Sự chồng chéo giữa quy hoạch cơ sở tâm linh và trang trại chăn nuôi đã khiến cả hai cơ sở đều rơi vào tình trạng “treo” trong suốt nhiều năm trời.
Năm 2016, Công ty CP Tập đoàn Dabaco Việt Nam (trụ sở tại số 35 Lý Thái Tổ, TP Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh) được UBND tỉnh Hà Tĩnh chấp thuận chủ trương cho nhận chuyển nhượng lại Dự án trang trại chăn nuôi gia súc và nuôi trồng thủy sản của Công ty TNHH Hồng Lam tại xã Xuân Viên, huyện Nghi Xuân, với diện tích 134.125,4m2.
Dự án trang trại chăn nuôi của Dabaco Việt Nam tại Hà Tĩnh quy hoạch chồng chéo với cơ sở Thiền viện Trúc Lâm Hồng Lĩnh.
Sau khi nhận chuyển nhượng, Công ty CP Tập đoàn Dabaco Việt Nam đã thực hiện điều chỉnh chủ trương đầu tư sang Công ty TNHH Lợn giống Dabaco Hà Tĩnh (Công ty con) và được UBND tỉnh Hà Tĩnh ban hành Quyết định số 798/QĐ-UBND ngày 29/3/2017 về việc chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án Khu chăn nuôi lợn giống Dabaco Hà Tĩnh. Theo quyết định này, quy mô tổng đàn có mặt thường xuyên là 10.760 con. Tiến độ dự án được chia làm 2 giai đoạn, từ đầu năm 2017 đến năm 2018 sẽ quy hoạch chuẩn bị đầu tư, xây dựng công trình, xây dựng cơ sở hạ tầng, lắp đặt thiết bị và dự án bắt đầu đi vào hoạt động dự kiến từ năm 2019.
Tháng 2/2017, Sở Xây dựng Hà Tĩnh đã ban hành quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 xây dựng dự án và ban hành thông báo kết quả thẩm định thiết kế cơ sở đối với dự án này. Ngày 14/4/2017, UBND tỉnh Hà Tĩnh ban hành Quyết định số 1004/QĐ-UBND thu hồi đất của Công ty CP Tập đoàn Dabaco Việt Nam và cho Công ty TNHH lợn giống Dabaco Hà Tĩnh thuê để thực hiện dự án. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện dự án, do không được chấp thuận về hồ sơ Báo cáo đánh giá tác động môi trường nên Sở TN&MT chưa triển khai công tác ký hợp đồng thuê đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Do vậy, từ tháng 8/2017, dự án phải dừng lại các hạng mục dự kiến đầu tư xây dựng, yêu cầu giữ nguyên hiện trạng về cơ sở hạ tầng của khu vực dự án như khi nhận chuyển nhượng từ Công ty TNHH Hồng Lam.
Trong thời gian vướng mắc nói trên, Công ty CP Tập đoàn Dabaco Việt Nam đã thoả thuận cho Thiền viện Trúc Lâm Hồng Lĩnh quản lý và trông coi tài sản của khu đất tại Dự án Khu chăn nuôi lợn giống Dabaco Hà Tĩnh. Từ đó đến nay, Dabaco gần như bỏ mặc dự án này, thay vào đó một phật tử của Thiền viện Trúc Lâm Hồng Lĩnh là người nhà của Công ty TNHH Thanh Thành Đạt (trụ sở tại phường Hưng Bình, TP Vinh, Nghệ An) đã tiếp quản và trồng cây trên khuôn viên đã được quy hoạch cho Dabaco Việt Nam chăn nuôi lợn.
Ghi nhận của phóng viên, đến tháng 10/2023 tại khu vực dự án hiện không sản xuất chăn nuôi, cơ sở hạ tầng chuồng trại chăn nuôi xuống cấp, hư hỏng và bị tháo dỡ; hệ thống biogas, hồ sinh học cũng bị tháo dỡ, đã thực hiện việc san lấp. Ngoài ra, 3 dãy chuồng nuôi lợn đã được cải tạo thành 3 nhà lưới và xây dựng mới thêm 3 nhà lưới khác để trồng hoa lan. Trên khu đất của dự án được Công ty TNHH Thanh Thành Đạt trồng các loại cây cảnh như quất, đào và mỗi ngày, có khoảng 20 công nhân thường xuyên có mặt ở đây để trồng lan và chăm sóc cây cảnh.
Ông Đậu Minh Ngụ, Chủ tịch UBND xã Xuân Viên cho biết, cách đây nhiều năm, có thông tin trên thực tế hiện trạng khu vực quy hoạch cho Dabaco Việt Nam chăn nuôi lợn hiện đang được chuyển nhượng Công ty TNHH Thanh Thành Đạt, trong khi hồ sơ pháp lý vẫn đang thuộc quyền quản lý của Dabaco.
Vấn đề này, ông Đỗ Viết Quân, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn Dabaco Việt Nam khẳng định, phía công ty chưa hề thực hiện việc mua bán, chuyển nhượng cho bất cứ đối tác nào, hiện dự án đang được ủy thác cho Thiền viện Trúc Lâm Hồng Lĩnh trông coi để chờ hoàn thiện các thủ tục pháp lý. Điều này khác với xác nhận của ông Trần Quang Luận, Tổng Giám đốc công ty TNHH Thanh Thành Đạt khi cho biết, dự án của Dabaco tại xã Xuân Viên đã được vợ ông là bà Nguyễn Thị Thanh mua lại từ Dabaco Việt Nam từ khoảng 6 – 7 năm về trước và hiện nay, bà Thanh đã thanh toán xong cho Dabaco những khoản vay ngân hàng liên quan đến dự án mà tập đoàn này đã thực hiện hợp đồng để nhận chuyển nhượng lại dự án từ Công ty TNHH Hồng Lam trước đó.
