Làm giàu từ nghề “nuôi thú lấy… sừng”

Nuôi hươu sao lấy nhung ở nước ta phát triển mạnh và tập trung chủ yếu ở Nghệ An và Hà Tĩnh. Những năm gần đây, một số tỉnh miền Bắc đã triển khai mô hình này và bước đầu cho hiệu quả kinh tế cao.

Một trong những mô hình thành công ở miền Bắc phải kể đến Hợp tác xã (HTX) Hoàn Thành (xã Hùng Sơn, Bắc Giang), được thành lập từ năm 2008 gồm 36 hộ nuôi hươu ở 13 xã của huyện Hiệp Hòa. Đến nay, tổng số hươu sao của HTX khoảng gần 150 con.

Bộ phận giá trị nhất ở hươu là sừng non, còn gọi là nhung hươu. Khi sừng hươu bị cắt được vài tháng thì sừng non mọc ra, có màu hồng hoặc nâu nhạt và phủ kín bằng một lớp lông trắng xám và mịn như nhung.

                

              Mô hình nuôi hươu sao lấy nhung tại huyện Tam Đảo và Lập Thạch (Vĩnh Phúc)

Theo đánh giá của nhiều người nuôi hươu, đây là loài vật rất dễ nuôi, không tốn nhiều công chăm sóc, vì chúng vốn là động vật hoang dã nên sức đề kháng cao, ít khi bị bệnh. Thức ăn của chúng là tất cả các loại lá cây, cỏ và cây màu thực phẩm như ngô, lạc, khoai lang, khoai tây… Một con hươu trưởng thành ăn 5 kg cỏ (lá)/ngày. Vào mùa cắt nhung, nếu cho chúng ăn thêm tinh bột khoảng 300-500gam/ngày và những lá cây có nhiều nhựa như sung, mít, đu đủ… thì chất lượng nhung sẽ tốt hơn. Ông Nguyễn Văn Hoàn – Chủ nhiệm HTX Hoàn Thành cho biết, từ khi nghề nuôi hươu phát triển, nhiều hộ xã viên của HTX ăn nên làm ra, nhà cửa được xây dựng khang trang, sắm sửa nhiều tiện nghi hiện đại.  Năm 2011, từ nuôi hươu sao, toàn hộ xã viên HTX bán được khoảng 200kg nhung, trị giá khoảng hơn 3 tỉ đồng.

Ông Hoàn cũng là người đi tiên phong trong việc nuôi hươu ở HTX. Trước đây gia đình ông chỉ chuyên nuôi lợn, gà. Tuy nhiên nhiều lần dịch bệnh xảy ra đã gây thiệt hại không nhỏ đến kinh tế của gia đình, cho nên ông đã đi nhiều địa phương tìm hiểu mô hình và đúc rút kinh nghiệm rồi sau đó về quê quyết định nuôi hươu.

Tiền thân của HTX Hoàn Thành là tổ hợp tác với 14 hộ nuôi hươu (bình quân mỗi hộ nuôi 2 con) do ông Hoàn làm tổ trưởng. Để nuôi hươu sao hiệu quả, ông Hoàn mời cán bộ khuyến nông tập huấn quy trình kỹ thuật nuôi, chăm sóc hươu cho hội viên. Sau này phát triển thành HTX, ông Hoàn cử người đến các tỉnh Hà Tĩnh, Nghệ An tuyển chọn và mua hươu giống bảo đảm chất lượng cung cấp cho bà con. Đồng thời liên hệ với thương nhân các tỉnh Lạng Sơn, Hải Phòng, Đắk Lắk, Vũng Tàu… tiêu thụ nhung hươu.  Ngay năm đầu tiên, từ bán nhung hươu, mỗi hộ đều có thu nhập 10 – 15 triệu đồng.

Ông Hoàn cho biết, điển hình như gia đình ông Mẫn Hoài Thanh, ông Ngô Xuân Bắc (xã Danh Thắng, Hiệp Hòa) hiện mỗi hộ đang nuôi hơn chục con hươu, thu nhập bình quân mỗi năm hơn 70 – 80 triệu đồng… Hiện nay, ngoài nuôi hươu đực lấy nhung, nhiều hộ xã viên còn nuôi hươu sinh sản để chủ động con giống cung cấp cho xã viên và nông dân trong huyện nhân rộng mô hình.

