Việt Nam đang trong top 6 nước nuôi nhiều cá tầm nhất thế giới
Cục Thủy sản và Kiểm ngư cho biết, đơn vị đã nhận được Văn bản số 05/HCNL ngày 04/8/2025 của Hội cá nước lạnh tỉnh Lào Cai về việc đề nghị kiểm soát sản lượng cá tầm nhập khẩu vào Việt Nam. Sau khi xem xét, Cục Thủy sản và Kiểm ngư có ý kiến như sau:
Trong thời gian qua, Hội cá nước lạnh tỉnh Lào Cai đã có đóng góp tích cực trong việc thúc đẩy phát triển nghề nuôi cá nước lạnh tại Việt Nam nói chung và tại tỉnh Lào Cai nói riêng. Kết quả nghề nuôi cá nước lạnh đã được ghi nhận tại Hội nghị "Tổng kết 20 năm phát triển cá nước lạnh và giải pháp phát triển trong thời gian tới" (tổ chức tại tỉnh Lâm Đồng).
Theo đó, sau 20 năm phát triển, cá nước lạnh (chủ yếu là cá tầm) đã trở thành đối tượng nuôi quan trọng của các tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên. Sản lượng cá nước lạnh tăng nhanh trong thời gian qua. Tăng trưởng sản xuất trong giai đoạn 2007-2023 trung bình 49,13%/năm, đưa Việt Nam vào nhóm 6 nước có sản lượng cá tầm lớn nhất thế giới.
Việc phát triển nuôi cá nước lạnh đã tạo thêm hướng đi mới cho nuôi trồng thủy sản, góp phần khai thác tiềm năng các thuỷ vực nước lạnh, phát triển cơ sở hạ tầng, tạo việc làm, gia tăng thu nhập, cải thiện đời sống nhân dân, góp phần bảo vệ an ninh quốc phòng tại các vùng sâu, vùng xa, vùng giáp biên giới.
Mô hình nuôi cá tầm, cá hồi của Tổ trưởng Tổ hội nghề nghiệp nuôi cá nước lạnh thôn Dền Thàng Hầu A Seng, phường Sa Pa (tỉnh Lào Cai). Ảnh: Mùa Xuân
Tuy nhiên, Cục Thủy sản và Kiểm ngư nhấn mạnh, trong bối cảnh toàn cầu hoá, hàng hoá dịch vụ và vốn được lưu chuyển tự do giữa các quốc gia, việc tham gia WTO/FTA thường đi kèm với cam kết giảm rào cản thương mại.
Do vậy, nghề nuôi cá nước lạnh cần chủ động áp dụng các quy trình, công nghệ sản xuất tiên tiến theo hướng công nghiệp, phù hợp với điều kiện sinh thái từng vùng để nâng cao tỷ lệ sống, đảm bảo sản xuất có hiệu quả, tiết kiệm nước, bảo vệ môi trường sinh thái và truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Người nuôi cá nước lạnh cần đa dạng hóa mô hình sản xuất, trong đó doanh nghiệp làm nòng cốt, khuyến khích các hình thức liên kết sản xuất giữa doanh nghiệp và các hộ dân, gắn với thị trường tiêu thụ, minh bạch về chất lượng nhằm tăng tính cạnh tranh giảm giá thành sản phẩm, nâng cao giá trị thương hiệu cá nước lạnh Việt Nam.
Tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp sản xuất cá nước lạnh
Nhằm phát triển nghề nuôi cá nước lạnh, Cục Thuỷ sản và Kiểm ngư cho biết sẽ tham mưu Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục đàm phán với các quốc gia, vùng lãnh thổ có thế mạnh phát triển cá nước lạnh để nhập nội giống cá nước lạnh mới có giá trị kinh tế, phù hợp với điều kiện sinh thái nhằm đa dạng đối tượng nuôi.
Tiếp tục rà soát các thủ tục hành chính tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp nhập khẩu giống, vật tư phục vụ cho sản xuất cá nước lạnh. Tham mưu Bộ chỉ đạo các tổ chức khoa học công nghệ nghiên cứu rà soát, hoàn thiện, chuyển giao quy trình công nghệ sản xuất giống, quy trình nuôi thương phẩm, phòng trị bệnh để đảm bảo chất lượng con giống và nâng cao tỉ lệ sống, giảm ô nhiễm môi trường.
