Dâng sao giải hạn - có cung có cầu và biến tướng

Tiến sĩ Phạm Văn Tuấn - chuyên gia Phật giáo, phong tục, tập quán, tín ngưỡng Viện Hán Nôm

- Tục lệ đi cúng sao giải hạn đầu năm hiện nay rất được mọi người quan tâm và làm theo. Theo anh, đây có phải là mê tín dị đoan không?

- Cúng sao giải hạn được người dân thực hành chủ yếu vào mùa xuân, và cũng trong khoảng 20 năm nay ở Hà Nội, và chủ yếu ở chùa Phúc Khánh. Hiện nay, chùa chiền các địa phương hầu như không có việc cầu cúng dâng sao giải hạn như ở thành thị. Và ở thành phố thì không phải chùa nào cũng có việc dâng sao giải hạn. Dâng sao giải hạn là vấn đề mê tín dị đoan, không hề có trong văn hóa, giáo lý của nhà Phật.

-  Cúng sao giải hạn nên được hiểu và được làm như thế nào? Thật sự có thể biết trước được hạn và giải được không?

- Cúng sao giải hạn là cách làm sớ, cúng Phật đầu năm, cầu mong chư Phật phù hộ độ trì cho cá nhân từng người, để người đó vượt qua sao xấu trong một năm. Sao xấu, sao tốt, là quan niệm dựa trên hệ thống sao từ thuật số, văn hóa Đạo giáo và tín ngưỡng bản địa của Trung Quốc truyền thống, ảnh hưởng sang Việt Nam và không hề có trong giáo lý, vũ trụ quan, thế giới quan của Phật giáo. Đạo Phật khuyến thiện, trừng ác, lý nhân và quả, chứ không mang tính chất dự đoán, hay giải được oan khiên hoặc tai ách trong năm đó của con người. Nhân nào quả đấy ở chỗ anh làm việc thiện, làm tốt thì anh hưởng quả báo, phúc báo là sự tốt đẹp, may mắn!

 Không phải thuần trong Phật giáo, nên dâng sao, giải hạn không được phổ biến trong tự viện, tín ngưỡng từ bắc đến nam ở nước ta.

 - Cúng sao giải hạn không phải là tín ngưỡng của Phật giáo, nhưng các chùa vẫn nhận cúng sao giải hạn cho người dân?

- Cúng sao giải hạn đương nhiên không phải tín ngưỡng Phật giáo. Hiện nay, nó là sự giao thoa giữa tín ngưỡng Đạo giáo với tín ngưỡng Phật giáo. Bởi vì không phải thuần trong Phật giáo, nên dâng sao, giải hạn không được phổ biến trong tự viện, tín ngưỡng từ bắc đến nam ở nước ta.