Mô hình thành công ở HTX Hoàn Thành cũng lan rộng ra  nhiều địa phương, trong đó có tỉnh Vĩnh Phúc. Gia đình anh Khổng Văn Sinh, thôn Đền Thõng, xã Đại Đình, huyện Tam Đảo (Vĩnh Phúc) là một trong những hộ chăn nuôi hươu sao thành công ở Vĩnh Phúc. Không chỉ nuôi hươu, trang trại của anh Sinh còn chăn nuôi gà, lợn rừng, lợn mán, dúi… Anh Sinh cho biết, nằm sát danh thắng Tây Thiên, hướng đi của anh là kết hợp chăn nuôi đa dạng để làm dịch vụ. Ngoài hệ thống chăn nuôi anh còn có nhà hàng cung cấp dịch vụ cho khách du lịch có thể chọn trực tiếp sản phẩm muốn thưởng thức và nhà hàng nhận phục vụ tại chỗ.

 Cơ duyên để anh đến với con hươu cũng chính từ việc tham quan cơ sở nuôi hươu của HTX Hoàn Thành. Từ đó anh đi thêm một số tỉnh miền Trung như Nghệ An, Hà Tĩnh. Càng tìm hiểu anh càng thấy bị thuyết phục.  Năm 2009, anh mua 7 con hươu (gồm 4 hươu đực và 3 hươu cái). Sau một năm nuôi thử nghiệm, anh đã bắt đầu cho khai thác nhung 1 – 2 lần trong năm. Mùa khai thác chính là từ tháng Giêng đến tháng Ba (âm lịch). Có những con hươu một năm cho nhung một lần, con nào sinh trưởng mạnh thì một năm cho thu hoạch 2 lần. Năm đầu hươu còn nhỏ nên chỉ thu được từ 1 -3 lạng nhung/con. Từ năm thứ hai trở đi, lượng nhung thu được tăng lên từ 3 – 7 lạng/con.

Anh Sinh cho biết, hiện  giá một  con hươu đực giống 1 năm tuổi là 12,5 triệu đồng, hươu cái 1 tháng tuổi 7 triệu đồng. Với giá nhung từ 1,8 – 2 triệu đồng/lạng, bình quân một năm đem lại cho gia đình anh Sinh trên 100 triệu đồng. Trong khi đó chi phí thức ăn cho một con hươu trong một năm chỉ hết khoảng 300.000 – 400.000 đồng. Theo anh Sinh, ngoài việc nuôi hươu lấy nhung, hươu còn có thể cho thịt có giá trị dinh dưỡng cao và thơm ngon, thịt hươu móc hàm có giá bình quân từ 200.000 – 250.000 đồng/kg.

Dân gian từ xưa vẫn thường ca ngợi: Sâm, nhung, quế, phụ. Nhung hươu rất quý, giúp tăng cường sức mạnh của cơ thể, chống lại mỏi mệt, ăn uống ngon miệng, tăng khả năng đồng hóa, trị được các bệnh ngoài da, tăng khả năng lợi tiểu, tăng nhu động ruột…  Nhung hươu còn có tác dụng chữa các bệnh: huyết áp thấp, cơ tim yếu, làm mau lành các vết thương bên ngoài nhất là các vết thương có mủ. Nhung hươu đã được Chính phủ Việt Nam cho phép sản xuất thành các vị thuốc và bán rộng rãi.

Chính vì là loại nguyên liệu quý, có giá trị cao nên nhung hươu cũng là đối tượng để nhiều kẻ làm hàng giả nhắm đến. Theo các chuyên gia lâu năm trong nghề nuôi hươu, cách tốt nhất để tránh mua phải nhung giả là người mua trực tiếp đến tận trang trại và đợi người ta cắt nhung xong thì mua. Trong trường hợp không có mặt tại chỗ khi người ta cắt nhung, thì khi mua nên cắt ra xem thật kỹ, nhung còn tươi có màu hồng nhạt, mềm và bên ngoài có lớp lông măng mịn như nhung. Còn nhung giả, bên trong thường được làm bằng thạch cao. Nhung thật khi sấy khô có màu xám đen và rất cứng, nhung giả sấy khô thường mềm.

Theo Petrotimes.vn