Cục Thủy sản và Kiểm ngư cũng đề nghị cơ quan quản lý thủy sản địa phương tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân thực thi Luật Thuỷ sản và các quy định của pháp luật có liên quan trong nuôi cá tầm;
Tổ chức kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về thủy sản, quản lý nuôi động vật nguy cấp quý hiếm, nhất là việc thực hiện quy định về nuôi sinh sản, nuôi sinh trưởng, trồng cấy nhân tạo loài thủy sản thuộc phụ lục của Công ước quốc tế về buôn bán các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp; loài thủy sản nguy cấp quý hiếm (Điều 40 Luật Thủy sản năm 2017). Kịp thời phát hiện vi phạm và xử lý theo quy định (nếu có).
Tổ chức kiểm tra, giám sát chặt chẽ các tổ chức, cá nhân đã được cấp phép nhập khẩu cá tầm theo Thông tư 25/2018/TT-BNNPTNT ngày 18/11/2018 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường); xử lý nghiêm các trường hợp không tuân thủ và công khai cơ sở vi phạm theo quy định (nếu có).
Đề nghị Hội và cơ sở sản xuất cá nước lạnh tuyên truyền, phổ biến hội viên thực hiện đầy đủ quy định tại Luật Thuỷ sản, các văn bản hướng dẫn Luật Thuỷ sản và Công ước CITES trong nuôi và lưu thông sản phẩm cá tầm.
Trong đó tập trung vào việc cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện sản xuất, ương dưỡng giống thủy sản; xác nhận nguồn gốc loài thủy sản; chứng nhận cơ sở đủ điều kiện nuôi sinh trưởng, trồng cấy nhân tạo loài thủy sản thuộc phụ lục của Công ước quốc tế về buôn bán các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp; loài thủy sản nguy cấp quý hiếm theo quy định.
Tổ chức lại sản xuất theo hướng liên kết; nghiên cứu, cải tiến quy trình sản xuất nhằm nâng cao chất lượng, hạ giá thành sản phẩm, qua đó nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm.
Do bị cạnh tranh gay gắt với cá tầm lai nhập khẩu từ Trung Quốc, các hộ nuôi cá tầm tại Tuyên Quang đang phải bù lỗ vì giá bán rẻ và tiêu thụ chậm. Ảnh: M.H
Nghiên cứu, xây dựng thương hiệu đối với sản phẩm cá tầm sản xuất tại Việt Nam, đảm bảo truy xuất được nguồn gốc sản phẩm khi lưu thông trên thị trường.
Trước đó, Hội Cá nước lạnh Lào Cai có văn bản kiến nghị gửi các bộ ngành liên quan, phản ánh về việc cá tầm nhập khẩu ồ ạt với giá thấp đang đẩy các hộ nông dân vào tình trạng thua lỗ, đứng trước nguy cơ phá sản.
"Cá tầm nhập khẩu số lượng lớn chủ yếu qua các cửa khẩu biên giới phía Bắc, được tiêu thụ dưới dạng tươi sống và có giá rẻ, cạnh tranh trực tiếp với sản phẩm nội địa, khiến giá cá trên thị trường trong nước giảm nhanh. Giá thấp không đủ bù đắp chi phí sản xuất khiến nhiều cơ sở nuôi phải thu hẹp quy mô hoặc ngừng hoạt động, dẫn đến thua lỗ, phá sản; ngành cá nước lạnh trong nước đứng trước nguy cơ bị xóa sổ", Hội Cá nước lạnh Lào Cai nêu rõ.
Một vấn đề nghiêm trọng khác là tình trạng "đánh tráo" thương hiệu. Một số sản phẩm cá tầm nhập khẩu được tiêu thụ nhập nhèm dưới mác "cá tầm Lào Cai", gây ra sự bất ổn và làm giảm niềm tin của người tiêu dùng đối với sản phẩm nội địa...
Do đó, Hội cá nước lạnh tỉnh Lào Cai khẩn thiết kiến nghị tới Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Hải quan và UBND tỉnh Lào Cai kiểm soát chặt chẽ hoạt động nhập khẩu, yêu cầu chứng minh nguồn gốc xuất xứ rõ ràng và thiết lập giá sàn nhập khẩu để chống bán phá giá.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần xem xét áp dụng hạn ngạch nhập khẩu, kiểm soát sản lượng, chất lượng cá nhập khẩu và xây dựng chính sách bảo hộ hợp lý cho sản xuất trong nước.
Cục Hải quan cần tăng cường kiểm soát tại cửa khẩu, yêu cầu đầy đủ hồ sơ pháp lý như kiểm dịch, nguồn gốc xuất xứ. Cùng với đó, đề nghị UBND tỉnh Lào Cai chỉ đạo các cơ quan chức năng có liên quan tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh, tiêu thụ và ngăn chặn việc vận chuyển cá không rõ nguồn gốc, đặc biệt là tại các chợ đầu mối, cửa khẩu, kho đông lạnh và các điểm tập kết trung chuyển...