"Chưa nhận giấy báo tử, mẹ vẫn đợi anh về…"

Những câu chuyện từ thân nhân các mẹ kể lại khiến chúng tôi không khỏi rưng rưng.

Lần đầu gặp em qua… di ảnh

Chiến tranh đã qua đi, đất nước đã hoàn toàn thống nhất, hai miền Nam Bắc đã nối liền một dải nhưng có những cái hẹn ước đoàn viên đã vĩnh viễn chỉ là lời ước hẹn.

Phút mặc niệm tưởng nhớ, tri ân những người đã hy sinh tuổi xuân, tính mạng vì độc lập, tự do của dân tộc.

Câu chuyện hai chị em ruột nhưng chưa một lần gặp mặt. Mãi đến ngày đất nước giải phóng, lần đầu tiên người chị được gặp em trai mình là qua… tấm ảnh thờ. Đó là câu chuyện của bà Mai Yến Tuyết, con của mẹ Việt Nam anh hùng Phan Thị Dễ.

Mẹ Dễ có sáu người con, chồng và con trai mẹ đều hy sinh trong chiến đấu. Bà Mai Thị Tuyết là con thứ ba.

“Ba tôi tham gia Ủy ban kháng chiến của xã, hy sinh năm 1947. Ba mất năm tôi còn nhỏ xíu, mới 4 tuổi, bé quá chưa biết gì. Khoảng 9 tuổi tôi tập kết ra Bắc học, là thế hệ học sinh miền Nam, mẹ ở lại tiếp tục hoạt động cách mạng.

Em thứ tư tiếp tục theo cách mạng. Ngày ấy liên lạc còn khó khăn chứ đâu như bây giờ, nên khi em Cầm (liệt sĩ Mai Văn Cầm) hy sinh trong chiến dịch Mậu Thân, mãi sau này tôi mới biết. Năm đó em mới 23 tuổi, còn chưa lập gia đình. Người Nam kẻ Bắc nên hai chị em chưa từng một lần gặp mặt. Ngày trở về, lần đầu gặp em là qua tấm ảnh thờ. May em còn có tấm ảnh thời học sinh, ông già cũng đâu có ảnh đâu…”, bà Tuyết nghẹn lời.

Hiện tại, anh linh của ba và em trai bà Tuyết đang yên nghỉ tại nghĩa trang liệt sĩ Bình Dương.

Chưa nhận giấy báo tử, mẹ vẫn đợi anh về…

Bao người trai trẻ quyết tâm ra đi mong ngày đánh đuổi giặc ngoại xâm sẽ trở về bên mẹ, sẽ lập gia đình, sinh ra những đứa con ngoan. Bao người mẹ tiễn con ra đi với mong ước đất nước vẹn tròn, thống nhất, chồng, con rồi sẽ về bên mẹ.

Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy TP.HCM Thân Thị Thư trao tặng danh hiệu cho thân nhân mẹ Việt Nam anh hùng.

Nhưng chiến tranh là mất mát, đau thương. Có những cuộc chia ly là tử biệt. Ngày đất nước hoàn toàn sạch bóng quân thù, non sông nối liền một dải, bao gia đình sum họp đoàn viên nhưng cũng có những gia đình, các mẹ cứ mòn mỏi chờ đợi bởi niềm tin chưa nhận giấy báo tử, mẹ vẫn đợi anh về…

Ông Lê Quang Thắng là cháu nội của mẹ Việt Nam anh hùng Phan Thị Hoành. Trong dòng tâm sự đứt quãng, ông kể chuyện, mẹ Hoành có bảy người con thì hai con trai hy sinh trong kháng chiến chống Pháp. Ngày đó, các anh mới ngoài 25 tuổi. Năm người con còn lại của mẹ tiếp nối truyền thống anh hùng cách mạng, đều tham gia hai cuộc kháng chiến chống Pháp chống Mỹ trường kỳ.

“Lúc đó không có tin tức gì, gia đình chỉ nghe phong phanh là hai bác đã hy sinh. Hai bác mất từ những năm 1949-1950 nhưng phải đến khi đất nước giải phóng (sau 1975), gia đình mới nhận được giấy báo tử. Bà nội mất năm 1972, chưa biết tin…”, ông Thắng trầm ngâm.