TCTD có trách nhiệm niêm yết công khai mức lãi suất cho vay, các tiêu chí xác định khách hàng vay vốn và thực hiện cho vay đối với các khách hàng quy định tại Thông tư này theo quy định của pháp luật về hoạt động cho vay.

Ngoài ra không được thu các loại phí liên quan đến khoản vay đối với khách hàng, trừ một số khoản phí theo quy định tại Thông tư số 05/2011/TT-NHNN ngày 10/3/2011 của NHNN quy định về thu phí cho vay của TCTD đối với khách hàng.

Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước cũng mở cửa cho các TCTD cơ cấu lại nợ cho khách hàng với việc ban hành Quyết định số 780/QĐ-NHNN về việc phân loại nợ đối với nợ được điều chỉnh kỳ hạn trả nợ, gia hạn nợ.

Theo đó, các khoản nợ được điều chỉnh kỳ hạn trả nợ, gia hạn nợ do TCTD đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng có chiều hướng tích cực và có khả năng trả nợ tốt sau khi điều chỉnh kỳ hạn trả nợ, gia hạn nợ sẽ được giữ nguyên nhóm nợ như đã được phân loại theo quy định trước khi điều chỉnh kỳ hạn trả nợ, gia hạn nợ.

Các khoản cho vay ngắn hạn bằng VND được áp dụng lãi suất cho vay tối đa theo quy định tại Thông tư 14 là các khoản cho vay nhằm đáp ứng các nhu cầu vốn: Phục vụ lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn quy định tại Nghị định số 41/2010/NĐ-CP ngày 12/4/2010 của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn; Thực hiện phương án, dự án sản xuất - kinh doanh hàng xuất khẩu quy định tại Luật Thương mại; Phục vụ sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp nhỏ và vừa quy định tại Nghị định số 56/2009/NĐ-CP ngày 30 tháng 6 năm 2009 của Chính phủ về trợ giúp phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa; Phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ quy định tại Quyết định số 12/2011/QĐ-TTg ngày 24 tháng 2 năm 2011 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách phát triển một số ngành công nghiệp hỗ trợ.

Cùng với áp dụng Quyết định 780, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các tổ chức tín dụng chủ động phối hợp với khách hàng vay trong việc rà soát, đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng vay để tháo gỡ khó khăn cho khách hàng trong việc trả nợ vốn vay phù hợp với chu kỳ sản xuất, kinh doanh, thời hạn thu hồi vốn của dự án, phương án vay vốn...

Trên cơ sở kết quả đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng vay và khả năng tài chính của mình, tổ chức tín dụng thực hiện việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ đối với khách hàng vay không có khả năng trả nợ đúng hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng.

Thêm cơ hội nữa, UBND tỉnh quyết định nới rộng đối tượng và thời gian HTLS của quyết định đã ban hành trước đó (tháng 10-2011). Theo đó, sẽ có thêm các DN, HTX ở các lĩnh vực: đầu tư chế biến nông sản; thu mua nông sản, thủy sản; thu mua, chế biến muối; môi trường, thu gom rác thải, sản xuất nông cụ và chủ trang trại ( đã được cấp giấy chứng nhận) được hỗ trợ lãi suất.

Thời gian hỗ trợ cho các khoản vay mới ngắn hạn từ 3 tháng như trước đây, nay tăng lên 9 tháng (cho các món vay giải ngân từ 1/4/2012 đến 31-12-2012) và các khoản vay trung, dài hạn được hỗ trợ lãi suất 12 tháng (cho các món vay giải ngân từ 2-4-202 đến 30-9-2012).

Có tạo động lực mới cho DN?

Lãi suất trên đà đi xuống đang giúp DN trút bớt gánh nặng chi phí lãi suất đã đè nặng suốt một thời gian dài. Nhưng lúc này, khi cơ thể DN không còn mạnh khỏe và thị trường còn bế tắc thì việc hấp thụ nguồn vốn dù là giá rẻ cũng chẳng dễ dàng.

