Vụ án “Buôn lậu 535,8m3 gỗ trắc” ở Đà Nẵng: Càng tranh luận, càng thiếu chứng cứ buộc tội

Vụ án kéo dài hơn 6 năm, kể từ năm 2012 đến nay, để lại hậu quả rất nghiêm trọng. Nếu vì dân, vì doanh nghiệp, vì lẽ phải, vì thượng tôn pháp luật, không hình sự hóa vấn đề của một số cơ quan pháp luật, đặc biệt của cán bộ Tổng cục Hải quan, thì không đẩy doanh nghiệp vào con đường “chết”, một số người không bị tù tội, chết chóc, 3 công chức Hải quan không bị bắt tạm giam, 7 năm mất việc làm, sống bơ vơ. Và, 535m³ gỗ là tài sản khổng lồ của doanh nghiệp không bị bán tháo, trong lúc Nhà nước Việt Nam và Lào không cấm buôn bán gỗ trắc từ Lào về Việt Nam, được phép xuất khẩu sang nước thứ 3. Vì thế, mọi thủ tục nhập khẩu, xuất khẩu đều được Công ty Ngọc Hưng thực hiện trình tự đúng pháp luật. Nhưng, vì có chút nghi vấn của một “quan” nào đó, cho là một trong 22 công-ten-nơ có “mấy khúc tròn tròn” tức là gỗ huê, (theo mọi người hiểu tại tòa). Ngược lại, sau một thời gian khám xét kéo dài, không tìm đâu ra được những cái “tròn tròn” đó, nhưng rồi số hàng trên vẫn bị giữ lại, trở thành vụ án buôn lậu, bởi cơ quan tố tụng cho là lô gỗ trắc này không có nguồn gốc xuất xứ, cho là doanh nghiệp Ngọc Hưng đã làm giấy tờ giả để nhập khẩu lô gỗ trên. Dẫn đến từ hành vi, vi phạm hành chính theo kết luận của cơ quan điều tra C46, thuộc Bộ Công an, sang hình sự hóa vụ án gây hậu quả nghiêm trọng.

Các bị cáo tại Tòa

Và những diễn biến

Trong 3 ngày (8, 9, 10/8/2017), quá trình tranh luận diễn ra hết sức gay cấn, các bị cáo và các luật sư đều thống nhất đưa ra quan điểm, bị cáo Trương Huy Liệu và các công chức hải quan, không phạm tội “Buôn lậu” và “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Đặc biệt, trong quá trình tranh luận, đại diện Viện Kiểm sát đề nghị HĐXX trả hồ sơ, để các cơ quan tiến hành tố tụng làm rõ một số nội dung, mà tại phiên tòa sơ thẩm chưa được làm rõ, đồng thời đại diện Viện Kiểm sát không thể tranh luận được với luật sư, xung quanh những vấn đề mà luật sư đưa ra.

Theo luật sư Đỗ Pháp, Đoàn Luật sư TP Đà Nẵng: “Việc đề nghị của vị đại diện giữ quyền công tố trước Tòa là không có cơ sở, bởi lẽ những vấn đề luật sư và bị cáo đưa ra, chỉ để làm sáng tỏ những căn cứ mà luật sư cho rằng, cáo trạng đã chứng minh và viện dẫn không đúng pháp luật. Mặt khác, trong vụ án này, TAND thành phố Đà Nẵng đã 2 lần trả hồ sơ, yêu cầu Viện KSND Tối cao làm rõ những yêu cầu của Tòa án, nhưng các cơ quan tiến hành tố tụng, cụ thể là Cơ quan CSĐT Bộ Công an và Viện KSND Tối cao chỉ lòng vòng, quanh co không đưa ra được bất kì chứng cứ nào thỏa mãn được yêu cầu của Tòa án. Mấu chốt của vụ án này là, không có dấu hiệu tội phạm, nên chứng cứ đưa ra để truy tố các bị cáo phạm tội là không đúng pháp luật. Trong lúc đó, vật chứng là các lô hàng 535,8m³ gỗ trắc không còn nữa, bởi đã bị cơ quan tố tụng bán đấu giá không đúng quy định của pháp luật. Bởi theo quy định, khi bản án của Tòa án có hiệu lực, thì lúc đó mới có quyền giải quyết vật chứng”.

Quang cảnh phiên tòa

Luật sư Trường Thành, thuộc Đoàn Luật sư TP Cần Thơ cũng khẳng định: “Lô hàng nhập khẩu bị coi là hàng lậu, bởi không rõ nguồn gốc xuất xứ. Theo tờ khai Hải quan số 1505 của Công ty Ngọc Hưng, Công ty đã hoàn thành nghĩa vụ thuế GTGT theo quy định của pháp luật Việt Nam. Bởi thế trên thế giới, cũng như tại Việt Nam, chưa từng xảy ra trường hợp nào, kể cả đối với hàng hóa cấm nhập khẩu, xuất khẩu, đã được kê khai thuế ở cửa khẩu nhập, mà lại bị coi là hàng lậu, là hết sức vô lí. Kết quả giám định của Bộ Công an xác định, chữ kí và con dấu của đối tác Lào là có thật, thì không thể cho đây là lô gỗ không có nguồn gốc”.

