|
|
Nhạc sĩ Phạm Duy tên thật là Phạm Duy Cẩn, sinh ngày 5.10.1921, tại phố Hàng Cót, Hà Nội.
Ông được xem là một trong những nhạc sĩ lớn của nền tân nhạc VN với số lượng nhạc phẩm đồ sộ cũng như đa dạng thể loại (nhạc cách mạng, nhạc quê hương, nhạc tình đôi lứa, trường ca, rong ca, đạo ca, thiền ca, tâm ca...). Cùng với sáng tác, ông còn có nhiều công trình khảo cứu về âm nhạc VN có giá trị.
Sau năm 1975, Phạm Duy sang sinh sống tại Hoa Kỳ. Đến tháng 5.2005 ông chính thức trở về Việt Nam định cư. Nhiều ca khúc của ông cũng dần được cấp phép phổ biến trở lại như Mùa thu chết, Giọt mưa trên lá, Tạ ơn đời, Tiễn em, Đi đâu cho thiếp theo cùng (đến nay khoảng 60 bài)…
Mới đây nhất là 8 ca khúc trong 10 bài của tập Đạo ca vừa được cấp phép biểu diễn. Song, tâm nguyện cuối đời của ông, từng được ông chia sẻ trên giường bệnh, là "phát hành cuốn phim tài liệu Phạm Duy - nhạc và đời" đến nay vẫn chưa thành...
Cha của nhạc sĩ Phạm Duy là nhà văn Phạm Duy Tốn. Vợ của ông là ca sĩ Thái Hằng nhưng bà đã qua đời vào năm 1999. Các con của ông cũng là những ca sĩ, nhạc sĩ nổi tiếng như con trưởng là ca sĩ Duy Quang (vừa qua đời vào tháng 12.2012), ca sĩ Thái Hiền, Thái Thảo, nhạc sĩ hòa âm Duy Cường...
|
|
Đến cuối đời vẫn miệt mài sáng tác
Cách đây không lâu, khi tìm gặp nhạc sĩ Phạm Duy vào đúng dịp sinh nhật của ông (ngày 5.10.2012), vị nhạc sĩ lão làng này khiến chúng tôi khá bất ngờ vì sức khỏe dẻo dai và sự minh mẫn của ông.
Nhạc sĩ cho biết 30 năm ở ngoại quốc tưởng chừng đã khiến ông cạn kiệt nguồn cảm hứng. Thế nhưng từ khi trở về Việt Nam, ông “như sống lại” với những ý tưởng và cảm hứng dào dạt để cho “ra lò” gần 40 tác phẩm mới.
|
Ông khoe đã hoàn thành 10 bài Hương ca, 10 bài phổ nhạc từ thơ Bích Khê mang tên Dị khúc đồng thời hoàn tất Truyện Kiều với 37 khúc, dài gần 3 tiếng đồng hồ. Những tác phẩm này đều đang trong quá trình xin cấp phép để phát hành rộng rãi.
Ngoài ra, khi đó nhạc sĩ Phạm Duy cũng cho biết đang thực hiện một quyển sách tập hợp các kinh nghiệm mà ông học hỏi được trong suốt 30 năm ở xứ người, cũng như toàn bộ những tinh hoa ông chắt lọc được trong hành trình đến với âm nhạc.
Đồng thời, ông còn dự định phát hành quyển sách mang tên Vang vọng một thời viết về xuất xứ, hoàn cảnh ra đời của các ca khúc.
“Tôi mắc bệnh… nghiện làm việc dù sức khỏe đã không còn được như xưa. Lúc trước tôi ngồi 5 tiếng trước máy vi tính, giờ thì chỉ 2 tiếng thì phải nghỉ tí rồi mới làm tiếp được”, nhạc sĩ Phạm Duy tâm sự khi gặp chúng tôi vào dịp sinh nhật của ông năm vừa rồi.
Vào khoảng tháng 11.2012, nhiều nguồn tin cho biết sức khỏe nhạc sĩ Phạm Duy đã suy giảm rất nhiều. Khi đó, Thanh Niên Online đã lập tức liên lạc với ông. Qua điện thoại, người nhạc sĩ già vẫn tỉnh táo và trả lời rành rọt rằng: “Tôi bị bệnh tim tái phát, nằm viện được gần một tuần thì xin bác sĩ về nhà vì nằm viện tốn kém quá…”.
