Hà Tĩnh: Ngân sách chi cho giáo dục đang bị sử dụng không đúng?

Sau khi có chuyến khảo sát hàng chục trường  đủ các cấp học tại một số huyện ở Hà Tĩnh, tiếp xúc với một số Hiệu trưởng và Kế toán, hầu hết chúng tôi đều nhận được câu trả lời là không hề hay biết tỷ lệ phần trăm cho chi thường xuyên là bao nhiêu.

“Phòng tài chính phân bổ ngân sách cho bao nhiêu chúng tôi biết vậy thôi, chứ bao nhiêu năm nay, chưa hề nghe nói định mức chi được bao nhiêu cả” - Cô Tràn Thị L. (Kế toán một cơ sở giáo dục tại Hương Khê) cho biết.

Văn bản Báo cáo Giám sát chuyên đề của Hội đồng nhân dân tỉnh Hà Tĩnh

Tôi không hiểu một Nghị quyết quan trọng như Nghị quyết số 136/2010/NQ-HĐND  được Hội đồng nhân dân tỉnh Hà Tĩnh Khóa XV, Kỳ họp thứ 19 thông qua và “giao cho Ủy ban nhân tỉnh tổ chức thực hiện” mà các cơ sở không được biết!?

Không được biết nên việc cấp ngân sách hàng năm cho các cơ sở giáo dục, mỗi nơi  làm một phách và trong một số huyện chúng tôi đến khảo sát, không huyện nào cấp đủ ngân sách chi thường xuyên cho các cơ sở giáo dục với định mức 15% . 

Thầy Lê Ánh Dương (Hiệu trưởng) và cô Phan Thị Hà (Kế toán) trường Tiểu học Thị trấn Hương Khê cho biết: “Trường tôi có 50 cán bộ, giáo viên, công nhân viên và 939 học sinh. Ngân sách năm 2014 là 5 tỷ 747 triệu đồng; chi khác là 575 triệu đồng. Như vậy so với quy định của Hội đồng nhân dân tỉnh ngân sách chi thường xuyên mới chỉ được trên 10%”.

Tại trường tiểu học Bắc Hồng, Hồng Lĩnh tổng kinh phí năm 2015 được cấp là hơn 5 tỷ 376 triệu đồng, chi thường xuyên được 644.737.232.000 đ (khoảng 13,5%)

Tại trường MNHX Can Lộc tổng kinh phí năm 2015 được cấp 3.262.000.000đ, chi thường xuyên 319 triệu đồng (gần 10%). Trong khi đó tại trường tiểu học Xuân Lộc năm 2015 tổng chi: 3.503.406.000đ, chi thường xuyên 250 triệu đồng còn THCS NTT (Thị trấn Can Lộc) tổng chi 5.719.084.000đ; chi thường xuyên 427 triệu đồng.

Tại Lộc Hà, tỷ lệ chi thường xuyên dao động từ 9,5 đến 13,5%. Cụ thể: Tại trường Tiểu học Mai Phụ năm 2014 tổng ngân sách được cấp là 4.358.102.000đ, chi thường xuyên 269.251.000đ  (tỷ lệ khoảng 9,5%); năm 2015 tổng ngân sách được cấp 3.369525.000đ; ngân sách xã nghèo: 1.476.494.000đ, chi thường xuyên 183.000.000đ  (tỷ lệ khoảng 10,5%). Tại trường tiểu học Thạch Châu năm 2014 tổng ngân sách được cấp là 2.230.438.000đ, chi khác 292.420.000đ (tỷ lệ 13,5%).

Chi không đúng quyết định 136/2010/NQ-HĐND

Chúng tôi đã có cuộc đối thoại với một số lãnh đạo UBND, Phòng tài chính huyện. 
Theo bà Trần Thị Nga (Phòng tài chính huyện Can Lộc) vấn đề 15% chi cho hoạt động thường xuyên không phải trong tổng toàn bộ ngân sách trong Tổng kinh phí mà phải trừ  phụ cấp đứng lớp, thâm niên. Ví như tại trường tiểu học Xuân Lộc, 15% không phải trong tổng chi 3 tỷ 503 triệu đồng,  mà trong tổng 2 tỷ 224 triệu đồng.

Đc Đoàn Đình Anh phát biểu tại buổi làm việc với Sở GD-ĐT về kết quả thực hiện NQ 20

Dù tính bằng cách nào thì chi thường xuyên cho trường tiểu học Xuân Lộc cũng dưới 15%. Vậy số (%) còn lại nằm ở đâu? Bà Nga (Phòng Tài chính huyện Can Lộc) cho biết: “Một phần chi cho quỹ khen thưởng, một phần chi nâng bậc lương, một phần cho phòng GDĐT điều hành chung và một phần chi trả lương cho GV thừa biên chế”.

Tuy nhiên theo Báo cáo số 43/BC-HĐND về: “Kết quả giám sát chuyên đề thực hiện Nghị quyết số 142/2011/NQ-HĐND của HĐND tỉnh về quy định mức thu học phí trong các cơ sở GD công lập và tình hình thực hiện các khoản thu chi trong trường học” đã chỉ ra một số tồn tại, hạn chế: “Ngoài ngân sách cấp chi lương và các khoản theo lương, bố trí dự toán chi khác cho các cơ sở giáo dục không đồng đều, tỷ lệ khác nhau, dao động từ 6 – 15%. 

Một số huyện giao dự toán chi khác cho các trường thấp, chưa đảm bảo theo tỷ lệ quy định, có trường chỉ đạt 6%; có huyện giao nguồn tăng lương năm 2012 lấy trong nguồn chi khác làm ảnh hưởng đến ngân sách phục vụ dạy và học của các trường. 

Trong phân bổ ngân sách chưa xác định được nguyên tắc và tiêu chí, chưa cân đối nguồn học phí, chưa tính đến yếu tố đặc thù của từng cấp học, trường học, vùng miền”. 

Còn theo ông Lê Quang Huệ- Phó Chủ tịch UBND huyện Lộc Hà, ngân sách cấp cho giáo dục Lộc Hà năm vừa rồi là 100 tỷ 300 triệu đồng. Ngân sách ấy đảm bảo tiền lương và các khoản phụ cấp là 98,6 tỷ, còn lại 1,7 tỷ cấp cho Phòng GD&ĐT phục vụ chi chung. Cho nên chi thường xuyên tại các cơ sở giáo dục mới đảm bảo từ 11 đến 12%.

Do ngân sách chi thường xuyên cấp không đủ chi nên các cơ sở giáo dục rất khó khăn trong tổ chức triển khai kế hoạch giáo dục. Điều này dẫn tới các cơ sở giáo dục buộc phải huy động các khoản đóng góp từ phụ huynh, dẫn tới những bức xúc trong thời gian gần đây.