Hội đồng chấm luận án tiến sĩ "nghệ thuật chữ trong thiết kế bìa sách": Đây là một luận án mỹ thuật hiếm hoi

Các thành viên hội đồng chấm và phản biện luận án đều thống nhất "luận án đã đáp ứng các yêu cầu đối với một luận án tiến sĩ".

Những ngày gần đây, thông tin về đề tài luận án tiến sĩ "Nghệ thuật chữ trong thiết kế bìa sách giai đoạn 2005 - 2015 ở Việt Nam" của nghiên cứu sinh Bùi Quang Tiến đã và đang nhận được nhiều ý kiến trái chiều từ phía dư luận cho rằng có xứng "tầm" hay có ứng dụng thực tế không.

Theo tài liệu chúng tôi có được, luận án tiến sĩ nêu trên đã nhận được nhiều ý kiến nhận xét của các nhà khoa học và các cơ quan liên quan.

Luận án "nghệ thuật chữ" có thể dùng phục vụ nghiên cứu, giảng dạy

Về đề tài luận án, nhìn chung các ý kiến nhật xét đều thống nhất xác định đây là một đề tài "có ý nghĩa lý luận và thực tiễn, phù hợp với mã số chuyên ngành, không trùng lặp với các công trình khoa học đã công bố trước đó".

Đáng chú ý là nhiều nhận xét đánh giá rằng nghệ thuật chữ là một trong những bộ môn quan trọng hàng đầu của lĩnh vực đồ họa; trong thực hành sáng tạo và đào tạo đồ họa.

"Nếu không làm chủ được nghệ thuật chữ thì không thể có thiết kế hay. Chữ viết dùng để truyền tải thông tin là chủ yếu nhưng trong nghệ thuật với người nghệ sĩ chữ cũng chính là đường nét, hình khối, hình ảnh để xây dựng bố cục, nhịp điệu, màu sắc trang trí để vô hình chung chữ chính là một phần trong thiết kế", Hội đồng chấm luận án tiến sĩ nhận định.

Phương pháp nghiên cứu của luận án được đánh giá là phù hợp, giải quyết được yêu cầu đặt ra. Bố cục nhìn chung có kết cấu hợp lý, khoa học và phù hợp với mục tiêu đặt ra của đề tài. Các bản nhận xét hầu hết đều nhận định nhưng nội dung của đề tài đặt ra đã được giải quyết tốt và luận án có những đóng góp mới cho khoa học chuyên ngành trên cả lý luận và thực tiễn.

PGS. TS Lê Bá Dũng (ĐH Văn hóa Hà Nội) nhận định: "Nghiên cứu sinh là người rất tâm huyết với đề tài nghệ thuật chữ và về thiết kế bìa sách trong giai đoạn 2005-2015".

"Tôi cho rằng, đây là một luận án mỹ thuật hiếm hoi có chất lượng nghiên cứu tốt, bám sát chuyên ngành, thể hiện cụ thể ở kết quả nghiên cứu được trình bày logic, lập luận chặt chẽ...", PGS. TS Đoàn Thị Mỹ Hương (Viện Văn hóa nghệ thuật Quốc gia VN) chia sẻ.

"Luận án thể hiện được một số tính mới trong nghiên cứu nghệ thuật chữ; nhìn nhận được vai trò, vị trí của bìa sách; có thể dùng làm tài liệu tham khảo, phục vụ nghiên cứu, giảng dạy...", Hội đồng chấm luận án nhận định.

Luận án đáp ứng yêu cầu

Tuy nhiên, luận án tiến sĩ "nghệ thuật chữ trong thiết kế bìa sách" của nghiên cứu sinh Bùi Quang Tiến cũng có một số hạn chế như chưa đưa tên họa sỹ thiết kế cũng với tên bìa sách trong luận án; tên một số mục chưa thực sự hợp lý và khoa học.

Các thành viên của Hội đồng chấm luận án cũng chỉ ra một số hạn chế khác cần khắc phục của luận án này như: Chưa cập nhật những quan điểm học thuật liên quan đến đồ họa và việc ứng dụng trong phân tích nghệ thuật chữ.

Nghiên cứu sinh chưa đưa ra được nhưng con số cụ thể để chứng minh được kết quả trong quá trình nghiên cứu; cần bổ sung thêm phương pháp so sánh.

"Mục khái quát về giải thưởng Sách đẹp, Bìa đẹp giai đoan 2005-2015 của Hội Xuất bản Việt Nam cần bỏ vì giải thưởng đó không dành riêng cho nghệ thuật chữ. Cần nêu một cách rõ ràng về bìa sách có sử dụng nghệ thuật chữ ở cả 3 giai đoạn phân kỳ", PGS. TS Đặng Hữu Tuyền (ĐH Mỹ thuật Công nghiệp) nhận xét.

"Giả thuyết khoa học còn chung chung, không thực sự gắn bó mật thiết với các mục tiêu hướng đến của đề tài. Ít thấy nêu cơ sở lý thuyết hay các quy chuẩn chuyên môn để đối sánh.

Phân kỳ lịch sử của nghệ thuật chữ được nêu ra trong tóm tắt chưa thuyết phục về độ tin cậy khoa học. Biểu hiện của phong cách bìa sách có sự ảnh hưởng của Trung Quốc và phương Tây nhưng luận án chưa giải quyết được vấn đề này.

Không nên bám vào các suy đoán các phần mềm đồ họa đã làm thay đổi theo hướng nâng cao được giá trị nghệ thuật của phần chữ trong thiết kế bìa sách vì công nghệ thông tin chỉ là công cụ hỗ trợ chữ không quyết định đến nghệ thuật", TS. Phạm Văn Tuyến (ĐH Sư phạm Hà Nội) nói.

Được biết, theo đại diện Viện Văn hóa nghệ thuật Quốc gia Việt Nam, các thành viên hội đồng chấm và phản biện luận án đều thống nhất "luận án đã đáp ứng các yêu cầu đối với một luận án tiến sĩ".

Bình Minh