Khi ấy chỉ vừa xuất viện được ít ngày, vẫn phải nhờ đến xe lăn để di chuyển nhưng nhạc sĩ Phạm Duy đã liền bắt tay vào công việc soạn nhạc. Trong mail gửi cho bạn bè thân hữu, ông viết: “Moa đã ra viện. Lại làm việc như thường”.
Từng “hỏi gở” nhạc sĩ Phạm Duy về sự ra đi, khi ấy ông cười bảo: “Tôi không bao giờ nghĩ đến chuyện tôi sẽ chết vì tôi sẽ không bao giờ chết được cả. Tôi có chết đi chăng nữa thì nhạc của tôi vẫn sẽ hiện hồn trên môi những người ca hát. Vậy thì làm sao tôi chết được? Còn cái chết xác thịt thì ai cũng phải chết thôi. Tôi sống đến giờ cũng hơi lâu rồi...”.
| "Ba đi đây, để gặp thằng Duy Quang..." Tiếp xúc với phóng viên Thanh Niên Online tại nhà riêng của nhạc sĩ Phạm Duy (ở Q.11, TP.HCM), nhạc sĩ Duy Cường, con trai nhạc sĩ Phạm Duy không nén được sự xúc động, anh chia sẻ về những trăng trối cuối cùng của nhạc sĩ Phạm Duy trước khi qua đời. Nhac sĩ Duy Cường cho biết từ mấy tháng nay sức khỏe của nhạc sĩ Phạm Duy đã yếu dần, anh thường xuyên đưa ba mình vào bệnh viện nhưng không ngờ lần này bệnh lại trở nặng.
“Tôi nghĩ có thể ba không chịu được cú sốc về cái chết của anh Duy Quang. Ở thời điểm đó, ba tôi rất tinh tường, thậm chí còn biết tin đó trước cả tôi. Mặc dù ba cố giữ bình tĩnh nhưng tôi biết bên trong là những đợt sóng ngầm và ba đang rất suy sụp vì điều đó”, nhạc sĩ Duy Cường ngậm ngùi chia sẻ. Ca sĩ Ánh Tuyết cho biết khi đến thăm nhạc sĩ Phạm Duy gần đây, cô cũng nhận ra sự rắn rỏi của người nghệ sĩ ngoài 90 tuổi này, khi ông cố nén đau thương để nghĩ về những dự án âm nhạc của mình.
Nhạc sĩ Duy Cường còn chia sẻ thêm: "Ba tôi lúc nào cũng lạc quan. Ông bảo mình đã sống một cuộc đời đầy đủ, trọn vẹn và rất mãn nguyện. Ông còn dặn dò phải chôn ông gần mẹ tôi. Điều đó tôi sẽ thực hiện được...". Nhạc sĩ Duy Cường cho biết vì nhạc sĩ Phạm Duy tuổi tác đã cao nên gia đình cũng đã sớm chuẩn bị tinh thần. Gần đây anh đã chuẩn bị được một nơi thích hợp cho ba mình an nghỉ nếu chẳng may có chuyện. "Nơi đó là nghĩa trang Công viên Bình Dương. Đó là một nơi thanh bình, đẹp, rộng rãi và quan trọng là ba được gần mẹ", nhạc sĩ Duy Cường chia sẻ. Dù đã chuẩn bị trước nhưng gia đình nhạc sĩ Phạm Duy cũng không tránh được cú sốc khi ca sĩ Duy Quang, con trai trưởng của nhạc sĩ Phạm Duy chỉ mới mất chưa được 49 ngày. "Câu nói cuối cùng mà ba tôi nói trước khi qua đời là "Ba đi đây, để gặp thằng Duy Quang...", anh Duy Cường chia sẻ. Sau khi qua đời tại Bệnh viện 115 (TP.HCM), nhạc sĩ Phạm Duy đã được gia đình đưa về nhà. Thiên Hương - Hoàng Quyên |
| Ca sĩ Đức Tuấn khóc rất nhiều khi nghe tin nhạc sĩ Phạm Duy qua đời Nghe tin nhạc sĩ Phạm Duy qua đời, Đức Tuấn, ca sĩ trẻ từng được nhạc sĩ Phạm Duy dành những lời khen tặng khi anh thể hiện thành công các bài hát của ông, từ Pháp chia sẻ với PV Thanh Niên Online qua điện thoại: “Tôi xem nhạc sĩ Phạm Duy như người thân trong gia đình. Khi nhạc sĩ đi cấp cứu, gia đình nhạc sĩ có nhắn tin cho tôi nhưng không ngờ ông lại ra đi sớm như vậy. Hiện tôi đang ở Pháp. Tôi sẽ cố gắng sắp xếp thời gian để về đưa tiễn nhạc sĩ Phạm Duy”. “Trước khi nhạc sĩ Phạm Duy mất, tôi đang ấp ủ một dự án tâm huyết về nhạc sĩ nhưng nay...”, ca sĩ Đức Tuấn nghẹn ngào. Ca sĩ Cẩm Vân: "Nhạc sĩ Phạm Duy là người tài ba, lỗi lạc" "Tôi chỉ mới hát nhạc Phạm Duy nhân dịp mừng thọ ông vào năm ngoái. Nhạc sĩ Phạm Duy là một người tài ba, lỗi lạc của nền âm nhạc Việt Nam. Sự ra đi của ông thực sự là niềm tiếc thương của ca sĩ chúng tôi và người hâm mộ. Tuy không có nhiều kỷ niệm với ông nhưng tôi có thể cảm nhận được niềm hăng say lao động hết mình cho âm nhạc của nhạc sĩ Phạm Duy", ca sĩ Cẩm Vân chia sẻ.