Còn bản quy tội của Viện KSND Tối cao cho rằng, Ngọc Hưng kê khai giấy tờ giả để nhập khẩu, xuất khẩu lô gỗ nói trên, theo luật sư Trường Thành, tất cả tờ khai hải quan không thể làm giả được, bởi vận đơn là chứng từ vận tải đường biển do chủ tàu cấp, sau khi đã thỏa thuận vận chuyển hàng hóa với hãng tàu. Công ty Ngọc Hưng không thể làm giả, kể cả hóa đơn thương mại, lí lịch gỗ, là những chứng từ bên bán cung cấp, Công ty Ngọc Hưng cũng không thể làm giả chữ kí và con dấu của mình. Mặt khác, theo quy định của Luật Thương mại, Bộ luật Dân sự của nước CHXHCN Việt Nam, không nghiêm cấm việc các đối tác, trong quan hệ kinh doanh thương mại, giúp đỡ nhau để hoàn thành thủ tục mua bán và thủ tục hải quan theo quy định của mỗi nước, khi xuất và nhập khẩu hàng hóa.

Vì thế, luật sư Trường Thành khẳng định: “Với 5 vấn đề vi phạm tố tụng của Viện KSND Tối cao ấn chỉ, cùng 5 sự thật đã được chứng minh phơi bày như trên, chúng ta có thể khẳng định được rằng, vụ việc hoàn toàn không có dấu hiệu hình sự. Việc khởi tố bắt tạm giam, truy tố đối với các bị cáo về tội buôn lậu và cho là thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, là không có căn cứ pháp luật, hình sự hóa các mối quan hệ kinh doanh thương mại quốc tế, không có lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp Việt Nam hiện nay, không có lợi cho quan hệ thương mại với các nước, trái với đường lối và chủ trương chính sách, pháp luật của Nhà nước ta hiện nay…”

Do vậy, luật sư Trường Thành trân trọng đề nghị HĐXX tuyên, tất cả các bị cáo không phạm tội như cáo trạng Viện KSND Tối cao truy tố, khôi phục quyền lợi hợp pháp cho họ theo quy định của pháp luật. Và, theo luật sư Đỗ Phát, thuộc đoàn Luật sư Đà Nẵng, bào chữa cho bị can Trương Huy Liễu tại phiên xét xử này: “Quá trình tố tụng, Cơ quan CSĐT và VKS liên tục vi phạm nghiêm trọng tố tụng, đặc biệt không đưa ra được những căn cứ pháp lí nào để truy tố các bị cáo. Việc giám định các lô hàng không tuân thủ quy định của pháp luật, các cơ quan giám định không có chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn lại đứng trong cuộc. Những căn cứ mà cáo trạng nêu ra, chỉ mang tính suy diễn một chiều theo hướng bất lợi cho bị cáo, không căn cứ vào hồ sơ và bản chất vụ án. Đặc biệt, việc nói người ta làm giả giấy tờ, nhưng không có chứng cứ cho là thật để đối chứng. Việc cho là gỗ không có nguồn gốc xuất xứ, trong khi không đọc kĩ các văn bản kết luận điều tra, đặc biệt kết luận của Cơ quan điều tra C46, Bộ Công an khẳng định, Công ty Ngọc Hưng không phạm tội, chỉ là vi phạm hành chính trong thương mại.

Đừng trả lại hồ sơ!

Đó là lời khẩn thiết trước Tòa của bị can Trần Thị Dung, cũng như các bị cáo khác, bởi nếu như Viện Kiểm sát cứ yêu cầu tòa tiếp tục trả hồ sơ để bổ sung thêm, mới trả lời được những quan điểm của các luật sư đưa ra. Còn đối với các bị cáo, do vụ án bị kéo dài đến gần 7 năm trời, họ kêu oan vì bao hệ lụy đè lên đầu họ, chỉ mong, nếu Viện KSND Tối cao tìm ra được tội lỗi của họ “chính đáng”, thì tuyên họ là có tội. Còn không có bằng chứng phạm tội, thì trả lại mọi quyền lợi, danh dự cho họ vì những mất mát trong 7 năm qua là quá lớn.

Vì thế, vị đại diện Viện Kiểm sát không thể tranh luận với luật sư và bị cáo được, bởi vị này cho rằng, mình chỉ là cấp dưới được ủy quyền của cấp trên, nên không thể trực tiếp trả lời những yêu cầu của bị cáo, cũng như tranh luận của các vị luật sư. Một điều hết sức gây bức xúc, là cái chết của ông Trần Đình Quang đều chưa được làm sáng tỏ một cách khách quan, phản ánh không đúng sự thật của vụ án. Phiên tòa sơ thẩm, sau khi các bị cáo nói lời sau cùng đã kết thúc.

Chúng ta hãy chờ đợi sự thật có được khẳng định từ  HĐXX, sẽ tuyên án vào lúc 8 giờ ngày 14/8/2017.

Chúng tôi sẽ thông tin kết quả vụ án này tới bạn đọc.

Anh Bình