Thu hồi đất rừng của dân, cấp cho doanh nghiệp trái pháp luật ở Đắk Lắk: Bài 2: Thẳng tay gạt bỏ quyền lợi của dân

Normal 0 false false false EN-US X-NONE X-NONE MicrosoftInternetExplorer4

 “Tiều, hậu bất nhất”

Theo đơn thư của các hộ dân, từ năm 2002 đến năm 2006, 3 nhóm gồm 11 hộ dân ở Ea Tam và Cư Klông đã nhận đất trồng rừng ổn định, lâu dài được 299,89 ha rừng cây gỗ thông, xen lẫn là cây keo, cộng với 17 hộ dân có hợp đồng trồng và chăm sóc rừng, nâng tổng số diện tích đất rừng được người dân nhận từ BQL dự án rừng phòng hộ đầu nguồn Krông Năng (sau đây gọi tắt là BQL) lên đến hơn 500 ha, trong đó có 418,6 ha diện tích đất rừng đã được người cải tạo, trồng cây gây thành rừng.

Bỏ công sức, tiền của “trồng cây”, năm 2008 đã đến chu kỳ “hái quả”, hiệu quả trồng và chăm sóc bảo vệ rừng của hàng chục hộ dân ở Krông Năng đã thấy rõ, không chỉ về mặt kinh tế mà còn cả về mặt bảo vệ môi trường sinh thái rừng, bảo vệ nguồn đất, nguồn nước… Thế nhưng, không hiểu vì sao UBND tỉnh Đắk Lắk lại đột ngột “gạt” những người dân nghèo địa phương “sang một bên” để lấy toàn bộ diện tích đất này “dâng” cho doanh nghiệp chặt phá, trồng rừng lại từ đầu ?!

Trên diện tích đất đang tranh chấp này, công ty Trường Thành đã san ủi đường đi và trồng cây rừng

Việc này, ngay từ đầu không chỉ gặp phải sự phản kháng của các hộ dân đã bỏ công, bỏ của ra trồng rừng, gây bức xúc trong dư luận, mà ngay cả chính quyền và cơ quan chức năng sở tại cũng không đồng ý. Tại cuộc phúc tra ngày 7/4/2008, Giám đốc BQL Dự án rừng phòng hộ đầu nguồn Krông Năng (gọi tắt là BQL) đã khẳng định không thể giao diện tích đất rừng này cho doanh nghiệp Trường Thành. Về phía chính quyền huyện Krông Năng cũng không đồng tình việc thu hồi đất rừng tại xã Ea Dăh, khi khẳng định “Hiện tại chưa thể giao cho công ty cổ phần Trường Thành lập dự án đầu tư trồng rừng được, do chưa di dời và ổn định được dân cư trong vùng”.

Tuy nhiên, UBND tỉnh Đắk Lắk vẫn “nhắm mắt” bỏ qua và ngày 03/10/2008 vẫn ra quyết định số 2572/QĐ-UBND thu hồi 568,43 ha của BQL để giao cho công ty Trường Thành, đồng nghĩa thu hồi toàn bộ 418,6 ha rừng trồng hợp pháp của 28 hộ dân đã bỏ biết bao công sức gây dựng nên.

Quyết định thu hồi trái luật, quyền lợi của dân bị xâm phạm.

Điều 26 Luật bảo vệ và phát triển rừng năm 2004 và khoản 2 điều 26 Nghị định số 23/2013 của Chính phủ hướng dẫn thi hành Luật này đã quy định rõ các trường hợp được phép thu hồi rừng, trong đó nói rõ 4 trường hợp được phép thu hồi: “a) Sử dụng rừng cho mục đích quốc phòng, an ninh; b) Để xây dựng các công trình công cộng không nhằm mục đích kinh doanh; c) Để thực hiện các dự án di dân, xây dựng khu kinh tế mới…; c) Để xây dựng các công trình theo quy hoạch đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt”.

Đối chiếu với quy định tại Luật bảo vệ và phát triển rừng năm 2004 và Nghị định số 23/2013 của Chính phủ thì thấy rõ việc UBND tỉnh Đắk Lắk thu hồi hơn 400 ha đất rừng, rừng trồng đã giao khoán cho các hộ dân để giao cho một doanh nghiệp tư nhân là trái luật.

Nói về việc này, ông Phạm Thế Hoan- Phó chánh thanh tra Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk cứ một hai khẳng định: “việc thu hồi có căn cứ”, nhưng khi PV đề nghị ông Hoan phân tích tính có căn cứ, đúng pháp luật ở đâu thì ông Hoan lại giải thích vòng vo, không nêu ra được căn cứ cụ thể.