Ca sĩ Thanh Thúy: “Tôi bần thần” “Trước đó, tôi cũng nghe tin sức khỏe nhạc sĩ không tốt nhưng trong lần mừng thọ 92 tuổi của nhạc sĩ Phạm Duy, tôi thấy ông vẫn còn nhanh nhẹn nên không nghĩ ông đi sớm như vậy. Không chỉ tôi mà những nghệ sĩ khác đều cảm nhận nhạc sĩ Phạm Duy là một con người rất nghệ sĩ, lãng tử, một nhạc sĩ tài hoa của dân tộc. Ông luôn tạo điều kiện cho thế hệ trẻ, những người hát nhạc của ông, không nhất thiết phải theo khuôn khổ nhất định mà luôn khuyến khích họ sáng tạo”, ca sĩ Thanh Thúy tâm sự. Ca sĩ Ánh Tuyết: "Nghe tin ông qua đời, người tôi như tan chảy..." Từ khi học lớp 2, lớp 3 tôi đã rất mê và hay hát bài Tình ca Quê Hương nhạc của Phạm Duy. Qua bài hát này, tôi hiểu được quê hương là gì. Đó là những hình ảnh rất dân dã, là con trâu, ruộng lúa, con đê; là những người nông dân đi cày, “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” trên đồng ruộng. Rồi khi hát Tình ca, Mơ rừng bên sông... có cái gì đó hun đúc trong suy nghĩ của tôi về nhạc sĩ này dù chưa một lần gặp mặt. Đến năm 2000, lần đầu tiên tôi gặp ông khi nghe tin ông về Việt Nam và có làm một buổi tiệc đón tiếp ông, trong đó có mời những bạn bè, thân hữu và những người bạn nhạc sĩ lớn tuổi của nhạc sĩ Phạm Duy. Tôi đang cố gắng làm một thứ gì đó cho người nhạc sĩ mà mình yêu mến vì âm nhạc của ông quá lớn, đồ sộ. Tôi đang thực hiện dự án âm nhạc gồm 3 album của nhạc sĩ Phạm Duy là: Quê Hương, Tình Ca, Thân phận... Tôi chỉ mới hát nháp được 5 bài trong album Thân phận và ông tỏ ra khá hài lòng dù chưa được hòa âm, phối khí.
Cách đây 2 tuần, khi nói chuyện với nhạc sĩ Phạm Duy, ông cũng nhắc khéo tôi về những bài trường ca của ông như: Thiền ca, Đạo ca, Con đường cái quan... Tôi rất muốn hoàn thành 3 album như một sự tri ân đối với người nhạc sĩ tài ba trước khi ông ra đi... nhưng không hoàn thành được ý nguyện. Khi nghe tin ông qua đời, người tôi như muốn tan chảy... Bản thân tôi không đủ sức nhận xét về con người của nhạc sĩ Phạm Duy, nhưng trong âm nhạc, tôi có thể cảm nhận ông là một con người mạnh mẽ, hiên ngang dù ông có những nỗi đau giấu kín. Ông đã để lại một gia tài âm nhạc đồ sộ. Thiên Hương ghi |
| Trước khi qua đời, nhạc sĩ Phạm Duy đã dành cho Thanh Niên những giây phút trải lòng trong loạt bài 7 kỳ "Phạm Duy và bạn thơ". Mời độc giả xem thêm:
>> Kỳ 1: Tao ngộ hoa sim |
