Quần thể du sam trên đỉnh Nâm Nung đang bị triệt hạ (Kỳ 1): Nỗi đau nơi “đỉnh trời”…

Vén màn bí mật từ “bộ ngựa” du sam…

Thời gian gần đây, nhiều người dân trên địa bàn xã Đắk Sắk (Đắk Mil) đồn thổi về giá trị của những “bộ ngựa” (còn gọi là “sập”) gỗ du sam do một người chuyên kinh doanh gỗ rao bán. Trong vai người đi mua gỗ, chúng tôi đã tiếp cận được với chủ nhân của những “bộ ngựa” du sam đó. Nói là “bộ ngựa”, nhưng trên thực tế, nó chỉ là những phiến gỗ mới được xẻ thô.

Mỗi phiến gỗ như vậy có chiều rộng 1,8m, chiều dài 3,4m và bề dày là 35cm. Đó là những phiến gỗ hầu như không có tì vết, với nhiều đường vân uốn lượn, có thể khiến cho bất kỳ “tay chơi” đồ gỗ nào cũng phải mê hoặc. Chủ nhân gỗ khẳng định, nó được lấy từ đỉnh núi Nam Nung về và rao giá lên tới 200 triệu đồng/bộ…

Từ manh mối thông tin này, xâu chuỗi với những vụ việc chặt phá du sam tại rừng Nâm Nung trước đây, chúng tôi quyết định “hành quân” vào một số tiểu khu thuộc lâm phận của Khu Bảo tồn thiên nhiên Nâm Nung nhằm xác minh nguồn gốc của “bộ ngựa” du sam. Khu vực mà chúng tôi hướng đến là tiểu khu 1133.

Tiểu khu này vốn được cánh lâm tặc gọi là “đỉnh trời”, vì có độ cao lên tới hơn 1.500m so với mực nước biển. Đây là nơi có địa hình hiểm trở nên rất ít người lui tới. Chúng tôi phải cậy nhờ vào một thợ săn dày dạn kinh nghiệm dẫn đường. Anh là V.D.H, trú tại xã Quảng Sơn (Đắk Glong), đã có gần 10 năm đi săn ở khu vực rừng Nam Nung, nên rất am hiểu địa hình nơi đây.

Một trong những điểm tập kết gỗ du sam

Tờ mờ sáng, chúng tôi cùng H tập kết tại chân núi Nâm Nung và bắt đầu hành trình leo lên “đỉnh trời”. Sau hơn 8 giờ đi bộ, vượt qua nhiều ngọn núi, băng qua nhiều khe suối, sức lực của chúng tôi trở nên cạn kiệt. Ai cũng tỏ ra mệt mỏi. Thế nhưng, khi nghe H thông báo là đã tới được khu vực có cây du sam, tất cả lại hứng khởi và rải bước nhanh hơn để được nhìn thấy loài cây thuộc dạng quý hiếm số một hiện nay.

Đáng tiếc là sự hứng khởi đó chưa được bao lâu thì trước mắt chúng tôi lại hiện ra một cảnh tượng vô cùng đau xót. Đó là một cây du sam có đường kính hơn 1,8m vừa bị đốn hạ, cưa xẻ để lấy gỗ. Tại hiện trường, dù không còn bất kỳ lóng gỗ nào, nhưng theo ước tính, số gỗ đã khai thác từ cây du sam này vào khoảng hơn 20m3. Quanh gốc là mùn cưa, bìa gỗ, lán trại cùng nhiều cây rừng đã bị chặt hạ để lấy mặt bằng cưa xẻ.

Thấy chúng tôi tần ngần vì tiếc nuối, H liền nói: “Đây chỉ mới là điểm khởi đầu của “bãi chiến trường” ở khu vực “đỉnh trời”. Nói rồi, H tiếp tục dẫn chúng tôi vào sâu trong rừng. Càng vào sâu, mật độ cây du sam bị chặt hạ càng dày. Theo quan sát, phần lớn những cây du sam có đường kính từ 1,5-2m đều đã bị đốn hạ, cưa xẻ để lấy gỗ. Số lượng cây bị tàn phá nhiều đến nỗi chúng tôi không thống kê hết được. Từ dấu vết để lại tại hiện trường, có thể khẳng định, việc khai thác gỗ du sam tại khu vực “đỉnh trời” đã diễn ra trong thời gian dài. H cho biết, tình trạng khai thác du sam bắt đầu “nở rộ” từ dăm ba tháng trở lại đây.