Tuy nhiên, vị Phó chánh thanh tra cũng nói: “xét nhu cầu của dân, dân có còn nhu cầu trồng rừng hay không? nếu còn nhu cầu mà vẫn thu hồi để giao là sai, dân không còn nhu cầu mà thu hồi là đúng”. Và nói thêm, nếu trước thời điểm thu hồi đất để giao cho công ty Trường Thành, mà dân kiện thì chắc việc thu hồi diện tích đất đó của dân không xảy ra (?!).

Trong khi đó, nhiều hộ dân có đất rừng đang tranh chấp khẳng định “việc lên phương án, kế hoạch thu hồi đất để giao cho công ty Trường Thành dân không được biết, vì mãi đến lúc Trường Thành có “sổ đỏ” rồi dân mới được biết, mới bức xúc đội đơn đi kiện”. Trong lúc đó, tại thời điểm UBND tỉnh Đắk Lắk ra quyết định thu hồi đất rừng đã giao khoán cho dân (năm 2008), đang chịu sự điều chỉnh của Thông tư 38/2007 của Bộ NN và PTNT, trong đó điều 3 của Thông tư 38 quy định rõ “không giao, cho thuê những diện tích rừng đang có tranh chấp” và “việc giao, cho thuê rừng, thu hồi rừng phải có sự tham gia của người dân địa phương và công bố công khai”. Tuy nhiên, “chúng tôi đã quyết liệt phản đối, UBND tỉnh vẫn cứ thu hồi diện tích đất rừng đang tranh chấp rồi giao cho công ty Trường Thành thuê. Không những thế, nhiều hộ dân chúng tôi không biết được tỉnh đã thu hồi đất rừng và đem cho doanh nghiệp thuê”- ông Phan Khắc Văn cho biết.

Để lý giải rõ hơn về những căn cứ đề xuất thu hồi đất rừng đã giao khoán cho dân để giao cho doanh nghiệp tư nhân, PV đã làm việc với BQL dự án rừng phòng hộ đầu nguồn Krông Năng và đã rất bất ngờ khi được ông Nguyễn Đình Tùng- Giám đốc BQL cho biết, tại thời điểm đó BQL chỉ “Căn cứ vào tờ trình của công ty và của UBND tỉnh chỉ đạo”.

Như vậy là đã rõ, việc đề xuất thu hồi đất rừng của dân để giao cho doanh nghiệp chỉ dựa vào nhu cầu của doanh nghiệp tư nhân và ý chí chỉ đạo của UBND tỉnh, chứ chưa căn cứ vào các quy phạm pháp luật cũng như không xét đến nhu cầu, quyền lợi của người dân đã được giao khoán đất lâm nghiệp trồng rừng. Mặc dầu Giám đốc BQL dự án có lý giải vấn đề này có nhiều yếu tố, tuy nhiên ông Tùng cũng nhận định đã thu hồi thì phải đền bù cho dân: “Đã giao cho hộ dân lâu dài, khi thu hồi anh phải có quyết định thu hồi và phải có thanh lý hợp đồng. Mà đã thanh lý hợp đồng, đề nghị thu hồi thì phải đền bù”.

Quan điểm của Giám đốc BQL dự án là rất rõ ràng, phù hợp với quy định tại điều 6, điều 9, điều 15 và điều 20 của QĐ 178/2001 của Thủ tướng Chính phủ như vậy. Tuy nhiên, trong quyết định thu hồi đất rừng của UBND tỉnh Đắk Lắk, không có điều khoản nào cho thấy người dân bỏ công trồng và chăm sóc rừng sẽ được hưởng quyền lợi như pháp luật quy định.

Doanh nghiệp ngang nhiên phá hủy rừng đang tranh chấp

Khi tranh chấp đất rừng giữa các hộ dân với chính quyền địa phương chưa được giải quyết thấu đáo, UBND huyện Krông Năng đã có văn bản yêu cầu 2 bên giữ nguyên hiện trạng, thì ngày 24/5/2014, công ty Trường Thành đã cho công nhân lê lưỡi cưa sáng bóng vào triệt hạ rừng thông do người dân dày công trồng nên ở tiểu khu 316. Trực tiếp cán bộ BQL dự án, Kiểm lâm huyện và Công an xã Ea Tam đã có mặt tại hiện trường, qua kiểm tra đã lập biên bản vi phạm, với khoảng 700-800 cây Thông trồng từ năm 2006 bị cắt thành từng khúc có chiều dài 2m, đường kính cây to nhất là 27cm, còn đại đa số có đường kính gốc 13-17cm, diện tích bị chặt phá 8.000m².

Tại thời điểm này, nhận được tin báo của người dân, PV báo BVPL đã trực tiếp có mặt và chứng kiến hàng trăm cây thông đang chu kỳ khai thác nhựa bị cưa đỏ ngổn ngang.

