Cà kê ngày 28 Tết: Nhớ ngày xuân đánh đáo

LTS: Trong những ngày Tết Ất Mùi 2015, Khampha.vn sẽ mở chuyên mục “Cà kê Tết” giới thiệu với bạn đọc những khoảnh khắc bình dị, hoặc lạ lẫm của Tết ở mọi nơi trên đất nước.

Mỗi ngày chúng tôi sẽ giới thiệu một “cà kê”, hy vọng qua đấy bạn đọc sẽ được thưởng thức những cảm nhận Tết một cách bình dị và ngẫu nhiên nhất của nhiều vùng quê đón tết với phương châm cách kể song hành cùng chuyện kể…

Thời nào trẻ con cũng thích Tết nhất. Tết được ăn ngon, được đi chơi, được tiền mừng tuổi và… được kiêng không bị bố mẹ mắng.

Từ giữa tháng chạp, chuyện tết đã len vào bếp từng nhà. Năm nay đụng thịt đâu đấy? Định ăn bao nhiêu? Hai nhà một con á, to thế! Nhà tôi năm nay kém quá cũng cố lấy nửa đùi con bốn mươi cân; người lớn thì chả sao nhưng ngặt bọn trẻ nó cứ thấp thỏm…

Hỏi nhau, bàn bạc, thở dài, lo lắng, vừa sợ vừa mong…, đấy là tết của người lớn. Còn trẻ con, tết chỉ có thích trở lên. Gì thì “ngày ba mươi tết cũng có thịt treo trong nhà”. Phần bánh chưng, thóc nếp đã để dành từ dạo gặt mùa, lá dong, giang tước lạt đã lấy, dựng đằng sau bể từ hôm mùng 10. Dưa hành, mẹ đã xong xuôi một vại, chỉ tuần nữa là chua ngon rau ráu. Hộp mứt tết, câu đối đỏ, vài thứ linh tinh sẽ để chợ hăm lăm sắm nốt. Không thể mất tết, nhà nào cũng có tết, dù có hay đi vay đến gần tết sau mới trả xong thì cũng yên tâm, chả lo ngày tháng vùn vụt đuổi đến ba mươi, mùng một nữa.

Đánh đu là trò chơi truyền thống vào mỗi dịp Tết đến, xuân về

Đã thành lệ, không cần bảo, từ chiều mùng 1 là bọn trẻ xóm tôi lại tụ nhau ở bãi đánh đáo. Lúc này, việc theo bố mẹ đi chúc tết ông bà, các bác các bá coi như xong. Lẽ ra có thể đi thêm nhà này nhà kia chúc nữa, kiếm mấy xu mừng tuổi nhưng món đáo réo gọi không thể đừng được.

Chơi đáo hầu như chỉ diễn ra mấy ngày tết, từ chiều mùng 1 đến hết ngày mùng 3, mùng 4 mùng 5 đã có nhà khai xuân dưới ruộng, chơi cũng có, nhưng nhạt. Người chơi, toàn con trai,, tầm tuổi từ lớp 1 đến lớp 7, cũng có số ít các anh thanh niên thấy vui sà xuống làm vài ván rồi đi cưa gái.

Quá trưa mùng một, lợi dụng bố mẹ đang mải tiếp khách ở xã dưới lên chơi, tôi lẻn ngay đi lên bãi đáo. Đông nghịt. Đứa chơi, đứa xem, à lên, nín thở, trầm trồ… Bãi đất trước “trường ngói” độ khoảng nửa cái vườn nhà mà có tới ba chục bàn chơi. Đám trước, đám sau, đám trái, đám phải, ngồi đứng, chổng mông ẩy cả vào nhau, cười hé hé.

Tôi may mắn được thế chân ngay thằng Hưng vừa bị bà lên bắt về (bố nó từ Hà Nội lên nhận con). Thằng Hưng kệ tay bà túm áo, vẫn lộn túi ra, trĩu hai bàn tay tiền. Hai xu, năm xu, một hào lấp lánh dưới nắng xuân. Tôi nhìn, râm ran hết cả người. “Có chơi không thì bảo?”, thằng Thảo quát, tôi sực tỉnh và móc túi, quẳng xuống đất bốn đồng năm xu. Hai đứa làm ngay “thủ tục” chọn ai đi trước. Tôi cầm đồng cái chì, nâng nâng, nhứ nhứ mấy lần, rồi nín thở tung. Mép đồng cái chạm sát vạch. Nghĩ bụng thằng Thảo khó mà hơn được, nhưng kìa đồng cái đang bay là là hạ hạ như cánh chim dòm ngó, rồi ệp luôn xuống, đường bị vạch chia đôi, thế là nó nhất.

Hai đứa tôi chơi trên trên, kiểu này trình độ phải tương đối một chút. Bàn chơi là hai vạch kẻ song song, cách nhau tầm bốn mươi phân (để hợp với tay không dài lắm của lũ trẻ 10- 12 tuổi, các anh lớn lớn thì rộng hơn cho đã). Người chơi đứng ở vạch xuất phát, cách đường dưới của bàn độ một mét, mét hai và “đi”, tức là tung rải các đồng xu lên “bãi”, bãi là khoảng sát sát đường dưới.