Ngoài hiện trường chặt phá, khai thác, tại một số vị trí, chúng tôi còn bắt gặp những phiến gỗ du sam đã được tập kết ở một số điểm để chuẩn bị vận chuyển ra khỏi rừng. Thống kê sơ bộ, lượng gỗ này lên đến khoảng 100 m3.

Hiện trường "xẻ thịt" một cây du sam có kích thước rất lớn

Rừng sâu không yên tĩnh

Trong suốt quá trình ở khu vực “đỉnh trời”, chúng tôi luôn đau đáu một điều: Làm sao lâm tặc có thể vận chuyển được gỗ ra khỏi rừng? Bởi vì, ngoài việc “lọt” qua được các lực lượng chức năng thì tuyến đường từ khu vực “đỉnh trời” về đến khu dân cư là vô cùng cheo leo, hiểm trở, phải vượt qua hàng chục con dốc thẳng đứng và phải băng qua nhiều khe suối.

Chúng tôi đặt vấn đề này với H và được anh cho cho biết: Thông thường, mỗi chuyến đi để khai thác du sam và vận chuyển gỗ từ khu vực “đỉnh trời” ra khỏi rừng, phải mất ròng rã cả tháng trời. Mỗi chuyến như vậy, phải có hàng chục người và mang theo cả xe công nông độ chế, lương thực, thực phẩm cùng các loại nhu yếu phẩm khác, kể cả rượu, bia, thuốc men… Để vận chuyển gỗ vượt qua được nhiều con dốc có độ cao dựng đứng hoặc băng qua được những con suối hiểm trở, họ phải dùng loại xe công nông độ chế thành dạng xe REO, với động cơ, tải trọng rất lớn. Khi vượt dốc, người ta dùng dây cáp buộc vào những gốc cây hai bên đường và dìu xe lên, xuống một cách từ từ. Mặt khác, để thuận lợi cho việc vận chuyển gỗ, người ta đã chặt hạ hàng loạt cây rừng để mở ra những lối đi lớn.

Cây du sam có đường kính hơn 1,7m mới bị chặt hạ, chỉ còn lại phần gốc

H cho biết, trong quá trình đi săn, anh đã rất nhiều lần chứng kiến cảnh vận chuyển gỗ du sam ra khỏi rừng. Mỗi chuyến xe, thường vận chuyển từ 10-15m3 gỗ du sam. Khi vận chuyển gỗ, nhất là những lần lên, xuống dốc hoặc băng qua khe suối, thường có tiếng hô hào rất lớn xen lẫn với đó là tiếng gầm rú của xe công nông độ chế. Khi đó, rừng núi trở nên ồn ào, náo nhiệt như ở một khu vực công trường nào đó.

Họ thường vận chuyển gỗ về hướng huyện Đắk Mil là chủ yếu. Gỗ ra khỏi rừng thì phải qua lâm phận của Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung, lâm phần Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Đức Hòa và một số địa phương khác của huyện Đắk Mil.

H nghi vấn: “Mỗi chuyến đi khai thác như vậy, người ta phải bám trụ và sinh hoạt ở trong rừng dài ngày. Việc vận chuyển gỗ cũng phải trải qua rất nhiều “cửa ải”, nhưng không hiểu sao họ vẫn không hề bị lực lượng chức năng phát hiện?”.

Tuyến đường do lâm tặc mở để vận chuyển gỗ du sam

Trời đã nhá nhem tối, nhưng tuyến đường mà lâm tặc mở ra để khai thác du sam có cảm giác như vẫn còn dài vô tận. Chính vì thế, chúng tôi đành phải dừng cuộc hành trình lại, nhưng trong tâm trí thì vẫn bộn bề những câu hỏi về số phận của những cây du sam ở phía con đường mà chúng tôi chưa đi tới…

Phóng sự điều tra: Ngàn Sâu