Phó Thủ tướng chỉnh lời Bộ trưởng, hiệu trưởng

Tại hội nghị, nhiều tâm tư, bức xúc nhất chính là những trường cao đẳng, trung cấp mới chuyển quản lý từ Bộ GD-ĐT sang Bộ LĐ-TB-XH.

Sinh viên trong giờ học thực hành

"Có răng vẫn bú sữa, không răng phải nhai cơm"

Các trường trung cấp chuyên nghiệp, cao đẳng trước đây trực thuộc Bộ GD-ĐT băn khoăn sẽ tiếp tục hoạt động theo quy định nào khi chưa có những văn bản chính thức của Bộ LĐ-TB-XH.

Đại diện của Hiệp hội các trường nghề cho biết mặc dù nhiều vấn đề phát sinh khi chuyển giao đã được giải đáp, nhưng ông vẫn phải đề xuất “phải có văn bản”, vì tất cả các trường khi đăng ký chỉ tiêu tuyển sinh và một số hoạt động khác phải được UBND tỉnh phê duyệt, và họ yêu cầu phải có căn cứ.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết ngay trong ngày mai Bộ sẽ có văn bản gửi trực tiếp tới các địa phương và các trường đề nghị trong khi Bộ chưa ra các quy định mới thì vẫn thực hiện theo các quy định Bộ GD-ĐT đặt ra trước đây.

Bà Nguyễn Thị Thu, phó chủ tịch UBND TP.HCM thì đề xuất làm sao bằng cấp của các trường "phải được các nước ASEAN chấp nhận", nếu không tức là đang đào tạo lãng phí.

Nghệ sĩ Đức Hải -  phó hiệu trưởng Trường CĐ Văn hóa nghệ thuật và Du lịch sài Gòn - mong muốn có sự công bằng, minh bạch trong quản lý.

“Cơ quan quản lý tạo điều kiện cho các trường hoạt động cũng giống như nuôi con khỏe dạy con ngoan, con chưa có răng thì cho bú sữa, có răng rồi thì ăn cơm. Nhưng trường công lập như đứa trẻ đã mọc răng, thậm chí mọc cả nanh rồi mà vẫn bú sữa, trong khi trường ngoài công lập như trẻ chưa có răng đã phải ăn cơm”.

Ông Hải cũng đề nghị “một chút thuận lợi cho trường ngoài công lập”. “Chỗ nào thành phố thấy có điều kiện đất đai thì tạo điều kiện cho trường ngoài công lập một chút. Chứ nếu phải về xin tiền vợ mở trường thì rất khó” – ông Hải nói vui.

Trường Trung cấp kỹ thuật nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Tĩnh (Ảnh Văn Đức - Duy Tuấn)

Phó Thủ tướng “chỉnh” đại biểu

Hội nghị chợt nóng lên khi bà Lê Thị Hồng Hoa, hiệu trưởng Trường Trung cấp Y dược Lê Hữu Trác đứng lên bày tỏ tâm tư. Bà Hoa cho biết dù không được mời nhưng ngay khi biết tin bà đã bay vào TP.HCM để tham dự hội nghị này.

Bày tỏ sự tán thành đổi mới nâng cao chất lượng đào tạo, bà Hoa cho biết thời gian qua đã rất lo lắng. “Trước đây có 600 trường trung cấp chuyên nghiệp do Bộ GD-ĐT quản lý. Hiện nay chuyển giao, Bộ Lao động quản lý gần 2.000 trường, không biết sẽ đi đâu về đâu hay đang… thắt cổ tự tử?”.

Ông Vũ Đức Đam đã cắt ngang lời bà Hoa để đặt một loạt câu hỏi - “Việc chuyển giao có khó khăn gì? Đã làm gì khó đâu? Hay trường đang tự vẽ ra mà sợ?...”.

Ông Đam khẳng định “Chính phủ và các bộ đã bàn kỹ, việc chuyển giao chỉ có thuận lợi hơn cho các trường”.

