Thanh tra Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam: ACV vừa 'đá bóng' vừa 'thổi còi'?

(Ảnh: VTV)

Quy hoạch cảng hàng không chưa sát tốc độ tăng trưởng

Theo thông tin chúng tôi mới nhận được, Bộ GTVT vừa có kết luận thanh tra trách nhiệm trong huy động, quản lý, sử dụng các nguồn vốn đầu tư do Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP (ACV) quản lý.

Về công tác quy hoạch các Cảng hàng không, kết luận thanh tra cho biết công tác quy hoạch của ACV chưa dự báo sát tốc độ tăng trưởng lưu lượng hành khách, hàng hóa dẫn đến một số cảng hàng không bị quá tải, một số cảng hàng không chưa đạt công suất theo quy hoạch.

Các nội dung quy hoạch không còn phù hợp với thực tế khai thác, dẫn đến phải điều chỉnh quy hoạch cục bộ một số cảng để đáp ứng nhu cầu thực tế; điều này ảnh hưởng đến tiến độ triển khai dự án.

Ngoài ra, nguyên nhân khách quan do sự tăng trưởng nóng về sản lượng hành khách trong thời gian qua.

Về công tác xây dựng, thực hiện kế hoạch dài hạn, trung hạn, theo kết luận thanh tra của Bộ GTVT, kế hoạch vốn chưa sát với thực tế nên có dự án giá trị giải ngân lớn hơn kế hoạch vốn; có dự án giá trị giải ngân thấp hơn so với kế hoạch vốn; có dự án có kế hoạch vốn nhưng chưa thực hiện giải ngân.

Kết luận cũng chỉ ra việc bố trí vốn đầu tư dự án không đúng theo Quyết định đầu tư dự án được phê duyệt (Dự án mở rộng Nhà ga quốc tế T2 - Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất).

"Quá trình thực hiện ACV đã cân đối đủ và điều chỉnh nguồn vốn cho Dự án từ nguồn vốn đầu tư phát triển nên không sử dụng vốn vay thương mại", kết luận nêu.

Thiết kế tiêu chuẩn Anh - Mỹ, thi công tiêu chuẩn Việt Nam

Về công tác quản lý đầu tư xây dựng trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, kết luận thanh tra cho biết chất lượng một số dự án còn hạn chế, nên trong quá trình thực hiện phải thay đổi thiết kế cơ sở, bổ sung hạng mục dự án, điều chỉnh hạng mục dự án, tổng mức đầu tư, điều chỉnh thời gian thực hiện dự án, lập dự án đầu tư theo quy hoạch.

Tuy nhiên quy hoạch còn hạn chế nên một số dự án vừa đầu tư xong đã phải nâng cấp mở rộng.

Trong giai đoạn thực hiện đầu tư, kết luận cho biết tại một số dự án, chất lượng công tác khảo sát, lập, thấm tra, thấm định, phê duyệt thiết kế kỹ thuật, dự toán chưa cao, chưa sát với thực tế.

Do đó trong quá trình thi công phải điều chỉnh thiết kế, bố sung hạng mục, khối lượng phát sinh, thay đối vật liệu, điều chỉnh đon giá, thiết bị... cho phù hợp với thực tế.

Ngoài ra, vấn đề thiết kế kỹ thuật (bước 2) thiếu chi tiết gây khó khăn cho việc kiểm soát khối lượng, chất lượng; thiết kế kỹ thuật thay đối so với thiết kế cơ sở nhưng chưa tiến hành điều chỉnh TKCS theo quy định; tính sai đơn giá, tính trùng chi phí, biện pháp thi công chưa đúng.

Các tiêu chuẩn thiết kế, chỉ dẫn kỹ thuật sử dụng chủ yếu tiêu chuẩn Anh, Mỹ. Tuy nhiên trong quá trình thi công nghiệm thu chủ đầu tư đã phê duyệt điều chỉnh, bố sung danh mục tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng theo tiêu chuẩn Việt Nam (Dự án Nhà ga hành khách Phú Quốc, Dự án Nhà ga hành khách Vinh...) trong khi hồ sơ mời thầu theo chỉ dẫn kỹ thuật là chưa phù hợp.

