Long diên hương: Vì sao là báu vật của đại dương?

Long diên hương hay còn gọi là Long duyên hương là một chất sáp màu xám được tạo ra trong hệ tiêu hóa của cá nhà táng.

 

Khối long diên hương được thải ra từ chất thải cá nhà táng được nhiều người săn lùng

Long diên hương được tạo thành trong hệ tiêu hóa của cá nhà táng. Khác với nhiều người tưởng, long diên hương không được nôn ra từ cá nhà táng mà được bài tiết ra cùng với phân và có mùi tương tự khi mới được thải ra.

Nhiều giả thuyết cho rằng đó là chất tiết để bao bọc những thức ăn khó tiêu như răng của một số loài mực, nhưng cũng có thuyết cho rằng chất tiết này như một loại kháng sinh để làm lành những vết thương trong ruột của cá nhà táng. Long diên hương sau đó được nôn hoặc bài tiết ra ngoài hay nó thoát ra biển sau khi cá nhà táng chết và xác bị phân hủy.

Vì sao long diên hương lại đắt hơn vàng?

Theo VNE, long diên hương, chất béo tiết ra từ ruột cá nhà táng cứng dần theo thời gian và vô cùng quý hiếm. Đây là một nguyên liệu giá trị được dùng làm thuốc và nước hoa.

Khi quá trình oxy hóa làm nước và không khí bốc hơi khỏi khối chất bài tiết, long diên hương tiết ra mùi tương tự như thuốc lá hoặc lớp phủ bên ngoài cây. Thời gian diễn ra quá trình oxy hóa quyết định chất lượng và giá trị của long diên hương. Nhà thu mua long diên hương nổi tiếng người Pháp Bernard Perrin ví nó như một loại rượu ngon, càng để lâu càng trở nên hảo hạng.

 

Khối long diên hương được ví như báu vật của đại dương

Theo ghi chép lịch sử, những người Trung Đông tán long diên hương thành bột và uống để cường dương, bồi bổ sức lực, chữa bệnh não và tim cũng như tăng thêm hương vị cho thức ăn, nước uống.

Một văn bản từ thời Trung Cổ khẳng định nguyên liệu này có thể giúp chữa trị cảm lạnh, đau đầu và cả chứng động kinh. Bãi nôn của cá nhà táng quý đến mức nó thôi thúc người Bồ Đào Nha chiếm đóng quần đảo Maldives vào thế kỷ 16 để có thể tiếp cận nguồn long diên hương dồi dào.

Ambrein, một thành phần hóa học của long diên hương, được sử dụng trong ngành công nghiệp nước hoa nhằm kích thích khứu giác và kéo dài mùi hương. Đây cũng là nguyên liệu điều chế nước hoa Chanel số 5 nổi tiếng.

Nhà hóa học về mùi vị George Preti ở Trung tâm Giác quan Hóa học Monell, Mỹ, giải thích phân tử long diên hương cũng tương tự như phân tử nước hoa, đều bị chất béo thu hút, nhưng chúng nặng hơn và lớn hơn.

"Các phân tử mùi có độ kết dính cao với các phân tử thích chất béo khác, do đó chúng gắn liền với phân tử long diên hương và không tiến vào giai đoạn bay hơi cùng lúc", Preti nói.

Các chuyên gia vẫn chưa thể lý giải tại sao long diên hương phổ biến hơn ở nam bán cầu và tại sao chỉ cá nhà táng đực mới sản sinh ra nguyên liệu này. Điều khiến long diên hương trở nên ngày càng quý giá và khan hiếm là số lượng cá nhà táng sụt giảm mạnh, hiện nay chỉ còn khoảng 350.000 con so với 1,1 triệu con trước khi bị đánh bắt.

Chất quý có thể dùng để chữa bệnh

Theo VNN, trong “Nam dược thần hiệu”, danh y Tuệ Tĩnh cho biết xạ hương là dái con cầy hương, vị cay, khí thơm, tính ấm, hòa được phong độc, trấn tâm, khai khiếu, giết tà trùng, chữa đau bụng, bệnh đờm và lị.

“Từ điển Động vật và Khoáng vật làm thuốc” ghi rằng "Ngày nay chúng ta thường dùng xạ hương chữa trúng phong bất tỉnh, trị các chứng nguy hiểm như uốn ván, ung nhọt, trẻ em kinh phong, kinh giản. Người ta cũng cho thêm vào thuốc để tăng tác dụng. Ở Trung Quốc xạ hương được dùng trị tâm phá cốt thông, đau bệnh sa, gãy xương buốt đau".

Chiếu theo các trước tác y văn xưa lẫn nay thì túi xạ của loài cây hương có nhiều tác dụng chữa bệnh. Qua đó mới thấy rằng cái chất phóng mùi của con cầy đực là vị thuốc quý và giá trị. Nhưng theo lương y Nguyễn Trọng Bá thì so với long diên hương, túi xạ của loài cầy hương kém xa, kém về giá trị dược liệu lẫn giá trị quy tiền.

Lương y Nguyễn Trọng Bá cho rằng, long diên hương của loài cá voi tương tự kỳ nam. Nếu như dân đi điệu "trúng" được trầm hương-kỳ nam ví mình là kẻ may mắn mới được bà Cô (nữ thần Thiên Y A Na) ban lộc thì với người miệt biển, người ta tin những ai sống đức độ, có lòng thành mới được "ông Nam Hải" (cá voi) ban lộc là khối long diên hương giá trị.

Từng theo các phu trầm đi qua nhiều cánh rừng săn trầm kỳ cũng như có mặt tại các điểm nóng từng nổi lên các vụ trúng kỳ nam tại Khánh Hòa, Quảng Nam, nên tôi biết giá mỗi ký kỳ nam phải đến cả chục tỉ đồng và có khi hơn. Cái giá ngất ngưởng như thế nhưng các đầu nậu vẫn cứ tranh nhau mua.