Đáp lời, bà Hoa cho rằng nói trường vẽ ra sự lo lắng là không phải, mà đó là sự chia sẻ của bà. Bà Hoa cũng đề nghị Bộ Lao động cho các tiêu chí, điều kiện để chuyển đổi trường trung cấp lên cao đẳng, lộ trình năm 2017 như thế nào.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam một lần nữa đề nghị bà Hoa đứng lại trên bục phát biểu để làm rõ những chia sẻ của bà. Ông khẳng định trong Nghị định của Chính phủ đã chỉ rõ từ ngày nào các trường trước đây do Bộ GD-ĐT quản lý sẽ do Bộ lao động quản lý.

Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga cũng được ông Đam yêu cầu trả lời kỹ hơn.

Khi đề cập tới việc phân luồng học sinh phổ thông vào học nghề, ông Ga cho biết lâu nay tỉ lệ chỉ đạt 4 – 5%, trong khi mục tiêu đặt ra là 30%. Ông Ga cho rằng hiện nay học sinh đi học phổ thông nhiều vì số trường học rất dồi dào. Nếu muốn thực hiện phân luồng 30% học sinh tốt nghiệp THCS đi học nghề, số lượng trường THPT phải giảm đi.

Ông Đam ngắt lời, rằng nếu có chủ trương thực hiện điều này cũng phải cân nhắc.

“Nhưng hiện nay Bộ GD-ĐT đang chủ trì việc thay đổi chương trình giáo dục phổ thông. Vậy tới đây Bộ GD-ĐT định hướng như thế nào để học sinh có thể lựa chọn hay rẽ ngang sang học nghề ngay từ lớp 9, lớp 10, lớp 11…?”.

Trước câu hỏi này, ông Ga cho biết khi xây dựng khung cơ cấu trình độ quốc gia đã bàn rất nhiều về vấn đề này và tới đây khi biên soạn chương trình phổ thông mới cũng sẽ tiếp tục bàn thảo để thực hiện.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cũng bị “sửa lời” khi nói về vấn đề tự chủ. Ông Dung cho rằng các trường nghề từng bước tiến tới tự chủ, nhưng tự chủ ở tất cả các trường trung cấp thì không được…

Khi đó, ông Đam cho biết tự chủ không có nghĩa là cắt ngân sách ngay. “Quan điểm chung của Chính phủ là phải thống nhất hành động. phải có lộ trình về ngân sách, còn quyền tự chủ thì cho ngay các trường”.

Trung tâm dạy nghề, hướng nghiệp và giáo dục thường xuyên Hương Khê cũng được đầu tư gần 40 tỷ đồng nhưng cũng không thu hút được học viên (Ảnh Văn Đức - Duy Tuấn)

Nếu bao cấp mãi sẽ làm hư cán bộ giảng viên

Phát biểu tại hội nghị, ông Vũ Đức Đam yêu cầu “Đào tạo nghề phải có một bước thay đổi căn bản, có lộ trình, không giật cục, duy ý chí”.

Ông Đam một lần nữa nhắc lại “Cần phân biệt chức năng chủ quản và quản lý Nhà nước. Nghị định chuyển giao quản lý Nhà nước chứ không phả chuyển giao cơ quan chủ quản”.

Đề cập tới vấn đề tự chủ, ông Đam nói “Tự chủ theo đúng nghĩa là tự quản, là thuộc tính của giáo dục. Trung bình một trường CĐ mỗi năm nhận 10 tỷ đồng ngân sách. Trường đào tạo một nghìn sinh viên nhận 10 tỷ, trường đào tạo vài chục sinh viên cũng 10 tỉ. Cơ chế chi ngân sách Nhà nước sẽ thay đổi, trường đào tạo một nghìn sinh viên sẽ nhận được nhiều hơn. Trường đào tạo ít sẽ phải nhận ít đi, nếu hoạt động không hiệu quả sẽ tự tiêu”.

Theo ông Đam, tới đây các trường, các UBND tỉnh phải chấp nhận và kiên quyết làm.

“Nếu tiếp tục bao cấp sẽ làm hư cán bộ giáo viên của những trường hoạt động không hiệu quả, có lỗi với nhân dân vì đó chính là tiền mồ hôi của nhân dân”.

Ông Đam cũng cho rằng chìa khóa của giáo dục nghề nghiệp chính là doanh  nghiệp, ở tất cả các khâu, từ tìm hiểu nhu cầu việc làm.

Ngoài các chương trình nhập khẩu mà Bộ LĐ-TB-XH đang triển khai, điều quan trọng nhất là thiết lập kho học liệu mở cho các trường tham khảo.