“Cát tặc” hoành hành ven sông Lam Bài 1: Dòng sông Lam ngày đêm “chảy máu”

“Cát tặc” hoành hành không thương tiếc

Đứng trên cầu Nam Đàn (thuộc huyện Nam Đàn), nhìn ngược dòng chảy về phía thượng nguồn sông Lam, không khó để nhìn thấy hàng loạt các bãi tập kết cát, sỏi vẫn đang hoạt động rầm rộ. Điều đáng nói là các bãi này hầu hết đều hoạt động trái phép mà không hề bị cơ quan chức năng nào xử lý.

Theo tìm hiểu của PV, những bãi tập kết cát sỏi này được chính quyền xã cho thuê trái thẩm quyền, trái quy định pháp luật.

Giữa “thanh thiên bạch nhật”, những con thuyền vẫn “đủng đỉnh” hút cát trên sông 

Có mặt tại khối Lam Sơn (TT. Nam Đàn), xã Nam Thượng nơi đây có 6 bãi cát trái phép. Theo quan sát của PV, Những bãi cát này có diện tích khoảng 200m2/bãi, được trang bị đầy đủ máy móc chuyên nghiệp như máy xúc lật, máy cẩu,…

Ngay tại địa bàn này, chỉ cách chừng 50m là cảnh tượng “khủng khiếp” khi mà hàng chục sà lan đang thi nhau hút cát. Mỗi phà ở đây có thể chứa được cả trăm khối cát; các phà dùng vòi lớn vừa hút vừa xả, tạo một khung cảnh hỗn độn trên dòng sông.

Tiếng máy nổ inh ỏi, nhốn nháo cả một khúc sông dài hàng cây số; những đám khói máy nổ bốc lên đen kịt như những đám mây chuẩn bị mưa giông;... nhìn cảnh tượng không ai nghĩ đây là dòng sông Lam vốn dĩ yên bình.

Xuôi theo đường đê Tả Lam, qua các xã Hùng Tiến, Hồng Long, Xuân Lâm, Nam Phúc, Nam Cường… Chúng tôi đều thấy rõ rất nhiều sà lan và thuyền khai thác cát trái phép. Cùng với đó là hai bên bờ sông mọc lên hàng loạt các điểm tập kết cát sỏi mà không có một giấy phép nào.

Qua địa bàn huyện Nam Đàn, chúng tôi đến khu vực sông Lam, đoạn chảy qua xóm 4A, xã Hưng Lĩnh (huyện Hưng Nguyên). Tại đây nhiều sà lan đang hút cát trái phép hết sức công khai, cùng với đó là hàng chục chiếc thuyền đang để chờ được “cấp cát” xếp hàng dài trên khúc sông này.

Chiếc sà lan “án ngự” ngay giữa lòng sông Lam để hút cát

Theo tìm hiểu của chúng tôi, huyện Hưng Nguyên có mật độ các sà lan, phà khai thác cát trái phép; các bến bãi tập kết cát trái phép cũng nhiều không thua kém nơi đâu. Tại xã Hưng Xá, khúc sông qua địa bàn xã này dù chỉ dài vài km nhưng cũng luôn xuất hiện từ 5 - 6 sà lan có công suất lớn ngày đêm hút cát khiến cho cả một khu vực náo động. Tiếng máy hút inh ỏi khoáy đảo dòng sông làm đảo lộn cuộc sống của người dân. Nhiều diện tích hoa màu của người dân cũng bị cát sỏi vùi lấp.

Khi PV thực tế tại đây, một người dân sống nơi đây than vãn: "Hai năm nay do khai thác cát trái phép hoạt động mạnh quá nên bờ sông bị sạt lở nhiều lắm. Nhà tui sát bờ sông nhất nên đã bị nước sông cuốn trôi mất vài sào đất. Có khi không còn đất mà làm ngô, làm lúa nữa đâu chị ạ!”.

Những bãi cát trái phép này của ai?

Vào 21 giờ tối ngày 1/6, PV có mặt tại đê Tả Lam, chảy qua huyện Hưng Nguyên, nhìn giữa mênh mông dòng Lam, ánh trăng xõa lấp ló trên dòng nước. Dòng sông Lam vốn hiền hòa nay đang phải oằn mình chịu đựng sự xâu xé của nạn “cát tặc” cả ngày lẫn đêm. Quá trình tìm hiểu, PV luôn tự hỏi: Những bãi cát, tàu, phà này của ai? Và đi tìm câu trả lời trong sự khó dễ của các cơ quan chức năng.