Phân chia gói thầu chưa hợp lý

Đối với công tác đấu thầu, kết luận thanh tra cho biết hình thức lựa chọn nhà thầu là đấu thầu, về cơ bản tuân thủ theo quy định của Luật Đấu thầu.

Tuy nhiên, có nhiều gói thầu đến khi chấm thầu chỉ còn lại một nhà thầu tham gia (gói 4, gói 5, gói 5a Dự án Nhà ga hành khách Phú Quốc) hoặc có nhiều nhà thầu tham gia dự thầu nhưng chỉ có 01 nhà thầu đạt hồ sơ về đề xuất kỹ thuật (gói 5b Phú Quốc; gói 6, gói 6B, gói 6C Dự án Nhà ga hành khách Vinh).

Để giải quyết tình huống trong đấu thầu, Chủ đầu tư có văn bản xử lý tình huống cho phép mở thầu, với tình huống này chưa có sự cạnh tranh về giá.

Kết luận cũng chỉ ra việc phân chia gói thầu chưa thực sự hợp lý. Gói thầu có giá trị lớn, nhiều hạng mục có tính chất khác nhau như xây lắp kèm với thiết bị (cầu ống lồng), thi công bê tông cốt thép, kết cấu thép, mái, kính nên cơ bản là ít nhà thầu đủ năng lực tham gia.

Về công tác quản lý chất lượng công trình, mặc dù ACV đã thuê đơn vị tư vấn giám sát nhưng chất lượng công tác giám sát về chất lượng, khối lượng chưa cao, thể hiện ở những nội dung sau:

Một số công tác chưa tuân thủ theo quy định phải nghiệm thu theo quy trình để kiểm soát khối lượng, chất lượng; một số công tác, thiết bị lắp đặt thực hiện không đúng với hồ sơ thiết kế hoặc điều kiện hợp đồng, yêu cầu kỹ thuật của dự án nhưng vẫn được nghiệm thu, thanh toán; nghiệm thu còn trùng lắp; không đúng khối lượng; nhật ký giám sát chưa ghi chép đây đủ theo quy định.

ACV vừa là "đá bóng" vừa "thổi còi"

Về quản lý tiến độ hợp đồng, dự án, theo kết luận thanh tra nhìn chung ACV đã thực hiện khá tốt việc quản lý, chỉ đạo, điêu hành, đôn đốc tiến độ thực hiện họp đồng, thực hiện dự án, kịp thời đưa các dự án vào khai thác sử dụng. Tuy nhiên, một số dự án còn chậm tiến độ thi công.

Đối với hình thức Quản lý dự án, kết luận cho biết chủ đầu tư thành lập Ban QLDA sau khi phê duyệt dự án, thành lập hội đồng lựa chọn nhà thầu, Ban QLDA quản lý điều hành giai đoạn thi công nên vai trò một số Ban QLDA còn hạn chế.

Đơn cử như việc xử lý phát sinh thay đổi thanh quyết toán chậm, có những hạng mục thay đổi vật liệu nhưng hồ sơ thanh toán chưa điều chỉnh giá vì không nắm được có sự thay đổi.

Trên cơ sở các tài liệu, báo cáo do ACV cung cấp còn chưa làm rõ nguyên nhân hộ dân không chấp thuận nhận tiền đền bù, nguyên nhân chậm thu hồi tiền của một số hộ dân theo quyết định thu hồi, đẩy nhanh công tác quyết toán giải phóng mặt bằng.

Trong giai đoạn kết thúc đầu tư, thời gian lập quyết toán A-B, báo cáo quyết toán, kiểm toán quyết toán, trình cấp có thấm quyền thấm tra, phê duyệt còn chậm so với thời gian quy định tại Thông tư số 19/2011/TT-BTC ngày 14/02/2011 và Thông tư số 09/2016/TT-BTC ngày 18/01/2016 của Bộ Tài chính.

"ACV là doanh nghiệp cổ phần, vốn nhà nước chiếm 95,4% vốn điều lệ; vốn đầu tư của ACV chủ yếu là vốn nhà nước, vì vậy với các dự án ACV vừa là cấp quyết định đầu tư, chủ đầu tư thực hiện dự án, vừa là đơn vị tiếp nhận dự án trong giai đoạn khai thác có thế dẫn đến thiếu khách quan trong quản lý đầu tư xây dựng công trình", kết luận thanh tra nêu rõ.