Làm sao để nhận biết trầm cảm ở trẻ em?

BS Nguyễn Minh Quyết – khoa Tâm thần, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, các biểu hiện chung thường gặp là tâm trạng cáu kỉnh hoặc thất thường (như gắt gỏng, thù địch, dễ nổi cáu bộc phát…), giảm hoặc mất hứng thú kéo dài với các hoạt động giải trí được yêu thích trước đây (như bỏ các hoạt động thể thao, âm nhạc, vẽ,..).

Trẻ không muốn đi ra ngoài, rút lui xã hội, không tham gia các hoạt động trên lớp hoặc không còn muốn đi chơi với bạn bè. Trẻ tránh né việc đi học, suy giảm kết quả học tập, than phiền không tập trung, hay quên.

Các thay đổi giấc ngủ như mất ngủ hoặc ngủ nhiều, thường xuyên có các phàn nàn không giải thích được như cảm giác mệt mỏi, đau đầu, đau dạ dày,…cũng là dấu hiệu trẻ trầm cảm.

Cha mẹ cũng không được chủ quan khi trẻ xuất hiện vấn đề về hành vi (ví dụ: trở nên cố chấp hơn, trốn khỏi nhà, bắt nạt người khác), suy nghĩ tiêu cực, ý tưởng hoặc hành vi tự tử, cảm giác vô dụng (tức là cảm thấy bị từ chối và không được yêu thương) hoặc tội lỗi quá mức hoặc không thích hợp, lạm dụng rượu hoặc các chất kích thích khác.
 
Điều trị và dự phòng thế nào?

BS Nguyễn Minh Quyết chia sẻ, trầm cảm là rối loạn có thể điều trị ổn định được. Khi phát hiện trẻ dấu hiệu trầm cảm, gia đình nên đưa trẻ đến thăm khám với bác sĩ chuyên khoa tâm thần.

Các biện pháp điều trị gồm thuốc, liệu pháp tâm lý, giáo dục cho trẻ và gia đình. Tùy thuộc chẩn đoán và mức độ trầm cảm, bác sĩ chuyên khoa sẽ đưa ra lời khuyên phù hợp về lựa chọn điều trị.

Liệu pháp tâm lý thường được áp dụng với các trường hợp trầm cảm mức độ nhẹ và vừa.

Các cuộc gặp mặt gia đình, phương pháp trị liệu tâm lý như liệu pháp nhận thức hành vi (CBT), liệu pháp tương tác cá nhân (IPT), phỏng vấn tạo động lực, trị liệu nhóm,…được chứng minh hiệu quả.

Các thuốc được lựa chọn để điều trị thường là chống trầm cảm, có thể một số trường hợp sẽ cần sử dụng thêm các thuốc điều chỉnh khí sắc, an thần kinh.

Theo bác sĩ Quyết, cần có sự tham gia hỗ trợ của nhà trường trong việc phát hiện sớm, giáo dục kiến thức, liên kết gia đình và các nhà chuyên môn trong thăm khám, chẩn đoán và điều trị cho các trẻ các vấn đề sức khỏe tâm thần, trong đó có trầm cảm.

"Với trẻ có biểu hiện ý tưởng và hành vi tự hủy hoại bản thân hoặc tự sát, cần loại bỏ những vật sắc nhọn hoặc dây thừng trong môi trường xung quanh trẻ, luôn có sự giám sát của cha mẹ hoặc người chăm sóc”, BS Nguyễn Minh Quyết nói.