Công trình thủy lợi Ngàn Trươi - Cẩm Trang ở huyện Vũ Quang (Hà Tĩnh) là công trình trọng điểm quốc gia do Bộ Nông nghiệp & PTNT làm chủ đầu tư, và được xem là một siêu công trình thủy lợi của miền Trung. Công trình có dung tích hồ chứa lớn thứ ba toàn quốc (775 triệu m3), chỉ sau Cửa Đạt (Thanh Hóa) và Dầu Tiếng (Tây Ninh).
Với dung tích hồ chứa lớn hơn 2 lần hồ Kẻ Gỗ, công trình thủy lợi Ngàn Trươi – Cẩm Trang có nhiệm vụ cấp nước cho sản xuất công nghiệp, điều tiết tưới 32.585 ha đất nông nghiệp của 8 huyện, thị xã và gần 6.000 ha nuôi trồng thuỷ sản, kết hợp phát điện với công suất máy 15MW, cấp nước sinh hoạt, làm giảm lũ cho vùng hạ du, đặc biệt là vùng Hương Khê, Vũ Quang, Đức Thọ; phục vụ và tạo sức bật mới trong phát triển kinh tế - xã hội, nông nghiệp, nông thôn của tỉnh Hà Tĩnh.
Không những thế, công trình thuỷ lợi Ngàn Trươi - Cẩm Trang và hệ thống đường giao thông bê tông đi kèm còn góp phần phát triển giao thương hàng hoá của các xã miền núi với miền xuôi, tạo nên hệ thống cảnh quan tươi đẹp cho vùng nông thôn của địa phương. Đồng thời, đây cũng là thành quả thiết thực từ việc triển khai Nghị quyết số 26 của Hội nghị Trung ương 8, khoá X về phát triển tam nông cách đây 11 năm về trước.
Thân đập chính công trình thủy lợi Ngàn Trươi.
Và khu đập dâng của công trình điều tiết mực dâng nước trong hồ...
Với dung tích chứa 775 triệu m3 nước, Ngàn Trươi có dung tích lớn gấp hơn 2 lần hồ Kẻ Gỗ, là hồ chứa lớn thứ 3 của cả nước (sau Cửa Đạt và Dầu Tiếng).
Hệ thống xả nước điều hòa mực nước lòng hồ Ngàn Trươi
Hệ thống quan trắc tự động có chức năng kiểm soát mực nước trong lòng hồ.
Phía dưới thân đập chính là cống xả, lượng nước này được tận dụng vào việc sản xuất điện.
Vai đập và thân đập chính được gia cường bằng hệ thống dầm bê tông chịu lực kiên cố, giúp cho đập ổn định an toàn, vững chắc.
Hệ thống sản xuất điện bằng năng lượng mặt trời được lắp đặt trên các con đường nội bộ, cung cấp nguồn điện chiếu sáng và giúp vận hành một số thiết bị.
Từ khi hoàn thành (giai đoạn 1) và đi vào vận hành giữa năm 2018, hồ chứa Ngàn Trươi đã khống chế hiệu quả tình trạng lũ lụt thất thường trên hệ thống sông Ngàn Trươi trước đây.
Ngoài chức năng thủy lợi, hồ Ngàn Trươi còn tạo ra hệ sinh thái tự nhiên phong phú, đa dạng sinh học tại các vùng nước dâng đến.
Từ khi có hồ chứa Ngàn Trươi, các vùng hạ du sông Ngàn Sâu cũng trở nên an toàn hơn do có công trình thủy lợi đầu nguồn điều tiết hiệu quả lũ lụt.
Hệ thống kênh dẫn nước thủy lợi Ngàn Trươi - Cẩm Trang đưa dòng nước ngọt dồi dào về giải "cơn khát" cho một số vùng canh tác nông nghiệp thuộc huyện Vũ Quang, Hương Khê, Đức Thọ.
Với tổng chiều dài 16 km, đây được xem là hệ thống kênh mương thủy lợi hiện đại nhất khu vực miền Trung tính đến thời điểm hiện tại.
Nước ngọt về giải "cơn khát" cho vùng hạ du, giúp cây cối hoa màu xanh tốt, lúa nặng chĩu bông, khởi sắc cho vùng nông thôn Hà Tĩnh một cuộc sống ấm no, sung túc hơn../.
Trần Sơn Nam