Theo tìm hiểu của PV, khúc sông Lam đoạn chảy qua huyện Hưng Nguyên là khu vực cát tặc hoạt động tấp nập và rậm rộ nhất. Dọc bờ sông Lam, tính từ xã Hưng Lĩnh (giáp danh với xã Xuân Lâm của huyện Nam Đàn kéo dài xuống cầu Yên Xuân (thuộc xóm 8, xã Hưng Xuân, Hưng Nguyên) thì có tới 7 bãi cát đang hoạt động rầm rộ ngày đêm. Đặc biệt, đoạn qua xóm 4 xã Hưng Lĩnh (Hưng Nguyên) chỉ có chiều dài chưa đầy 1 km mà có tới 5 bến cát hoạt động.

Hàng chục con thuyền nối đuôi nhau chờ “cấp” cát để vận chuyển đi tiêu thụ

Thông tin từ phòng Kinh tế hạ tầng huyện Hưng Nguyên cấp cho chúng tôi thì chỉ có 2 trên tổng số 7 bãi cát đang hoạt động đã có giấy phép kinh doanh. Như vậy, 5 bãi cát còn lại là của ai? Vì sao vẫn được hoạt động mà không bị xử lý.

Tìm hiểu thêm, PV được biết trong số 5 bãi cát trái phép thì có 2 bãi thuộc xóm 4A, xã Hưng Lĩnh do ông Nguyễn Ngọc Công và ông Hoàng Nghĩa Hải làm chủ.  Ngoài ra còn có 2 bãi cát lớn khác do ông Cao Danh Nhi làm chủ vẫn cũng đang hoạt động kinh doanh cát rầm rộ trên địa bàn.

Tại những bãi này, chúng tôi được chứng kiến cảnh tượng hàng chục tàu bè ngược xuôi chở nặng trịch hàng trăm tấn cát đang chuẩn bị cho vào bãi. Phía trên là hàng loạt xe tải xếp đuôi nhau chờ máy cẩu múc cát đi tiêu thụ khắp nơi.

Tại xã Hưng Phú (huyện Hưng Nguyên) cũng có 2 bến cát tấp nập sà lan, tàu thuyền lên đổ cát. Người bán, kẻ mua nhốn nháo cả một khúc sông.

Hàng chục chiếc cần cẩu “bắt tay nhau” cẩu cát ở bãi thuộc địa phận xã Hưng Lĩnh (Hưng Nguyên)

Một người dân cho biết: Những phà này là của các chủ bãi cát đã và đang hoạt động trên địa bàn. Đi vào hoạt động đã hàng chục năm nhưng đang trong quá trình chờ UBND Tỉnh Nghệ An cấp giấy phép kinh doanh thì “tranh thủ” khai thác tận cùng cả ngày và đêm.

Anh Đặng Thanh H, xóm 4A, xã Hưng Lĩnh cho biết : “Mấy bãi cát này hoạt động phải từ trước năm 2000, người dân chúng tôi không rõ là chính quyền xã cho thuê bao nhiêu diện tích đất, trong vòng bao nhiêu năm nhưng cứ thấy càng ngày bãi cát càng mở rộng hơn, những bãi cát này “làm phiền” chúng tôi lắm. Búc xúc, kêu nhiều lần rồi, lần nào họp, tiếp xúc cửa tri chúng tôi cũng nói mà không thấy có gì tiến triển”.

Được biết, trong số 7 bãi cát đang hoạt động “chui” thì bãi cát Xuân Nhi do ông Cao Danh Nhi làm chủ là hoạt động tấp nập nhất. PV sẽ tiếp tục làm rõ vì sao bãi cát Xuân Nhi không có phép mà vẫn vô tư hoạt động.

Tại huyện Nam Đàn, tình trạng khai thác cát trái phép trên dòng sông Lam đang diễn ra tràn lan. Nhất là khu vực trên và dưới cầu Nam Đàn và khu vực bờ sông qua địa phận Thị trấn.

Theo phản ánh của người dân, tại các khu vực nói trên luôn thường trực xuất hiện từ 3 - 4 chiếc tàu hút cát trái phép, rồi “nhập cát cho các bãi trên bờ ngay cạnh đó để tiêu thụ. Ngay 2 bên chân cầu Nam Đàn cũng xuất hiện 2 bến tập kết cát với lượng tàu thuyền ra vào nườm nượp. Mặc dù đã có quyết định đình chỉ của cơ quan chức năng nhưng đến nay vẫn đang âm thầm hoạt động.

 (còn nữa)