Điều này cũng phù hợp với chia sẻ của Đại đức Thích Trung Huệ, trụ trì Thiền viện Trúc Lâm Hồng Lĩnh khi cho biết, phía Dabaco Việt Nam đã có thỏa thuận để Thiền viện Trúc Lâm trông coi khuôn viên dự án, thực chất là mua lại nhưng với vai trò, chức năng của mình thì Thiền viện không thực hiện được việc mua bán. Thay vào đó, phật tử của Thiền viện đã hoàn thành khoản nghĩa vụ tài chính, giờ phía Dabaco Việt Nam đang hoàn tất các thủ tục pháp lý về thuê đất, xin cấp bìa đất để chuyển giao lại cho đơn vị phật tử đã đứng ra để hỗ trợ tài chính.
Dù phía Thiền viện Trúc Lâm Hồng Lĩnh không tiết lộ danh tính vị phật tử này, song người dân nơi đây ai cũng ngầm hiểu đó là công ty TNHH Thanh Thành Đạt, khi mà ngoài việc trồng lan và cây cảnh tại khu vực đất của Babaco Việt Nam, từ nhiều năm nay Công ty TNHH Thanh Thành Đạt còn đầu tư nhiều nhà lưới quanh khuôn viên Thiền viện Trúc Lâm Hồng Lĩnh để trồng hoa lan, cùng với đó là nhiều loại cây ăn quả khác.
Được biết, liên quan đến dự án Khu chăn nuôi lợn giống Dabaco Hà Tĩnh, vào ngày 4/5/2012, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã ban hành Quyết định số 1303/QĐ-UBND đưa khu đất này vào quy hoạch chăn nuôi tập trung, sau đó được cấp cho Công ty TNHH Hồng Lam để triển khai dự án trang trại chăn nuôi gia súc và nuôi trồng thủy sản. Tuy nhiên, đến năm 2014 sau khi rà soát, điều chỉnh lại quy hoạch chăn nuôi tập trung thì khu đất này lại nằm trong quy hoạch Thiền viện Trúc Lâm Hồng Lĩnh nên ngày 14/4/2015, tỉnh Hà Tĩnh đã ban hành quyết định đưa đối tượng vật nuôi lợn ra khỏi quy hoạch chăn nuôi tập trung của tỉnh. Điều này cũng đồng nghĩa với việc, khu đất mà Dabaco sở hữu hiện nay không còn được phép chăn nuôi lợn. Trước khi chuyển nhượng lại cho Dabaco Việt Nam, ngày 26/5/2015 Công ty TNHH Hồng Lam đã có văn bản trả lại đất và rừng để thực hiện dự án xây dựng Thiền viện Trúc Lâm Hồng Lĩnh.
Trong khi đó, Thiền viện Trúc Lâm Hồng Lĩnh là cơ sở tôn giáo được UBND tỉnh Hà Tĩnh chấp thuận thành lập tại từ ngày 30/10/2013 và phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 tại Quyết định số 284/QĐ-UBND ngày 21/1/2015 với tổng diện tích 324,9ha. Trong phạm vi quy hoạch Thiền viện có 172,7ha đất lâm nghiệp đã được giao và cho thuê đối với Công ty TNHH Hồng Lam để quản lý bảo vệ và phát triển rừng gắn với sản xuất nông lâm kết hợp, bao gồm 64,7ha đất rừng sản xuất và 108 ha đất rừng phòng hộ. Hiện nay, khu đất được phê duyệt chủ trương đầu tư đang có sự chồng chéo giữa quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 xây dựng Dự án khu chăn nuôi lợn giống Dabaco Hà Tĩnh và quy hoạch Thiền viện Trúc Lâm Hồng Lĩnh.
Ngoài ra, trên thực tế, dự án chăn nuôi lợn của Dabaco không đảm bảo tiêu chí khoảng cách theo quy định. Vị trí thực hiện dự án này, phía Đông Bắc giáp với quy hoạch khu di tích văn hóa Thiền Viện Trúc Lâm, khoảng cách từ nhà hành lễ của Thiền Viện Trúc Lâm đến dự án khoảng 729m. Phía Tây Bắc và Tây Nam đều có các hộ dân sinh sống, với gần 100 hộ và khoảng cách đến nhà dân khoảng 200m. Bất cập là vậy, nhưng không hiểu tại sao vào tháng 5/2023 vừa qua, Sở TN&MT Hà Tĩnh đã ký hợp đồng cho thuê đất và phối hợp với chính quyền địa phương bàn giao đất tại thực địa cho Dabaco.
Ngày 2/8/2023, Sở TN&MT Hà Tĩnh tiếp tục có văn bản đề nghị UBND tỉnh xem xét cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Công ty TNHH Lợn giống Dabaco Hà Tĩnh với diện tích 134.002,0m2 để sử dụng vào mục đích xây dựng khu chăn nuôi lợn giống, thời hạn sử dụng đất đến năm 2056.