Việc doanh nghiệp ngang nhiên chặt phá rừng do dân trồng, ông Nguyễn Đình Tùng khẳng định “công ty Trường Thành đã sai”.

Hành động chặt phá rừng thông do dân trồng này của công ty Trường Thành, có dấu hiệu của tội hủy hoại rừng, đồng thời đã đẩy tranh chấp lên đến đỉnh điểm, gây thiệt hại về kinh tế của Nhà nước cũng như các hộ dân, khi việc chặt phá 8.000m² rừng thông đã gây thiệt hại theo ước tính của người dân là 300 triệu đồng.

Ai gỡ “Nút thắt” tranh chấp?

Nói về những bật cập dẫn tới tranh chấp xảy ra, ông Nguyễn Quốc Hùng- Chi cục trưởng Chi cục Lâm nghiệp Đắk Lắk nhận định: “Đây là 2 cái nhập một, anh làm không đúng nguyên tắc dẫn đến bây giờ có sự tranh chấp xảy ra. Thứ nhất là việc giao không đúng, giữa hồ sơ và trên thực tế, thực địa không đúng. Thứ 2 việc đầu tư trồng rừng theo chương trình 661 trên diện tích giao khoán cũng chưa rõ ràng nên mới có tranh chấp. Chứ trong trường hợp Ban giám đốc BQL làm chặt chẽ thì sẽ không có tình trạng như bây giờ”.

Cũng phải thừa nhận thực tế có một số hộ dân trồng rừng ngoài tiểu khu đã quy định trong hồ sơ. Quá trình rà soát diện tích đất trồng rừng trên hồ sơ và kiểm tra trên thực tế tại thực địa cũng không chính xác, vì vậy đã xảy ra sự việc giao đất lâm nghiệp rừng trồng cho doanh nghiệp chồng lấn lên diện tích đã giao khoán cho người dân trước đó. Sự việc này không chỉ gây khó khăn cho cơ quan chức năng, mà còn gây thiệt hại cho người dân nhận khoán trồng rừng. Cũng chính vì tranh chấp xảy ra, mà hiện nay một số khoảnh đất tại tiểu khu 311, 314, 316 vẫn chưa được trồng rừng, không những thế, mà thiệt hại kinh tế cũng rất lớn cho Nhà nước và người trồng rừng, khi rừng keo đã bị rỗng ruột do đã quá tuổi khai thác nhưng không được chặt, rừng thông đã vào chu kỳ lấy nhựa nhưng vẫn để mặc cho mưa nắng.

Thiết nghĩ, để gỡ “nút thắt” chấm dứt tranh chấp này thì UBND tỉnh Đắk Lắk cần phải xem xét, ưu tiên cho dân, vì dân đã đầu tư công sức, tiền của bao nhiêu năm vào những thảm rừng này. Trực tiếp Giám đốc BQL dự án rừng phòng hộ Krông Năng đề xuất “Bởi vì người dân người ta cũng đã có ít nhiều công sức vào trồng rừng. Vì vậy mong các cơ quan chức năng xem xét trên cơ sở hợp pháp và dựa trên cái tình để xem xét, giải quyết thấu tình đạt lý, có lợi cho người dân đã có công sức trồng rừng từ trước đến nay”. Ông Nông Văn Lập- Chủ tịch HĐND xã Cư Klông đề nghị cấp trên có biện pháp làm cho hài hòa, công bằng, ổn định cuộc sống của những hộ gia đình trồng rừng ở đây, bởi đã giao khoán cho dân trồng rừng hơn 10 năm rồi, rừng đã được khai thác mà còn tranh chấp thì mất quyền lợi của người dân trồng rừng, “người không trồng rừng nhưng lại được hưởng lợi thì gây bức xúc trong dư luận”- ông Lập nói.

Hiện nay, sau rất nhiều lần khiếu kiện lòng vòng từ huyện lên tỉnh, tỉnh lên các Bộ, ngành Trung ương và ngược lại, vừa qua Sở NN và PTNT tỉnh Đắk Lắk đã có văn bản trả lời, xác định khiếu kiện thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND tỉnh. Do đó, đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk sớm giải quyết và đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của các bên, ưu tiên cho người dân và làm tốt chính sách giao khoán đất rừng, đất lâm nghiệp cho người dân như chủ trương của Đảng và Nhà nước đã quan tâm, có như thế mới góp phần đảm bảo an ninh xã hội, xóa đói giảm nghèo, tăng hiệu quả sử dụng đất rừng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.

                     Theo Bùi Tiến – Xuân Nha, báo Bảo vệ pháp luật số 86

/* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin:0in; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}