Nguồn vốn huy động tăng trưởng ổn định trong khi đầu tư tín dụng vẫn hết sức khó khăn

Trước hết, nhìn từ ngân hàng, 4 nhóm đối tượng, lĩnh vực theo quy định trong Thông tư 14 của Ngân hàng Nhà nước là rất rộng, ước tính có thể chiếm tới từ 60% - 80% tổng dư nợ tại mỗi ngân hàng thương mại. Độ trải rộng của lãi suất thấp như vậy là rất lớn.

Nhiều ý kiến cho rằng cơ chế mới với độ rộng đó sẽ khơi thông dòng vốn. Nhưng cũng có ý kiến nhìn nhận ngược lại rằng: chính vì độ rộng như vậy có thể sẽ khiến dòng chảy khó khơi thông.

DN tỉnh ta phần lớn nằm trong các đối tượng được vay nguồn vốn rẻ, như vậy, tỷ trọng dư nợ lãi suất thấp sẽ chiếm rất lớn, liệu các NHTM có đủ khả năng và tinh thần sẵn sàng chia sẻ mức lãi suất cho vay 15%/năm hay không?

Đó là chưa nói đến việc hiện tại nguồn vốn mà ngân hàng đang sử dụng để cho vay được huy động những thời điểm mà lãi suất ngân hàng vẫn còn cao. Bởi vậy, phải có một thời gian nhất định mới có được nguồn vốn đầu vào giá rẻ để giảm lãi suất đầu ra.

Ở một góc độ khác, theo quy định của Thông tư 14, khách hàng vay vốn được áp dụng lãi suất cho vay quy định là các khách hàng có đủ điều kiện vay vốn theo quy định và được TCTD đánh giá là có tình hình tài chính minh bạch, lành mạnh.

Việc cơ cấu lại nợ, gia hạn nợ cũng chỉ dành cho những DN đang khó khăn nhưng có khả năng phục hồi tốt. Còn chính sách hỗ trợ lãi suất của tỉnh cũng chỉ đến với các dự án sản xuất kinh doanh hiệu quả và những DN được ngân hàng thẩm định đủ điều kiện được vay.

Nhưng ở thời điểm này có mấy DN có dự án khả thi, tài sản thế chấp và tài chính lành mạnh để đủ điều kiện vay vốn. Gần 600 DN ngừng hoạt động và con số ngấp nghé bờ vực phá sản cao hơn thế gấp nhiều lần là thực trạng của hơn 3.000 toàn tỉnh hiện nay.

Trong khi đó, tình trạng nợ xấu ở các ngân hàng từ đầu năm đến nay đang tăng khá nhanh. Bên cạnh đó, diễn biến nền kinh tế còn nhiều thách thức thì thận trọng để phát triển an toàn vẫn là lựa chọn hàng đầu của ngân hàng.

Có thể nhận thấy khe cửa để DN lọt qua những điều kiện ràng buộc để tiếp cận nguồn vốn giá rẻ dẫu rất nhỏ bé nhưng là yêu cầu không thể khác mà DN phải vượt qua để tồn tại và có tương lai phát triển mới.

Nỗ lực và sáng suốt triển khai phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả bằng nguồn vốn rẻ đồng thời nắm bắt cho được các giải pháp về thuế, chi tiêu công… để mở cho mình con đường mới, đó là điểm mấu chốt.

Nhưng sự vào cuộc tích cực của các sở, ngành liên quan trong quá trình triển khai đồng bộ 5 nhóm giải pháp cứu DN; tinh thần trách nhiệm cao và sự chia sẻ hiệu quả của ngân hàng cũng là yếu tố không kém phần quan trọng để cùng mang lại lời kết thỏa đáng cho DN- một thành phần kinh tế đóng vai trò hết sức quan trọng đến sự hưng thịnh của đất nước.

Theo Báo Hà Tinh