Quần thể du sam trên đỉnh Nâm Nung đang bị triệt hạ (Kỳ 2): Có hay không sự “tiếp tay” ?

Dùng xe công nông độ chế vận chuyển gỗ ra khỏi rừng. Mỗi chuyến đi thế này, có nhiều người tham gia và phải bám trụ trong rừng rất lâu

Cuộc điện thoại với “đao phủ” du sam

Sau chuyến đi từ “đỉnh trời” về, chúng tôi trở lại xã Đắk Sắk (Đắk Mil) và đóng vai những người đi buôn gỗ du sam để tìm tung tích của những đối tượng từng tham gia khai thác quần thể du sam tại tiểu khu 1133. Lân la ở những điểm mà một số người thường tụ họp để bàn phương án khai thác, buôn bán gỗ lậu, chúng tôi đã tiếp cận được với hai “thợ rừng” chuyên nghiệp.

Họ rất kín tiếng và hầu như không tiết lộ thông tin về việc khai thác gỗ du sam. Mặc dù vậy, họ cũng giới thiệu để chúng tôi liên hệ với P.V.K - một đối tượng mà họ gọi là “đao phủ” của du sam - người luôn huy động và tổ chức khai thác gỗ du sam trong thời gian qua. Nhưng khi gọi điện thoại cho K thì anh ta nhất quyết từ chối gặp mặt.

Sau nhiều lần nài nỉ và tỏ ra thèm khát gỗ du sam, chúng tôi cũng được K tạo cơ hội bằng việc đồng ý “giao dịch” qua điện thoại. Thông qua điện thoại, K cho biết rất nhiều thông tin về việc khai thác gỗ du sam tại khu vực “đỉnh trời”. 

K giới thiệu: “Thằng em của em giờ đang có một cục du sam rộng 1,4m, dài 3,5m và dày 85cm. Nó nói giá 150 triệu, anh cảm thấy lấy được thì lấy, chứ nó không cho xem trước đâu. Bởi vì ba cái loại gỗ này anh cũng biết rồi đấy, đụng vào là dễ chết như chơi”.

Thấy chúng tôi còn lưỡng lự, K liền hứa hẹn: “Nếu anh thích loại đẹp hơn thì chờ một thời gian nữa bọn em đi làm về cho, thiếu gì”. K cũng tỏ ra tiếc nuối: “Em cũng có một “bộ ngựa” du sam vừa bán. Bộ của em rộng 2,1m, dài 3,5m và dày 35cm. Gỗ đó để trong nhà sợ quá nên em buộc phải bán rẻ cho người ta”.

Qua cuộc điện thoại kéo dài, K ngày càng tỏ ra “kết” chúng tôi. Anh ta còn tâm sự: “Đợt này công an làm căng quá, bọn em chưa đi được chứ bình thường thì anh thích kiểu gì cũng có. Cái bãi du sam trong “đỉnh trời” em thuộc như lòng bàn tay. Gỗ bọn em mới làm đợt vừa rồi do “động”, nên người ta (lực lượng chức năng-P.V) lấy mất, chứ không thì anh thoải mái lựa chọn. Cái số gỗ bọn em làm đang để trong đó chỗ nào họ đưa vào sổ để tịch thu, chỗ nào không đưa vào sổ em biết hết. Nói thật với anh, còn nhiều cây bọn em hạ giữa rừng bọn họ làm sao biết được. Anh yên tâm đi, chờ mấy đợt nữa bọn em kéo về anh lấy thoải mái, thích du sam hay gỗ gì cũng được”.

Chúng tôi đề cập, gỗ quý hiếm, lại phải đi qua nhiều đơn vị, bộ phận chức năng, sao đưa về Đắk Sắk được? K tự tin cho biết: “Bọn em có cách của bọn em, anh làm sao anh biết được”. Chúng tôi thăm dò: “Vậy là chở đi theo tuyến đường riêng không ai biết à ?”. K trả lời: “Vẫn đi đường cũ từ “đỉnh trời” về xã Đắk Môl (Đắk Song-P.V), Đắk Sắk như bình thường. Đường bọn em có cách “lo” hết cả rồi, chỉ chờ công an đỡ “quấy” một chút là đi được".