Việc “đi” quyết định thắng thua đến 90 %. Đi siêu là các đồng xu cách xa nhau, việc còn lại quá “đan rổ”, chỉ cần nghiêng khom người, lấy đồng cái móc lên là ăn; lần lượt, lần lượt các đồng, từ dễ lên khó. Khó nhất là các đồng về cuối sát nhau, có khi phải nghiêng, dựng đứng đồng cái, móc một lực vừa đủ để bay mà không chạm. Biết thế, nhưng lắm lúc người chơi cũng bị… tai nạn. Ấy là đang rải, có đứa trêu ném một quả pháo xì xì vào… giật mình truyền xuống tay. Hay lúc chơi đương say, mồ hôi tay quên chưa xoa xuống đất làm tay, xu dính dình dịnh vào nhau. Khi ấy kiểu gì cũng bị tung tóe giữa đường, xu cách bàn hàng mét, muốn đánh họa chỉ có tay khổng lồ mới với tới.

Tôi chơi cũng vào diện đỉnh vì được rèn luyện từ ba tết trước. Và từ hôm được nghỉ tết, thỉnh thoảng bí mật ra sau nhà luyện cho nhuần tay nhạy mắt. Thằng Thảo đi trước, nhìn hai đám “tíu” ba, “tíu” tư, tôi đã hơi run nhưng mặt cố bình thường. Tôi ngồi hẳn xuống, căng mắt theo dõi. Víu, véo, đồng cái bốc gọn các đám tíu, thằng Thảo cười hé hé nhặt sáu hào cho vào túi quần, lại còn vỗ vỗ, vừa được sung sướng vừa được trêu ngươi.

“Có giỏi ăn hết luôn bàn này đi”, tôi nói và chỉ tay xuống một đám xu, các đồng cách nhau chỉ một con kiến. Thằng Thảo nghiêng người, dứ dứ đồng cái, lượng mắt. Rồi nó nằm xuống, ghé sát mắt tính toán. 

Nhộn nhịp chợ hoa ngày tết

“Nhanh lên, lâu la mất lượt”, tôi quát, thằng Thảo buộc phải đánh. Múc này! Thôi rồi chạm rồi! Đến lượt tôi, còn lại năm đồng nên dễ ợt. Rải, múc…, nhoằng cái hết ván. Ván sau, thằng Thảo bảo mỗi thằng năm hào, tôi ngần ngừ rồi gật. Tôi được đi trước, mặc dầu rất tự tin nhưng khi nhìn những đồng xu úp ngửa dưới đất, tôi toát hết cả mồ hôi. Cũng có hai điểm ‘tíu” (một đôi, một tư) nhưng bốn xung quanh rào chắn vây bủa. Móc lên, bung ra, về đích, làm sao không đụng đồng nào… họa chỉ bàn tay có ma.

Lần chần một lúc, tôi quyết định chơi khó ngay từ đầu, nhất ăn cả ngã về không. Tôi ngắm “chiến trường” khi tim đập thình thình, rồi nhắm mắt, vung tay. “Kinh khủng khiếp… Mày đánh hay ma đấy…”, thằng Thảo kêu lên, tôi choàng tỉnh nhảy cẫng, reo hò. Bọn xung quanh cũng xúm lại. Tôi chả ý tứ khiêm tốn, thuyết minh cho chúng nghe nghệ thuật cao thủ… Tao nghiêng người…, thế này này…, tao nhứ nhứ ba cái…, rồi nhắm mắt…, vút véo… Liên tục các bình luận tiếp theo, các ý: trầm trồ thán phục, được rồi mới nói phét… rinh ran.

Đám tôi và thằng Thảo lập tức thêm bốn đứa. Tiền xu cỡ tay, lại cả tiền giấy vì hết. Đã đến độ bay, đứa nào mặt cũng lấm tấm mồ hôi, múa đồng cái. Say mê và sung sướng căng tràn.

Sang chiều, đâu như hai, ba giờ thì tôi không kìm được nữa, kêu đói quá. Thằng Thảo rủ tất cả hội về nhà nó ăn. Chúng tôi đi nhẹ xuống bếp, bánh chưng, dưa hành, thịt đông, giò chả chạy vù vù vào mồm. Một loáng năm đứa đã đánh tan… nửa tết nhà người ta. Ăn xong vỗ bụng nghĩ ngài ngại, nhưng món ăn hoa đá ngon kịch liệt, biết làm sao.

Chẳng cần nghỉ ngơi, xỉa răng, chúng tôi lại tiếp tục ra. Lúc này bãi đáo, một số bị bố mẹ lên tận nơi tóm về, một số vẫn quên thời gian mê mải và một số từ các xóm khác về giao lưu thử tài năng cao thấp. Tóm lại là cuộc chơi vẫn đông vui.

Tối mịt, chả nhìn thấy đồng xu đâu nữa thì các nhóm bắt buộc phải giải tán. Về nhà, mấy đứa con gái vẫn đang chơi tam cúc… uống nước. Tôi ngồi bên gà bài. Cười ré, cãi nhau, chia bài.  Bố mẹ không thấy nói gì. Được độ tiếng thì mẹ lên bảo nghỉ thôi, ăn cơm. Bữa tết ngon, những món cả năm mới có một lần, ngon gấp nghìn lần vì chơi say mệt.

Tết giờ trẻ con toàn chơi cái đồ ăn sẵn, game net, ngồi mụ cả người pùm chíu rồi bị đơ, bệnh hoang tưởng. Nhìn chúng thấy ghét ghét, nhưng biết làm sao cái thời công nghệ đủ đầy này.

Đánh đáo, chọi quay, đánh khăng… những trò chơi lấm láp cùng cái tết thiêng liêng đã lùi xa. Tết lại sắp đến, chiều cuối năm tự nhiên tôi thèm đánh đáo, định rủ mấy bạn chơi nhưng giật mình, mình đã già mất rồi.