Trước khi kết thúc cuộc điện thoại, K còn căn dặn chúng tôi giữ liên lạc để khi nào có du sam anh ta sẽ liên hệ. Thế nhưng, K cũng lưu ý với chúng tôi rằng: “Em gọi cho anh bằng “sim rác” đó, còn số xịn của em thì để nghiên cứu anh là người thế nào đã”…

Nhiều cây du sam đã bị "xẻ thịt", nhưng cơ quan chức năng chưa  phát hiện, xử lý

Câu chuyện trách nhiệm

Tiểu khu 1133 trước đây thuộc diện quản lý của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Đức Hòa (Đắk Song). Do ít bị xâm phạm, mật độ che phủ cao, hệ sinh thái bảo đảm, nên đến tháng 5/2016, tiểu khu 1133 đã được UBND tỉnh thu hồi, phê duyệt vào rừng đặc dụng và giao cho Ban Quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung quản lý.

Chúng tôi đã trực tiếp làm việc với ông Đặng Xuân Lộc, Giám đốc Ban Quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung. Câu chuyện đầu tiên mà ông Lộc nói đến, đó là giá trị của cây du sam. Theo ông Lộc, phải mất cả trăm năm mới có được một cây du sam có kích cỡ lớn như những cây du sam tại tiểu khu 1133. Mặt khác, ở Việt Nam hiện nay, hầu như chỉ có một vài khu vực tại Đắk Nông là có loài du sam có kích cỡ lớn. Do đó, việc quần thể du sam tại tiểu khu 1133 bị lâm tặc tàn phá là xót xa vô cùng.

Mặt khác, ông Lộc cũng cho rằng, bản thân ông chưa thể khẳng định một cách chính xác về thời điểm quần thể du sam bị tàn phá, nhưng những dấu vết để lại tại hiện trường đều cho thấy, hầu như du sam đã bị chặt hạ trước thời điểm tiểu khu 1133 được bàn giao về cho Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung.

“Mỗi khi rừng đã được giao cho Ban Quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung thì rất khó mà đụng đến. Đừng nói đến du sam mà các loại gỗ khác lâm tặc cũng rất khó để khai thác được. Do đó, nếu nói du sam tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung bị phá là điều vô lý”, ông Lộc quả quyết.

Trong khi đó, ông Phạm Đình Dũng, Giám đốc Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Đức Hòa lại cho rằng, trước khi nhận bàn giao tiểu khu 1133, Ban Quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung đã tiến hành kiểm tra, khảo sát hiện trạng rừng một cách rất kỹ lưỡng. Do đó, nếu phát hiện tình trạng phá rừng hoặc quần thể du sam bị tàn phá, Ban Quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung chắc chắn đã lên tiếng. Mặt khác, tại biên bản kiểm tra hiện trạng rừng, cũng như biên bản nhận bàn giao tiểu khu 1133, Ban Quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung cũng không hề đề cập đến chuyện quần thể du sam bị chặt phá.

Thậm chí, ông Dũng còn tỏ ra nghi ngờ: “Tôi làm giám đốc cả chục năm nay và không hề có chuyện du sam bị chặt phá. Vậy mà sau khi tiểu khu 1133 được bàn giao cho phía Khu Bảo tồn thiên nhiên Nam Nung, lại xảy ra tình trạng chặt phá du sam. Tôi thấy việc này có cái gì đó không bình thường”.

Một cây du sam hiếm hoi còn sót lại tại tiểu khu 1133

Lời kết…

Quần thể du sam tại tiểu khu 1133 bị tàn phá là điều chúng tôi đã trực tiếp chứng kiến. Vậy nhưng, cả hai đơn vị đã và đang quản lý tiểu khu này đều cho rằng, nếu có thì ngoài trách nhiệm quản lý của mình. Để khối lượng gỗ lớn ra khỏi rừng không hề đơn giản vậy mà người ta vẫn có gỗ từ khu vực này để rao bán mà không bị phát hiện, xử lý, ngăn chặn... Điều này khiến cho dư luận đặt ra câu hỏi: Có hay không sự “tiếp tay” cho phá rừng ?

Phóng sự điều tra: Ngàn Sâu